górne tło

Stanowisko MOPS ws. artykułów „Gazety Wyborczej”

W związku z artykułami publikowanymi w ostatnim czasie w Gazecie Wyborczej, autorstwa Pani Renaty Radłowskiej (m.in. wydania z 25 i 26 czerwca 2019r.), dotyczącymi sytuacji osób bezdomnych i działań, jakie podejmuje Gmina Miejska Kraków w zakresie pomocy tym osobom, informuję, że obraz przedstawiany w publikacjach odbiega od rzeczywistego zakresu działań realizowanych w Gminie Miejskiej Kraków w celu pomocy osobom bezdomnym. W związku z tym, poniżej przedstawiam charakter i wymiar prowadzonych prac, jednocześnie mam nadzieję, że zechcą Państwo, opierając się na przedstawionych informacjach, w kolejnych materiałach ukazywać również to, czego nie zauważają osoby postronne niezaangażowane w pomoc osobom bezdomnym, a co stanowi codzienność działań pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej i organizacji pozarządowych, kościelnych współpracujących przy realizacji tych zadań.

Gmina Miejska Kraków realizuje zaplanowane i długofalowe działania na rzecz osób bezdomnych. Obowiązki określone w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, znajdują swoje odzwierciedlenie w realizowanych programach, m.in. Programie wspierania osób bezdomnych w Gminie Miejskiej Kraków na lata 2016-2020, Strategii rozwiązywania problemów społecznych Krakowa na lata 2015-2020, jak również w programach wykraczających poza obowiązki ustawowe, dzięki czemu na terenie Gminy oferowane są nowatorskie formy pomocy i wsparcia.

Zaplanowane i realizowane działania pozwalają zapewnić kompleksową pomoc osobom bezdomnym, przy jednoczesnym zróżnicowaniu form wsparcia, w zależności od sytuacji osoby bezdomnej, jej gotowości do przyjęcia pomocy, współpracy w rozwiązywaniu problemów, które jej dotykają. Pozwala to więc na pracę i pomoc podstawową (niskoprogową), w tym zapewnienie schronienia w formie ogrzewalni, noclegowni, posiłku, niezbędnej odzieży, pomocy przedmedycznej, łaźni oraz pomocy finansowej, mając na uwadze, że bardzo istotne jest zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych osobom pozbawionym schronienia. Dla tych osób bezdomnych uruchomiono również indywidualną pomoc pracowników socjalnych – streetworkerów. Natomiast w przypadku, gdy osoby bezdomne wykazują chęć współpracy, praca z nimi staje się jeszcze bardziej zindywidualizowana. Pracownicy socjalni Działu Pomocy Bezdomnym MOPS lub pracownicy socjalni zatrudnieni w placówkach dla osób bezdomnych, w  ramach prowadzonej pracy socjalnej w kontakcie z osobą bezdomną diagnozują sytuację życiową osoby, z którą następnie opracowują plan współpracy np. w formie kontraktu socjalnego lub Indywidualnego Programu Wychodzenia z Bezdomności lub innego rodzaju plan pomocy.

W drodze wychodzenia z bezdomności, oprócz streetworkerów i pracowników socjalnych pomagają inni specjaliści m.in. pedagog, psycholog, prawnik, asystent osoby bezdomnej, terapeuta ds. uzależnień. Zaangażowanie pracowników instytucji i współpracujących organizacji, pozwala współdziałać z osobą bezdomną, dając możliwość do wykorzystania uprawnień, możliwości i zasobów danej osoby.

Proces pracy socjalnej, a także działania interwencyjne, pozwalają uruchamiać i podtrzymywać motywację osób bezdomnych do zmiany ich sytuacji życiowej. W ramach podejmowanych działań  oferowane są usługi aktywizujące i wspierające w wychodzeniu z bezdomności. Osoby bezdomne mogą korzystać z usług Centrów Integracji Społecznej, Klubów Integracji Społecznej w zakresie aktywizacji zawodowej i społecznej. Oferowana jest możliwość zatrudnienia osób w zróżnicowanych formach, m.in. w ramach prac społecznie użytecznych, robotach publicznych. Ponadto w celu przygotowywania jak najszerszej oferty, a także w poszukiwaniu nowatorskich rozwiązań podejmujemy działania wykraczające poza ustawowe obowiązki. Aplikujemy o środki europejskie na realizację współfinansowanych projektów, dzięki czemu możliwe było uruchomienie od 2016 r. usługi asystenta osoby bezdomnej, Centrum Integracji Społecznej dedykowanego osobom bezdomnym, które to formy po zakończeniu finansowania z funduszy europejskich są nadal kontynuowane w ramach środków własnych Gminy Miejskiej Kraków.

Przedstawiony zakres pomocy wskazuje, że naszym celem jest zorganizowanie różnorodnych form pomocy, tak aby poprzez te działania przeciwdziałać unifikacji i „wrzucania do jednego worka” wszystkich osób bezdomnych. Chcę jednoznacznie podkreślić, że żadna z osób nie zasługuje na takie traktowanie, bez względu na obraz kreowany w mediach i portalach społecznościowych.

W budowaniu systemu wsparcia dla osób bezdomnych, MOPS współpracuje z organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami, przy czym większość zadań realizowanych na terenie Gminy na rzecz osób bezdomnych jest finansowanych lub współfinansowanych ze środków własnych Gminy oraz funduszy europejskich.

Ponadto chcę jednoznacznie podkreślić, że Gmina Miejska Kraków od lat jako istotny cel stawia sobie podnoszenie standardu udzielania pomocy, w tym również standardu wyposażenia placówek, w których osoby bezdomne mogą korzystać ze schronienia, łaźni, pralni i innych usług. Dlatego powtarzanie mitu „śmierdzących łaźni” jest stygmatyzujące osoby bezdomne, jak również krzywdzące wobec organizacji prowadzących punkty pomocy osobom bezdomnym i zatrudnione tam osoby, całym sercem angażujące się w pracę na tym niełatwym polu.

Dla lepszego zobrazowania stanu obecnego standardu miejsc schronienia dla osób bezdomnych, proponuję obejrzenie filmu dostępnego pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=MFvE1n4SF2E .

Poniżej, dla uszczegółowienia przedstawionego opisu, prezentuję gruntowne informacje na temat udzielanej pomocy.

W każdej placówce dla osób bezdomnych istnieje możliwość wykonania zabiegów higienicznych i wymiany odzieży, otrzymania ciepłej herbaty, a w większości także możliwość przygotowania posiłku. W schroniskach, ale też w noclegowni realizowana jest indywidualna praca socjalna oraz usługa asystenta osoby bezdomnej. Pracą socjalną objęto 499 osób w 2018 roku oraz 249 osób w I kwartale 2019 roku. We wspomnianych okresach realizowano z podopiecznymi 472 / 221 Indywidualne Programy Wychodzenia z Bezdomności lub Programy Współdziałania, a w ramach usługi asystenta osoby bezdomnej realizowano 103 / 72 Indywidualne Plany Pracy. Dodatkowo podopieczni schronisk i noclegowni są objęci pomocą specjalistyczną (psycholog, pedagog, terapeuta ds. uzależnień, prawnik). W 2019 roku specjaliści odbyli łącznie 4905 indywidualnych spotkań z podopiecznymi, a w I kwartale 2019 roku 1529 spotkań.

W obszarze zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych w Krakowie funkcjonują również miejsca dziennego schronienia – świetlice, kuchnie społeczne, punkty wydawania żywności i odzieży, łaźnie, punkty doraźnej pomocy medycznej.  

Osoby bezdomne systematycznie korzystają ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie o pomocy społecznej (zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłki celowe). W 2018 r. pomocą MOPS DB objęto 1147 gospodarstw domowych, które skorzystały ze świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych – posiłki, oprócz schronienia i skierowania do mieszkań chronionych. Ośrodek przyznając świadczenia uwzględnia zasadę współdziałania osoby z pracownikiem socjalnym, o czym mowa w art. 4 ustawy o pomocy społecznej.

Osobom bezdomnym można przyznać prawo do świadczeń opieki zdrowotnej celem uzyskania możliwości bezpłatnego leczenia, w tym leczenia szpitalnego. W 2018 r. zrealizowano 933 wnioski o przyznanie prawa do świadczeń z opieki zdrowotnej.

Żywię nadzieję, że zaprezentowane powyżej realizowane działania i zadania, zobrazują Państwu rzeczywisty stan systemu pomocy na rzecz osób bezdomnych w Krakowie. Jeśli będziecie Państwo zainteresowani bliższym poznaniem tego, jak wygląda praca na rzecz osób bezdomnych, zobaczeniem miejsc, gdzie udzielana jest pomoc osobom bezdomnym, zapraszam do kontaktu.

Z poważaniem
Witold Kramarz
Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie