12 zmysłowych festiwali

„Kulturalny projekt 6 zmysłów organizujemy już od kilku lat. O Festiwalu Unsound, który dołączył do projektu, New York Times napisał: przyjechał z Krakowa, żeby ożywić Nowy Jork. To chyba najlepsza rekomendacja” – mówił Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa po podpisaniu listu intencyjnego w sprawie włączenia do 6 zmysłów kolejnych dwóch festiwali. „Cieszę się, że Kraków robi tak wiele dla promocji polskiej literatury. W tym roku o miano Stolicy Europejskiej Kultury walczą kolejne polskie miasta. Kraków jest poza konkurencją. Nie stracił tego raz uzyskanego tytułu” – powiedział Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki, organizującego Festiwal Miłosza. „Będziemy się teraz ubiegać o tytuł światowej stolicy Kultury” – odpowiedział Prezydent Jacek Majchrowski. – „A potem wszechświatowej” – dodał Grzegorz Gauden.

Powstaniu projektu 6 zmysłów towarzyszyło przeświadczenie, że blok silnych imprez o międzynarodowym znaczeniu może stanowić doskonały rodzaj promocji – zarówno samych festiwali, jak i miasta, które aktywnie włącza się w ich organizację. Tak powstała unikatowa w skali europejskiej nowa marka – 6 zmysłów. Projekt ten wpisuje się w wizję Krakowa XXI wieku – Europejskiej Stolicy Kultury przełomu tysiącleci, miasta bez kompleksów wobec innych europejskich centrów kulturalnych i turystycznych. Spośród setki odbywających się tu dorocznie festiwali, co najmniej kilkanaście to wydarzenia o wymiarze europejskim – lub są na najlepszej drodze, by taką rangę osiągnąć. Jedne z nich znane są i cenione od lat, inne poprzez dynamiczny rozwój podbijają właśnie serca publiczności lub krytyków. 6 zmysłów jest nie tylko nowatorskim narzędziem skutecznej promocji tych wydarzeń, ale także daje im gwarancję rozwoju – poprzez długofalowy plan zaangażowania Krakowa w ich skuteczną realizację, z naciskiem na utrzymanie artystycznej jakości, atrakcyjności i oryginalności programu. Marka 6 zmysłów, w interakcji z miejskimi inwestycjami w dziedzinę infrastruktury, transportu i turystyki ma przyczynić się do tego, by o Krakowie w najbliższych latach głośno mówiło się w Polsce i na świecie.

Dla odbiorcy 6 zmysłów to program gromadzący najciekawsze wydarzenia kulturalne realizowane w Krakowie. Chodzi tu zarówno o zupełnie nowe produkcje, jak i takie festiwale, które od lat mają swoje miejsce w polskim kalendarzu kulturalnym, organizowane zarówno przez Krakowskie Biuro Festiwalowe, jak i przez zewnętrznych, niezależnych partnerów – ale obdarzonych zaufaniem i silnym wsparciem władz Krakowa. Pod szyldem 6 zmysłów widnieją zatem wydarzenia z różnych dziedzin kultury i sztuki, zawsze jednak nowatorsko eksplorujące obszary artystyczne. Przykładem jest powstały w 2004 roku Misteria Paschalia, festiwal uważany dziś za jedno z najważniejszych europejskich wydarzeń poświęconych muzyce dawnej. Programowo kładzie nacisk na muzykę związaną z Wielkim Tygodniem i Wielkanocą – oraz na unikalny repertuar.

Wielkim uznaniem cieszy się Sacrum Profanum – koncentrujący się z kolei na prezentowaniu współczesnej muzyki poważnej z różnych krajów i regionów świata w najlepszych światowych wykonaniach, ale zapraszający także wielkie gwiazdy jazzu, muzyki elektronicznej i awangardy popu. Do niebywałej popularności imprezy przyczynia się jej postindustrialna sceneria, w tym m.in. przestrzenie kombinatu hutniczego ArcelorMittal. Nowym nurtem festiwalu jest program promocji muzyki polskiej, w którym światowej sławy artyści wykonują dzieła polskich kompozytorów, rejestrowane na żywo w technologii HD oraz 3D.

W ofercie 6 zmysłów są również spektakularne przedsięwzięcia skierowane do miłośników nieco lżejszej muzyki – jak Festiwal Muzyki Filmowej, goszczący kompozytorów – laureatów Oscarów i prezentujący ich dokonania m.in. podczas koncertów połączonych z monumentalnymi projekcjami czy Selector Festival – zbierający śmietankę sceny elektronicznej i pop; już w pierwszej edycji rekomendowany przez brytyjski magazyn „New Musical Express” jako jeden z najlepszych letnich festiwali europejskich, odbywający się w dodatku w niezwykle ciekawym i przyjaznym dla turystów mieście.

Wśród pozostałych wydarzeń 6 zmysłów, znalazł się zbierający doborowe grono artystów i performerów, wchodzący w interakcję z architekturą miasta festiwal sztuki ArtBoom. Jest na tej liście także festiwal teatralny Boska Komedia, w którym najlepsze polskie przedstawienia prezentowane są w pierwszym polskim „showcase” z prawdziwego zdarzenia i oceniane przez doborowe grono międzynarodowych autorytetów. Światowym rozmachem zadziwia festiwal kina niezależnego Off Camera, który współpracuje m.in. z Sundance Festival i ma ambicje odgrywania równie opiniotwórczej roli na kontynencie europejskim. Elity europejskich pisarzy i intelektualistów gromadzi Conrad Festival, odbywający się w terminie związanym z największymi polskimi Targami Książki w Krakowie i razem z nimi stanowiący wielkie święto literatury. O Miesiącu Fotografii w Krakowie, ogarniającym całe miasto niezliczonymi wystawami, czy Festiwalu Muzyki Polskiej, którego stałymi gośćmi są tacy kompozytorzy jak Krzysztof Penderecki czy Henryk Mikołaj Górecki, od lat głośno w Polsce i w Europie – i wciąż z roku na rok zaskakują swoich odbiorców coraz to nowymi artystycznymi ideami.

Wszystkie wydarzenia programu 6 zmysłów podejmują również istotne i widoczne w mieście działania nie tylko promocyjne, ale również wydawnicze i edukacyjne, a spektakularnym prezentacjom towarzyszą często dogłębne analizy i publiczne dyskusje. Lista festiwali objętych programem 6 zmysłów nie jest zamknięta – w zależności od swojego zasięgu, artystycznej jakości i dynamiki rozwoju mogą się na niej pojawiać kolejne krakowskie wydarzenia, a kryterium ich doboru jest wyłącznie merytoryczne.

Ten strategiczny model funkcjonowania przynosi już bardzo konkretne zmiany w wizerunku Krakowa. Miasto, niegdyś uchodzące za konserwatywne, przyciąga dziś z całej Polski i Europy wielotysięczną publiczność przeświadczoną o tym, że to tutaj kultura zyskuje nowy wymiar. Niewątpliwie sukces nowatorskiego programu 6 zmysłów, ciągle poszukującego nowych form wyrazu, pomógł w przełamaniu stereotypu Krakowa skazanego na rolę narodowej kolekcji zabytków, wśród których niewiele nowego może się już wydarzyć. Że tak nie jest – świadczą chociażby tłumy młodych ludzi zjeżdżających tu latem na Coke Live Festival: również organizatorów tego festiwalu udało się przekonać, że to dla ich imprezy miejsce najlepsze. Świadczy o tym również wiele branżowych i medialnych nagród i wyróżnień, sypiących się na krakowskie imprezy i ich organizatorów. Kraków doskonale czuje się w roli miasta wyznaczającego kierunki rozwoju polskiego życia kulturalnego.

6 zmysłów to jednak nie tylko element budowania wizerunku miasta, w którym odbywają się wielkie wydarzenia o europejskim wymiarze artystycznym. Ten program niesie swój ważny komunikat także do mieszkańców Krakowa: wydarzenia nim objęte dają gwarancję najwyższej jakości – i świadomość życia w miejscu wyjątkowym.

W roku 2011 do projektu 6 zmysłów dołączą dwa kolejne festiwale – Międzynarodowy Festiwal Literacki im. Czesława Miłosza oraz Unsound Festival. Obydwa Festiwale zajmują znaczące miejsce na polskiej scenie kulturalnej. Skupiają wokół siebie z jednej strony światowe środowiska intelektualne (Festiwal Miłosza), z drugiej – osoby z całego świata związane z niezależną muzyką elektroniczną (Unsound Festival). Włączenie ich do projektu 6 zmysłów pozwoli jeszcze skuteczniej budować wizerunek Krakowa – miasta bez kompleksów wobec innych europejskich centrów kulturalnych i turystycznych.

Międzynarodowy Festiwal Literacki im. Czesława Miłosza zainaugurowano w Krakowie pięć lat po śmierci noblisty. Podczas Festiwalu miasto gości najwybitniejszych poetów z różnych krajów i różnych pokoleń, także tych, których twórczość uhonorowana została Nagrodą Nobla. Na pierwszą edycję, noszącą tytuł „Zniewolony umysł”, złożyły się wieczory poetyckie, dyskusje panelowe, pokazy filmów i szereg imprez towarzyszących – których scenerię stanowiły m.in. wnętrza Synagogi Tempel i kościoła św. Katarzyny, Starego Teatru i Auditorium Maximum UJ, Mangghi i Alchemii. Kolejne edycje Festiwalu będą organizowane w Krakowie co dwa lata, a ich motywem przewodnim będą tytuły utworów Czesława Miłosza. W przyszłym roku, w stulecie urodzin Czesława Miłosza, Festiwal odbędzie się pod hasłem „Rodzinna Europa”.