Z pamiętnika Wyzwolonej_1918 odc.29

11 listopada Narodowym Świętem Niepodległości - krótka historia

Na wolną Polskę czekaliśmy długo. Niepodległa Ojczyzna była przez lata niedoścignionym marzeniem. Jesienią 1918 roku marzenie stało się rzeczywistością. Kiedy zbliżała się rocznica odzyskania wolności chcieliśmy świętować. To, jaki dzień stanie się datą odzyskania wolności nie było jednak od razu oczywiste.

Gdyby pod uwagę wziąć pierwsze wolne miasto w Polsce, rocznica wypadłaby już 31 października. To właśnie tego dnia Antoni Stawarz rozbroił stacjonujący w mieście austriacki garnizon i wyzwolił Kraków. To tego dnia przez miasto ruszył pochód wojsk, które wraz z tłumem rozradowanych cywili, zrywały symbole wroga z urzędów i szkół. To tego dnia Kraków był wolny. Niestety pozostała część państwa nadal pozostawała w niewoli. Ostatecznie na datę Narodowego Święta Niepodległości wybrano 11 listopada. Była to data bardzo symboliczna, a sam wybór był przedmiotem sporów.

Dla wielu Polaków, zwolenników Piłsudskiego, najważniejszym wydarzeniem był powrót Marszałka z twierdzy magdeburskiej, który nastąpił 10 listopada. Odmienne zdanie miała lewica. Za najistotniejszy moment uznała utworzenie rządu Ignacego Daszyńskiego w Lublinie. Dla nich data 7 listopada była tą odpowiednią. Koniec końców wybrano jeszcze inny dzień. 11 listopada - dzień, w którym przekazano Józefowi Piłsudskiemu władzę w kraju.

Przez pierwsze lata po odzyskaniu wolności 11 listopada obchodzono jako święto wojskowe. Odbywały się defilady, nabożeństwa i oficjalne ceremonie państwowe. Bohaterom walczącym za wolną Polskę wręczano ordery Virtuti Militari. Uroczyste defilady odbywające się na Placu Saskim odbierał sam Piłsudski.

Dopiero w 1926 roku ustanowiono 11 listopada dniem wolnym od pracy. Stało się tak na mocy dokumentu wydanego przez Marszałka, który głosił: “W dniu 11 listopada państwo polskie obchodzić będzie 8 rocznicę zrzucenia jarzma niewoli i uzyskania pełnej, faktycznej niezawisłości. Data powyższa winna pozostać w stałej pamięci społeczeństwa i utrwalić się w umysłach młodego pokolenia, (...)”.

Na to, aby dzień ten był również wolny od nauki trzeba było jeszcze trochę poczekać. Dopiero w 1932 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego uznało Święto Niepodległości za dzień wolny nauki, argumentując decyzję jakoby “dzień ten powinien być wykorzystywany do celów wychowawczego działania na młodzież w duchu obywatelsko-państwowym na tle wydarzeń dziejowych z tym dniem związanych.”

11 listopada stał się świętem państwowym dopiero po śmierci Marszałka Piłsudskiego. W 1937 roku Sejm RP oficjalnie ustanowił ten dzień świętem państwowym.

A jak my świętowaliśmy? Dzień ten napawał nas nie tylko radością, ale i ogromną dumą. Na ulice wychodziły tłumy, które maszerując wznosiły okrzyki na cześć żołnierzy. Słychać było warkot czołgów i samolotów myśliwskich, cieszył pochód wojsk. Tym razem nie przynosiły one bowiem strachu o jutro, o to co będzie. Teraz były powodem radości i dumy wyzwolonego narodu.