Zmiany w sprzedaży alkoholu – dyskusja na sesji Rady Miasta Krakowa

10 stycznia 2018 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Znowelizowana ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi weszła w życie 9 marca 2018 r. W związku z tym Rada Miasta Krakowa musi podjąć w terminie 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy, nowe uchwały określające zasady usytuowania na terenie Gminy Miejskiej Kraków miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, oraz wprowadzenia ograniczeń w godzinach nocnych sprzedaży alkoholu. Na podstawie znowelizowanych przepisów, Rada Miasta Krakowa będzie mogła między innymi wprowadzić zakaz sprzedaży napojów alkoholowych w placówkach handlowych między godz. 22.00 a 6.00. To nowe uprawnienie jest realizacją wieloletnich postulatów Krakowa i innych dużych miast, związanych z interwencjami mieszkańców, dotyczącymi m.in. zakłócania porządku i ciszy nocnej przez klientów całodobowych sklepów monopolowych.

W sprawie zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych 22 lutego Wydział Spraw Administracyjnych Urzędu Miasta Krakowa, zgodnie z art. 12 ust. 3 w aktualnym brzmieniu ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wystąpił do Rad dzielnic o wyrażenie opinii m.in. na temat zasadności dokonywania zmian w zakresie zasad usytuowania miejsc sprzedaży alkoholu. Z otrzymanych opinii wynikało, że za pozostawieniem dotychczasowych zasad lokalizacji opowiedziały się: Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki, Dzielnica X Swoszowice, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XVI Bieńczyce. Za zwiększeniem odległości od obiektów chronionych z dotychczasowych 50 m do 100 m opowiedziały się Dzielnica V Krowodrza oraz Dzielnica XVIII Nowa Huta. Zarząd Dzielnicy XIV Czyżyny zaproponował dodanie placów zabaw i ogródków jordanowskich do katalogu obiektów chronionych. Za dokonaniem zmian w zasadach usytuowania punktów sprzedaży alkoholu opowiedziały się także Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica XII Bieżanów–Prokocim oraz Dzielnica XV Mistrzejowice.

Opracowany projekt uchwały Rady Miasta Krakowa przekazany został do zaopiniowania wszystkim radom dzielnic Miasta Krakowa, z których wszystkie, za wyjątkiem dzielnicy XV Mistrzejowice – podjęły stosowne uchwały. Pozytywne opinie wyraziła Rada Dzielnicy I Stare Miasto, Rada Dzielnicy II Grzegórzki, III Prądnik Czerwony, VI Bronowice, VII Zwierzyniec, VIII Dębniki, IX Łagiewniki – Borek Fałęcki, X Swoszowice, XI Podgórze Duchackie, XII Bieżanów – Prokocim, XIII Podgórze, XVI Bieńczyce, XVII Wzgórza Krzesławickie, XVIII Nowa Huta. Negatywną opinię wyraziła Rada Dzielnicy V Krowodrza, stanowiska nie zajęła rada dzielnicy IV Prądnik Biały, a uchwały nie przekazała Rada Dzielnicy XV Mistrzejowice.

Zastrzeżeń do projektu uchwały nie wniósł także Dowódca Garnizonu Kraków (usytuowanie miejsc sprzedaży, podawania i spożywania alkoholu jest ustalane także po zasięgnięciu opinii właściwych dowódców garnizonów (zgodnie z art. 12 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

Treść przedmiotowej uchwały, regulującej zasady usytuowania punktów sprzedaży nie odbiega znacząco od brzmienia poprzedniej uchwały regulującej tą materię. Wprowadzono drobne zmiany w zakresie nazewnictwa obiektów chronionych, wynikające z przepisów szczególnych (np. nowe prawo oświatowe), dodając szkoły ponadpodstawowe.

W sprawie maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż alkoholu – w związku z wejściem w życie znowelizowanej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Radę Miasta Krakowa, w terminie 6 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji, musi podjąć nową uchwałę określającą maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie miasta, do czego obliguje ją treść art. 4 nowelizacji ustawy.

Dotychczasową liczbę punktów sprzedaży określa uchwała Rady Miasta Krakowa z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie ustalenia dla terenu Gminy Miejskiej Kraków liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży

Aktualne rozwiązania zakładają ustalenie limitu zezwoleń odrębnie dla każdej kategorii i rodzaju zezwoleń, bez wprowadzenia odrębnego limitu dla dzielnic. Zostaje wprowadzony obowiązek określenia liczby zezwoleń na sprzedaż alkoholu do 4,5 % oraz piwa - zarówno w przypadku placówek handlowych, jak i w przypadku lokali gastronomicznych.

Na terenie Krakowa funkcjonuje około 310 sklepów prowadzących całodobową sprzedaż napojów alkoholowych (w tym około 100 stacji paliw).

Dochody z tytułu opłat za zezwolenia w 2017 r. wyniosły 22 mln 464 tys. 163 zł 68 gr (w 2016 r. było to 20 mln 746 tys. 505 zł). Środki te w całości są przeznaczane na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Aktualnie limit punktów sprzedaży napojów przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży wynosi 1225 punktów (lokale gastronomiczne), a limit punktów sprzedaży napojów przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży 1275 (placówki handlowe). Limit ten jest wyczerpany. Orientacyjny czas oczekiwania na uzyskanie limitowanych zezwoleń w przypadku lokali gastronomicznych wynosi 1 miesiąc, a w przypadku placówek handlowych ok. 3-4 miesięcy.

Natomiast na dzień 16 maja br. na uzyskanie zezwolenia oczekują 34 wnioski o wydanie limitowanych zezwoleń na gastronomiczną sprzedaż alkoholu oraz 136 wniosków o wydanie limitowanych zezwoleń na detaliczną sprzedaż alkoholu.

Wyczerpanie limitu powoduje wstrzymanie wydawania nowych zezwoleń, ale przede wszystkim brak jest podstaw do wydawania zezwoleń dla przedsiębiorców już prowadzących sprzedaż alkoholu, często od wielu lat, na których działalność nie wpływały żadne skargi lub interwencje.

Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych do 4,5% oraz piwa, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży na terenie Krakowa wynosi 1361 (stan na 14 lutego 2018). Z kolei liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych do 4,5% oraz piwa, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży na terenie miasta wynosi 1302 (stan na 14 lutego 2018).

Wydział Spraw Administracyjnych Urzędu Miasta Krakowa wystąpił do Rad dzielnic z prośbą o wyrażenie opinii m. in. na temat zasadności ustalania dla terenu danej dzielnicy odrębnego limitu. Z odesłanych odpowiedzi wynikało, że za wprowadzeniem odrębnego limitu dla danej dzielnicy opowiedziały się Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica X Swoszowice, Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica XII Prokocim – Bieżanów, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta. Dzielnica I Stare Miasto zawnioskowała o przeprowadzenie konsultacji społecznych w tym zakresie. Rada Dzielnicy XIII Podgórze wskazała, że przy ustalaniu limitów dla dzielnic należy wziąć pod uwagę ich powierzchnię, liczbę ludności, przestrzenne rozłożenie zabudowy oraz rodzaj prowadzonej działalności (sklep/lokal), sklepy z napojami alkoholowymi nie powinny być usytuowane po kilka obok siebie. Przeciwko odrębnym limitom dla danej dzielnicy wypowiedziały się: Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica XVI Bieńczyce. Rada Dzielnicy IX Łagiewniki-Borek Fałęcki zawnioskowała o utrzymanie dotychczasowego poziomu limitu punktów sprzedaży napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy.

Na podstawie zebranych opinii opracowano projekt uchwały Rady Miasta Krakowa, wskazując maksymalne liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa w wysokości 1400 oraz o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) w wysokości 1275. W odniesieniu do zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18% wskazano wartości odrębne dla poszczególnych dzielnic Miasta Krakowa. Dla zezwoleń gastronomicznych (przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży) wskazano maksymalne liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa, w wysokości 1400, o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) w wysokości 1225 oraz o zawartości powyżej 18% alkoholu w wysokości 1000.

Przedmiotowy projekt uchwały Rady Miasta Krakowa w dniu 27 marca 2018 r. został przekazany do zaopiniowania wszystkim radom dzielnic Miasta Krakowa, wraz z projektami uchwał Rady Miasta dotyczącymi zasad usytuowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz wprowadzenia ograniczeń w godzinach nocnej sprzedaży alkoholu. Do dnia 7 maja 2018 r. wszystkie rady dzielnic z wyjątkiem Rady Dzielnicy XV Mistrzejowice podjęły stosowne uchwały, odnoszące się do projektów uchwał Rady Miasta Krakowa. Pozytywne opinie dla projektu uchwały Rady Miasta w sprawie określenia maksymalnej liczny zezwoleń na sprzedaż alkoholu wyraziły Rada Dzielnicy I Stare Miasto (wraz z wnioskiem o zmniejszenie limitu o co najmniej 10%), Rada Dzielnicy III Prądnik Czerwony, Rada Dzielnicy V Krowodrza, Rada Dzielnicy VI Bronowice, Rada Dzielnicy VIII Dębniki, Rada Dzielnicy IX Łagiewniki – Borek Fałęcki, Rada Dzielnicy X Swoszowice, Rada Dzielnicy XI Podgórze Duchackie, Rada Dzielnicy XII Bieżanów – Prokocim, Rada Dzielnicy XIII Podgórze, Rada Dzielnicy XIV Czyżyny, Rada Dzielnicy XVI Bieńczyce, Rada Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie oraz Rada Dzielnicy XVIII Nowa Huta.

Rada Dzielnicy VII Zwierzyniec zawnioskowała o zwiększenie limitów zezwoleń dla wybranych kategorii zezwoleń.

Negatywną opinię dla projektu uchwały Rady Miasta wyraziła Rada Dzielnicy II Grzegórzki, która opowiedziała się za rozważeniem zniesienia limitów liczbowych po wprowadzeniu ograniczeń w sprzedaży w godzinach nocnych.

Rada Dzielnicy IV Prądnik Biały w podjętej uchwale nr L/538/2018 z dnia 9 kwietnia 2018 r. nie zajęła stanowiska w sprawie projektu niniejszej uchwały.

Rada Dzielnicy XV Mistrzejowice nie przekazała uchwały wyrażającej opinię w zakresie projektu uchwały Rady Miasta Krakowa.

Po analizie opinii rad dzielnic maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, o zawartości powyżej 18%, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży dla Dzielnicy I Stare Miasto zmniejszono do 143, a dla Dzielnicy VII Zwierzyniec zwiększono do 40.

Odnośnie projektu uchwały Rady Miast Krakowa regulujących maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż alkoholu nie wniósł żadnych zastrzeżeń Dowódca Garnizonu Kraków.

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w art. 1 nakłada na organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego obowiązki w zakresie realizacji zapisów ustawy. Zgodnie z treścią tego przepisu organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane m. in. do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania. Uwzględniając opisany obowiązek, ustalono maksymalną liczbę zezwoleń, odrębnie dla poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych, preferując napoje alkoholowe o niższej zawartości alkoholu i ograniczając liczbę zezwoleń o zawartości alkoholu powyżej 18%. Stąd największa liczba zezwoleń na sprzedaż alkoholu do 4,5% oraz piwa, a najmniejsza liczba zezwoleń na sprzedaż alkoholu powyżej 18%.

Szczegółowe informacje dotyczące rynku sprzedaży alkoholu oraz literatura na ten temat dostępne są w Sprawozdaniu z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. (http://www.sejm.gov.pl/ » Prace Sejmu » Druki sejmowe » Druk nr 1254).

W sprawie wprowadzenia ograniczeń w godzinach nocnej sprzedaży alkoholu Urząd Miasta Krakowa przyjmował od mieszkańców, Rad Dzielnic oraz innych instytucji uwagi i wnioski dotyczące sprzedaży alkoholu do 15 marca.

Do 20 marca br. wpłynęły do Urzędu Miasta Krakowa 62 uwagi od mieszkańców i innych zainteresowanych osób. Ponadto, 8 miejskich jednostek oraz innych instytucji wyraziło swoją opinię.

W przypadku Dzielnic Miasta Krakowa, wpłynęło 13 stanowisk lub ich projektów. Warto podkreślić, iż prawdopodobnie w tym tygodniu temat ten będzie przedmiotem opinii jeszcze w kilku Radach Dzielnic.

Za wprowadzeniem zakazu sprzedaży alkoholu w sklepach w godzinach nocnych opowiedziały się Dzielnica I Stare Miasto, Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica VI Bronowice, Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica XII Prokocim – Bieżanów, Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVI Bieńczyce, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta. Przeciwko takiemu zakazowi wypowiedziały się: Dzielnica X Swoszowice i Dzielnica XIV Czyżyny. Odrębnego limitu zezwoleń dla dzielnicy chcą: Dzielnica I Stare Miasto (zmniejszenie liczby punktów w dzielnicy), Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica X Swoszowice, Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta. Natomiast Dzielnica XVI Bieńczyce stoi na stanowisku, aby nie wprowadzać odrębnego limitu dla dzielnicy. Co do zasad usytuowania, opinie są zróżnicowane, pojawiają się między innymi propozycje wprowadzenia zmian, np. poprzez dodanie nowych obiektów chronionych lub zwiększenie odległości od obiektów chronionych, ale część dzielnic nie chce żadnych zmian w tym zakresie.

Jeżeli chodzi o uwagi mieszkańców, to około połowa zgłaszających uwagi wnioskowała o wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu w godzinach nocnych. Kilkanaście zgłoszeń zawierało wniosek o zmniejszenie liczby punktów sprzedaży alkoholu w Krakowie. Pojawiło się też kilkanaście petycji, aby zwiększyć liczbę punktów sprzedaży wina i generalne wspierać rozwój branży winiarskiej i ułatwić tego typu działalność. Wiele zgłoszeń zawierało skargi na działalność konkretnego punktu sprzedaży, co będzie skutkować wszczęciem postępowań o cofnięcie zezwoleń w tych lokalizacjach.

Na podstawie zebranego materiału opracowano projekt uchwały, w którym przyjęto wprowadzenie zakazu prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w godzinach od 22.00 do 6.00 na terenie dzielnic: I Stare Miasto, II Grzegórzki, IV Prądnik Biały, V Krowodrza, VIII Dębniki, XI Podgórze Duchackie, XII Prokocim – Bieżanów, XV Mistrzejowice, XVI Bieńczyce, XVII Wzgórza Krzesławickie oraz XVIII Nowa Huta, a w godzinach od 23.00 do 6.00 na terenie dzielnic: VI Bronowice oraz XIII Podgórze. Na terenie pozostałych dzielnic nie przewidziano wprowadzenia zakazu. Przedmiotowy projekt uchwały Rady Miasta Krakowa w dniu 27 marca 2018 r. został przekazany do zaopiniowania wszystkim radom dzielnic Miasta Krakowa. Do dnia 7 maja 2018 r. wszystkie rady dzielnic z wyjątkiem Rady Dzielnicy XV Mistrzejowice podjęły stosowne uchwały, odnoszące się do projektów uchwał Rady Miasta Krakowa. Pozytywne opinie dla projektu uchwały Rady Miasta wyraziły Rada Dzielnicy I Stare Miasto, Rada Dzielnicy II Grzegórzki, Rada Dzielnicy V Krowodrza, Rada Dzielnicy VI Bronowice, Rada Dzielnicy VII Zwierzyniec, Rada Dzielnicy VIII Dębniki, Rada Dzielnicy IX Łagiewniki – Borek Fałęcki, Rada Dzielnicy X Swoszowice, Rada Dzielnicy XI Podgórze Duchackie, Rada Dzielnicy XIII Podgórze, Rada Dzielnicy XVI Bieńczyce, Rada Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie. Rada Dzielnicy XVIII Nowa Huta wyraziła pozytywną opinię do projektu uchwały wskazując zakres godzinowy objęty zakazem sprzedaży napojów alkoholowych od 23.00 do 5.00.

Ponadto Rada Dzielnicy III Prądnik Czerwony wniosła o zmianę projektu uchwały poprzez dodanie punktu dotyczącego zakazu prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w godzinach nocnych, pomiędzy godz. 23.00 a 6.00. Rada Dzielnicy XIV Czyżyny zawnioskowała o wprowadzenie zakazu prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży na terenie Dzielnicy w godzinach od 22.00 do 6.00.

Negatywną opinię dla projektu uchwały Rady Miasta wyraziła Rada Dzielnicy IV Prądnik Biały (zawnioskowała o nie wprowadzanie ograniczeń godzin sprzedaży napojów alkoholowych). Rada Dzielnicy XII Bieżanów – Prokocim zaopiniowała pozytywnie projekty uchwał Rady Miasta Krakowa regulujące zasady sprzedaży napojów alkoholowych z wyłączeniem projektu w sprawie wprowadzenia ograniczeń w godzinach nocnej sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży.

Rada Dzielnicy XV Mistrzejowice nie przekazała uchwały wyrażającej opinię w zakresie projektu uchwały Rady Miasta Krakowa. W tej sytuacji wzięto pod uwagę Uchwałę Zarządu Dzielnicy z 15 marca, w której opowiedziano się za wprowadzeniem na terenie dzielnicy ograniczenia godzin sprzedaży alkoholu w godz. 22.00 – 6.00.

Do projektu uchwały zastrzeżeń nie wniósł Dowódca Garnizonu Kraków.

Projekt przedmiotowej uchwały różnicuje godziny, w których ogranicza się nocną sprzedaż napojów alkoholowych, w odniesieniu do konkretnych dzielnic Krakowa. Wynika to w pierwszej kolejności z opinii uzyskanych od poszczególnych rad dzielnic, które – jako reprezentant społeczności lokalnych – najlepiej są zorientowane co do potrzeb i oczekiwań lokalnej społeczności w tym zakresie. Ponadto ograniczenia dostępności do alkoholu – w tym przypadku w drodze ograniczenia godzin sprzedaży – powinny odbywać się przy uwzględnieniu konieczności włączenia rad dzielnic w proces tworzenia prawa miejscowego, a także przy uwzględnieniu układu przestrzennego miasta i jego wielkości. Znalazło to potwierdzenie w przytoczonym powyżej Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018.

Uchwała wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego, co pozwoli przedsiębiorcom dostosować się do nowych zasad prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych.