Komentarz KBF w sprawie organizacji pokazu pirotechnicznego w czasie Wianków – Święta Muzyki 2019

Tegoroczne Wianki – Święto Muzyki zostały po raz kolejny zorganizowane w formule Fête de la Musique – na dziewięciu scenach zagrało ponad 70 artystek i artystów. Finałem wydarzenia był tradycyjny pokaz pirotechniczny w zakolu Wisły. W ciągu dnia na terenie całego miasta z wszystkich aktywności tegorocznego programu wydarzenia skorzystało ponad 100 000 osób.

Kraków – pierwsze miasto w Polsce ograniczające pirotechnikę

Odpowiadając na negatywne komentarze na temat pokazu sztucznych ogni pragniemy poinformować, że od 2013 roku Kraków konsekwentnie ogranicza podczas miejskich imprez pokazy pirotechniczne. Wtedy po raz pierwszy, podczas pożegnania starego roku na Rynku Głównym, zorganizowano pokaz świetlny oraz show laserowy. Kraków był pierwszym miastem w Polsce, które podjęło taką decyzję. Od tego czasu w okresie jesienno-zimowym pokazy fajerwerków finansowane lub współfinasowane przez miasto, nie są organizowane. Podobne rozwiązania wprowadzane są także w innych miastach Polski – na organizację pokazów laserowych w tym roku zdecydowały się m.in. Olsztyn, Warszawa, Kalisz, Gdynia oraz Gdańsk.

Powodów, które stoją za taką decyzją, jest kilka:

• przede wszystkim jest to związane z troską o jakość powietrza nad Krakowem w okresie zimowym. Pomiary prowadzone przez stacje badawcze GDOŚ na terenie Warszawy w czasie pokazów pirotechnicznych pokazały, że w latach 2016, 2017 i 2018, nie miały one znacznego wpływu na pogorszenie jakości powietrza. Jednak w trosce o krakowskie powietrze, pomimo że pokazy trwają stosunkowo krótko, organizatorzy wydarzeń plenerowych starają się nie generować dodatkowych źródeł dymu i zapylenia;
• nie bez znaczenia są także głosy właścicieli zwierząt;
• dodatkowo Kraków – ze względu na swoją lokalizację – często odwiedzają mgły. Nie ma więc gwarancji dobrej pogody oraz przejrzystego nieba, które są podstawą dla dobrej widoczności całego pokazu.

Kraków pod względem ograniczania liczby pokazów pirotechnicznych nie jest samotny. Tylko w kilku ostatnich latach w ponad 700 miastach Chin – państwie, które walczy o czyste powietrze, wprowadzono czasowe lub całkowite zakazy pokazów pirotechnicznych. Podobne ograniczenia zastosowano także w Stanach Zjednoczonych (m.in. w Salt Lake City, Erie oraz Pittsburghu) czy w miastach włoskich. Od 2017 roku sztuczne ognie nie są używane w kanadyjskim mieście Vancouver.

Pokaz pirotechniczny w czasie Wianków – Święta Muzyki jest krótki i trwa 10 minut. W okresie okołosylwestrowym wszystkie pokazy organizowane są przed osoby prywatne lub podmioty prywatne. Są one widoczne i słyszalne już na około 48 godzin przed samym powitaniem Nowego Roku. Prowadząc kampanię informacyjną na temat Sylwestra w Krakowie podkreślamy, że miejskie obchody nie mają w programie sztucznych ogni. Równocześnie zachęcamy do zrezygnowania z takich praktyk wszystkich, którzy zamierzają używać fajerwerków, podając przytoczone wcześniej argumenty.

Dwa pokazy pirotechniczne w roku

W związku powyższym, zgodnie z przyjętą polityką, w ciągu roku w Krakowie odbywają się jedynie dwa pokazy sztucznych, które wspierane są przez Miasto: mowa o Paradzie Smoków oraz Wiankach – Święcie Muzyki.

Warto także odwołać się do badań, które zostały przeprowadzone wśród uczestników Wianków – Święta Muzyki:

• 93% uczestników wydarzenia było zadowolonych z uczestnictwa wydarzeniu, 78% z oferty koncertowej, a 75% z dostępu do informacji na temat imprezy (wszystkie materiały zawierały informację na temat planowanego pokazu pirotechnicznego),
• 64% uczestników podkreśliło, że uczestnictwo w Wiankach jest dla nich ważne z perspektywy potrzeb kulturalnych,
• 81% było dumnych z faktu, że Kraków jest organizatorem tego typu wydarzeń,
• 94% wskazało, że Wianki – Święto Muzyki to dobra okazja do spędzenia czasu z rodziną lub znajomymi.

Pozytywny wpływ na społeczeństwo, więzi społeczne oraz satysfakcja mieszkańców z możliwości korzystania z oferty kulturalnej Miasta są więc niezaprzeczalne.

Wpływ na gospodarkę regionu

Badania wskazały także, że Wianki mają silny wpływ ekonomiczny na Kraków oraz Małopolskę. Z punktu widzenia gospodarki jest to skumulowany zasób finansowy, który powstał w regionie dzięki realizacji Święta Muzyki, a który nie pojawiłby się, gdyby wydarzenie nie zostałoby zorganizowane. Wynosi on około 5 milionów złotych, z czego na organizację wydarzenia, w tym zapewnienie bezpieczeństwa uczestników, przeznaczono około 1 miliona złotych.

Hałas i dyrektywa Unii Europejskiej

Czas trwania pokazu pirotechnicznego w czasie Wianków – Święta Muzyki to 10 minut. Generuje on krótkotrwały hałas, jednak zgodnie z unijną dyrektywą, fajerwerki są dopuszczane do użytku, jeśli generowany przez nie dźwięk jest nie wyższy niż 120 decybeli. Tylko takie produkty są dopuszczane do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej i tylko takie są wykorzystywane w Krakowie.

Dla porównania: dźwięk startującego samolotu to około 140 decybeli, zaś pracę młotów pneumatycznych szacuje się na około 100–120 decybeli. Podobne natężenie dźwięku generuje także sygnalizacja dźwiękowa aut uprzywilejowanych.

Alternatywa dla fajerwerków?

Wśród komentarzy na temat pokazu pirotechnicznego wielokrotnie został poruszony wątek stworzenia dla niego alternatywy. Intuicyjnie wydawać by się mogło, że fajerwerki można byłoby zastąpić pokazem laserowym. Warto jednak nadmienić, że aby taki pokaz był widoczny, konieczne jest wygenerowanie długotrwałego zadymienia, zwanego sztuczną mgłą, dzięki któremu efekty świetlne są widoczne. Stacje pomiarowe analizujące jakość powietrza, w sytuacji sztucznego zadymienia pokazują o wiele wyższe wskazania niż w przypadku wskazań w czasie pokazów pirotechnicznych.

Nie należy także zapominać o kosztach przygotowania pokazów laserowych. Szacuje się, że są one od kilku do kilkunastu razy wyższe w porównaniu do pokazów sztucznych ogni, a ich realizacja wymaga zastosowania ogromnej ilości energii, która generowana jest za pomocą agregatów prądotwórczych zasilanych paliwem.

Stały punkt programu

Pokaz pirotechniczny stanowi nieodłączny element Wianków – Święta Muzyki i odwołuje się do tradycji świętowania Nocy Świętojańskiej. Krakowskie Biuro Festiwalowe, będące organizatorem wydarzenia, organizuje pokaz w odpowiedzi na oczekiwania większości mieszkańców Krakowa oraz turystów, którzy niejednokrotnie przyjeżdżają do Krakowa nie tylko na koncerty, ale także dla samego finału imprezy w zakolu Wisły. Pragniemy zapewnić, że wsłuchujemy się w każdy głos, analizujemy go, a w najbliższych miesiącach zostanie też przeprowadzona pogłębiona dyskusja poświęcona temu tematowi.

Michał Zalewski
rzecznik prasowy Krakowskiego Biura Festiwalowego