Nowa Huta to zarówno charakterystyczna architektura i unikalna siatka urbanistyczna, jak też historia ludzi, przez pryzmat której można opowiadać o powojennych dziejach Polski, a także sięgać do znacznie wcześniejszych dziejów – do opactwa cystersów i losów krzesławickiego dworku oraz tradycji osadniczej z okresu neolitu. Od ponad dekady miasto prowadzi starania, aby Nowa Huta została uznana za pomnik historii.