Pasmo filmowe na Festiwalu Conrada

W ramach tegorocznej edycji festiwalu stawiamy krytyczne pytania o POP, o to, co popularne, co wyraża potrzeby tak zwanego ludu i stanowi o jego wspólnym, kulturowym doświadczeniu. Przedłużeniem tej dyskusji będzie specjalne pasmo filmowe, w ramach pojawia się także głos w sprawie politycznej poprawności. Kino Pod Baranami zaprezentuje nagrodzoną Złotą Palmą w Cannes czarną komedię „The Square” Rubena Östlunda („Turysta”), z Elisabeth Moss (seriale „Opowieść podręcznej” i „Tajemnice Laketop”), Dominikiem Westem („Dumni i wściekli”) i Claesem Bangiem w rolach głównych. W opowieści o przystojnym kuratorze muzeum sztuki współczesnej szwedzki reżyser zderza społeczne normy z nieposkromioną, zwierzęcą energią, uzyskując fantastycznie komiczne efekty. Wprowadzenie do filmu wygłosi krytyczka filmowa i redaktorka Tygodnika Powszechnego Anita Piotrowska.

Wola ludu staje się rzeczywistością w filmie „Zabliźnione serca” uhonorowanym Złotym Lampartem podczas festiwalu filmowego w Locarno w 2016 roku. Radu Jude (zdobywca Srebrnego Niedźwiedzia za film „Aferim!”) przeniósł na ekran autobiograficzną powieść Maxa Blechera (1909-1938), rumuńskiego pisarza żydowskiego pochodzenia, który przez dziesięć lat chorował na gruźlicę kości. Przykuty do sanatoryjnego łóżka Blecher nie rezygnuje jeszcze z życia pomimo przytłaczającego cierpienia, zakochując się i prowadząc zażarte polityczne spory z pozostałymi kuracjuszami, podczas gdy w całym kraju do głosu coraz silniej dochodzą idee nacjonalistyczne. Pokazowi filmu towarzyszyć będzie prelekcja dyrektora artystycznego Festiwalu Conrada Michała Pawła Markowskiego.

Jednym z wątków tegorocznej edycji jest populizm, którego mechanizmy zbadał wielokrotnie nagradzany dokumentalista Marcel Łoziński w filmie „Jak to się robi”. Reżyser obnaża mechanizmy marketingu politycznego, udowadniając, że niedojrzałość polskiej demokracji pozwala na dojście do władzy absolutnie każdemu. Przy pomocy socjotechnicznych sztuczek i sloganów podopieczni znanego kreatora wizerunku publicznego stają się kandydatami skrojonymi na potrzeby potencjalnych wyborców, niezależnie od własnych poglądów politycznych czy programu jaki proponują.

Z okazji setnej rocznicy urodzin Ingmara Bergmana, organizatorzy Festiwalu sięgają po najważniejsze dzieła szwedzkiego mistrza kina egzystencjalnego. Narracja, jaką reżyser posługiwał się w swoich dziełach, ma swoje źródła w literaturze, którą Bergman studiował jeszcze przed rozpoczęciem kariery filmowej. O ich wpływie na współczesnego odbiorcę będzie można się przekonać m.in. podczas maratonu filmowego pod hasłem „Bergman nocą”, do którego wprowadzenie wygłosi słoweński filozof, psychoanalityk i krytyk filmowy Mladen Dolar. Wieczór rozpocznie pokaz „Czarodziejskiego fletu” – autorskiej adaptacji słynnej opery Mozarta, zrealizowanej przez Bergmana dla szwedzkiej telewizji. Ta pełna magii historia zawładnęła jego wyobraźnią, kiedy był jeszcze dzieckiem i właśnie z tej dziecięcej perspektywy widzowie śledzą losy głównego bohatera ruszającego na ratunek ukochanej. Na ekranie pojawi się także jeden z wczesnych filmów reżysera „Wakacje z Moniką” na podstawie powieści Pera Andersa Fogelströma. To historia miłosna dwojga ludzi pochodzących z ubogiej klasy pracującej, którzy próbują zrealizować swoje sny o wspólnym, lepszym życiu. Niestety powojenna rzeczywistość weryfikuje plany kochanków, a w zderzeniu z codziennymi problemami łączące ich uczucie zostaje wystawione na próbę. Ze względu na obyczajową śmiałość film przyczynił się do ukształtowania wizerunku Szwecji jako kraju seksualnego wyzwolenia. Maraton zwieńczy uznawana za jedno z najważniejszych dzieł Bergmana „Persona”, którą sam reżyser określił jako kameralny utwór na dwa instrumenty. Ten przejmujący psychologiczny dramat opowiada o relacji słynnej aktorki, która z nieznanych przyczyn przestała mówić, i opiekującej się nią pielęgniarki. Pomiędzy kobietami nawiązuje się więź, którą Bergman wykorzystał do stworzenia studium samotności i lęku, prowokując przy tym do refleksji nad sensem jakiejkolwiek twórczości artystycznej. Tak znakomity efekt nie byłby możliwy, gdyby nie koncertowe role Liv Ullmann i nominowanej do nagrody BAFTA Bibi Andersson, którą Szwedzki Instytut Filmowy nagrodził w 1966 roku Złotym Żukiem dla najlepszej aktorki.

Krakowscy widzowie będą mogli podziwiać kunszt aktorski Liv Ullmann również w „Sarabandzie” – nominowanym do Cezara ostatnim dziele szwedzkiego mistrza. Po trzydziestu latach Bergman wraca do bohaterów Scen z życia małżeńskiego, nagrodzonego Złotym Globem miniserialu z 1973 roku. Wiele lat po rozwodzie z Johanem Marianne postanawia go odwiedzić w jego domku letniskowym. Nieświadomie kobieta wpada w sam środek rodzinnego dramatu, rozgrywającego się pomiędzy jej byłym mężem, jego synem z drugiego małżeństwa i dorastającą wnuczką. Prelekcję towarzyszącą przekładowi wygłosi pisarz, tłumacz i skandynawista Jan Balbierz, który przełożył ze szwedzkiego monograficzny zbiór tekstów poświęconych Ingmarowi Bergmanowi.

Program filmowy Festiwalu zakończy pokaz dokumentu Jane Magnusson „Bergman – Rok z życia”, który miał swoją premierę podczas tegorocznej edycji festiwalu w Cannes. Magnusson przygląda się momentowi zwrotnemu w życiu Bergmana, który wyznaczyły premiery filmów „Siódma pieczęć” i „Tam, gdzie rosną poziomki–. Jej zdaniem w 1957 roku Bergman odkrył, że kluczem do sukcesu muszą być filmy, które opowiadają o nim samym. Poprzez rozmowy z jego przyjaciółmi i współpracownikami reżyserka unika stawiania mistrza na piedestale. Tworzy na wskroś uczciwy portret niezwykłego artysty, pokazując również, jak dalece niedoskonałym był człowiekiem. O swoich doświadczeniach z Bergmanem i jego twórczością opowiadają reżyserce m.in. Liv Ullmann, Barbra Streisand, Lars von Trier i współpracująca z nim przez wiele lat w teatrze Lena Andre. Przed seansem odbędzie się spotkanie z Thomasem Sjöbergiem, autorem książki „Ingmar Bergman. Miłość, seks i zdrada”.

W sobotę 27 października Kino Pod Baranami zaprasza również na panel dyskusyjny „O wierszach filmowych”. Z Darkiem Foksem, autorem antologii polskich wierszy odnoszących się do kina, oraz artystką, pisarką i wykładowczynią PWSFTviT Bronką Nowicką rozmawiać będzie Jakub Kornhauser.

Dodatkowo, w ramach festiwalu odbędzie się specjalne spotkanie Baranków Dzieciom – cyklu poranków filmowych dla najmłodszych. W programie pokaz bajek z serii „Żubr Pompik” zrealizowanej na podstawie książek dla dzieci autorstwa Tomasza Samojlika. Po seansie maluchy wezmą udział w warsztatach plastycznych z Joanna tworzy.