górne tło

Produkty tradycyjne i regionalne

Kraków jest miastem, w którym spróbować można aż dwóch produktów, które zostały zarejestrowane jako produkty regionalne, czyli wpisane przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych. Należą do nich: obwarzanek krakowski oraz chleb prądnicki i są opatrzone znakiem jako „Chronione Oznaczenia Geograficzne" (ChOG).

Obwarzanek krakowski

To wypiek przypominający pierścień. Ma kształt owalny, z otworem w środku, rzadziej przybiera formę regularnego koła. Fakturę powierzchni tworzą sploty w formie spirali, a przekrojony splot ma okrągły lub owalny kształt. „Obwarzanek krakowski" ma kolor od jasnozłocistego, przez ciemnozłocisty, do jasnobrązowego z wyraźnym połyskiem. Oryginalny produkt powinien mieć średnicę 12-17 cm, grubość splotu 2-4 cm oraz wagę 80-120g. Do jego dekoracji stosuje sie różne posypki, m.in.: sól, sezam, mak, czarnuszkę, posypkę ziołową – mieszankę różnych ziół lub przyprawową – mieszankę przypraw pikantnych (papryka, kminek, pieprz), ser, cebulę. Renoma „obwarzanka krakowskiego" wypracowana została przez piekarzy z Krakowa i okolic, którzy od przeszło 600 lat oferują mieszkańcom Krakowa ten wyśmienity i wyjątkowy wyrób. Od 2006 roku jest on zarejestrowany jako produkt regionalny z zastrzeżonym sposobem produkcji. Tylko kilka piekarni krakowskich wypieka tradycyjne obwarzanki krakowskie, a zakupić je można m.in. z charakterystycznych wózeczków zlokalizowanych głównie na Starym Mieście. Sprzedawcy serwujący ten popularny wypiek posiadają dodatkowe oznaczenie z napisem „Chronione Oznaczenie Geograficzne", umieszczone na wózku z obwarzankami.

Chleb prądnicki

Jest chlebem ciemnym, wytwarzanym na zakwasie żytnim. Jego skórka, grubości 4-6 mm, cechuje się odcieniem od brązowego do ciemnobrązowego, ma jednolitą powierzchnię lub z widocznymi pęknięciami, a pokryta jest cienką warstwą otrąb żytnich. „Chleb prądnicki" wypiekany jest w dwóch kształtach: owalnym (14 kg oraz 4,5 kg) i okrągłym (4,5 kg). Na etykiecie musi zostać umieszczony symbol chronionego oznaczenia geograficznego oraz napis „Chronione Oznaczenie Geograficzne". Nazwa „chleba prądnickiego" wywodzi się od nazwy wiosek nad strumieniem Prądnik – najważniejsze z nich to Prądnik Czerwony i Biały, w których istniały liczne młyny. Pierwsze pośrednie wzmianki o piekarzach z Prądnika pochodzą już z XIV w. Mieszkańcy Prądnika Czerwonego słynęli przede wszystkim z wypieku ogromnych „chlebów prądnickich". Prądnik Czerwony i Biały w granicach Krakowa znalazły się 1 kwietnia 1910 r. Obecnie wsie Prądnik Czerwony i Biały wchodzą w skład Dzielnicy Krowodrza, dzielnicy miasta Krakowa, ale potocznie nadal używane są ich nazwy.

Na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dostępny jest wykaz wszystkich produktów z Polski wpisanych do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. Z Małopolski, oprócz obwarzanka krakowskiego i chleba prądnickiego, na liście tej znajdują się m.in.:

Obwarzanek krakowski i chleb prądnicki wpisane są również na Liście Produktów Tradycyjnych. Podstawą rejestracji produktu na ww. liście jest tradycja jego wytwarzania (min. 25 lat) i szczególna oraz niepowtarzalna jakość związana z historycznie ugruntowanymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania czy dojrzewania żywności, które gwarantują wysoką jakość otrzymanego produktu. Warto jednak zaznaczyć, że Lista Produktów Tradycyjnych służy wyłącznie zbieraniu i rozpowszechnianiu informacji związanych z wytwarzaniem produktów tradycyjnych. Z wpisem produktu na Listę Produktów Tradycyjnych nie jest związana ochrona nazwy produktu. Na liście tej znajdują się również inne krakowskie specjały: bajgiel z Kazimierza,  ciasteczka wyśmienite, precelek krakowski, paluszki krakowskie, małopolski miód spadziowy, żurek po krakowsku, barszcz czerwony po krakowsku, balsam kapucyński.

Na stronie internetowej: www.gov.pl znajdują się szczegółowe opisy produktów i dań tradycyjnych z całej Małopolski, wśród których znaleźć można:

chronione oznaczenie geograficzne