Stanowisko Wydziału Kształtowania Środowiska w sprawie Łąk Nowohuckich

Na zlecenie Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska (obecnie Wydziału Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Krakowa) w 2003 roku powstał dokument, pn.: „Plan ochrony użytku ekologicznego Łąki Nowohuckie”, opracowany przez zespół autorski pod redakcją dr K. Walasza. W celu określenia, czy kierunek działań określony w Planie ochrony zapewnia właściwą ochronę siedlisk przyrodniczych, w 2009 roku, na zlecenie Wydziału Kształtowania Środowiska, została opracowana „Ocena stanu siedlisk roślin i zwierząt występujących na użytku ekologicznym Łąki Nowohuckie”. Opracowanie wykazało, że stan siedlisk na Łąkach Nowohuckich nie pogarsza się. O dobrej kondycji Łąk świadczy również fakt, że w dniu 29.10.2009 roku Minister Środowiska przekazał Komisji Europejskiej projekt listy nowych, specjalnych obszarów ochrony siedlisk sieci Natura 2000, na której znalazły się m. in. Łąki Nowohuckie (PLH 120069). W związku z tym nadrzędnym celem ochrony jest ochrona zbiorowisk roślinnych związanych z roślinami żywicielskimi motyli, a więc rdestu wężownika i krwiściągu lekarskiego.

• Korytarz ekologiczny.

We wskazaniach do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Mogiła, Wydział Kształtowania Środowiska wskazał wszelkie uwarunkowania przyrodnicze na obszarze objętym planem, również konieczność zachowania korytarza ekologicznego. Autorzy planu uwzględnili potrzebę zachowania korytarza ekologicznego. Stanowić go mają tereny zieleni publicznej i tereny rolnicze wskazane do pozostawienia bez zainwestowania.

Na Łąki Nowohuckie nie można patrzeć przez pryzmat jednego planu. Sporządzany jest, graniczący z planem zagospodarowania przestrzennego Mogiła, plan zagospodarowania przestrzennego Czyżyny-Łęg. We wskazaniach do tego planu zostały wykorzystane rozwiązania planistyczne zaproponowane w projekcie koncepcyjnym Parku Starorzecza Wisły autorstwa prof. S. Juchnowicza. Zwrócono uwagę na przyjęte w projekcie planu prawidłowe rozwiązania i zapisy w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i ustalenia szczegółowe dla większości pozostałych wyróżnionych terenów, które pozwalają na wystarczającą ochronę walorów przyrodniczych i krajobrazowych na obszarze planu jak i jego otoczenia.

• Teren pomiędzy Łąkami Nowohuckimi, a rzeką Wisłą.

Sposób wyprowadzania psów na spacer reguluje uchwała nr C/1011/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Kraków. Nie można też właścicieli wyprowadzających psy na spacer nazywać kłusownikami. Kłusownictwo bowiem oznacza działanie zmierzające do wejścia w posiadanie zwierzyny w sposób nie będący polowaniem, albo z naruszeniem warunków dopuszczalności polowania.

• Ogródki działkowe.

Wydział Kształtowania Środowiska jednoznacznie wypowiada się w sprawie ogródków działkowych. Wyrażamy stanowisko, że zorganizowane ogródki działkowe są urządzeniami użyteczności publicznej, służącymi zaspokojeniu potrzeb wypoczynkowych, rekreacyjnych, stanowiąc tereny zieleni spełniają pozytywną rolę w urbanistyce i ekosystemie miast. Dlatego we wskazaniach do dokumentów planistycznych wnioskujemy o pozostawienie do pełnienia w/w funkcji.

• Optymalizacja granic i przyszłość Skarpy.

Granice użytku były wyznaczone w 2003 roku, a wznowienie geodezyjne granic nastąpiło w 2005 roku. Granice użytku zostały wyznaczone według zasięgu zbiorowisk roślinnych, dla których ochrony został utworzony użytek ekologiczny. Zasięg użytku ekologicznego znajduje się na tablicach informacyjnych, usytuowanych przy granicy użytku.

• Ścieżka darniowa przez Łąki.

Stowarzyszenie Łąki Nowohuckie, Fundacja Miejski Park i Ogród Zoologiczny oraz Wydział Kształtowania Środowiska akceptują budowę ścieżek biegnących po terenie użytku ekologicznego. Nie mniej jednak o charakterze ścieżki oraz innych rozwiązań ingerujących w zbiorowiska roślinne będzie decydować Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie, który sprawuje nadzór nad Łąkami Nowohuckimi z tytułu zgłoszenia Łąk przez Ministra Środowiska do sieci Natura 2000.

• Łąki, mimo że to użytek ekologiczny, są dostępne dla mieszkańców tak jak i każdy inny trawnik w Krakowie.

Na terenie użytku ekologicznego obowiązują pewne zakazy wynikające z ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody.  Inne ograniczenia wynikają z odrębnych przepisów np. - jak wcześniej wspomniałam - sprawę prowadzenia psów reguluje uchwała nr C/1011/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Kraków. Nie ma podstaw prawnych, aby zakazać mieszkańcom całkowitego wstępu na teren Łąk.

Ze względów edukacyjnych wskazane jest, aby uczyć przyrody nie z podręcznika, lecz z natury. Dlatego Wydział Kształtowania Środowiska popiera wszelkie zajęcia o charakterze edukacyjnym, prowadzone na Łąkach, a także przebywanie na nich mieszkańców w celu poznania przyrody, o ile zachowane są zasady określone w uchwale ustanawiającej Łąki użytkiem ekologicznym. Tę sytuację może zmienić plan ochrony sporządzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska dla łąk jako obszaru Natura 2000.

• Zbiorniki wodne.

Pogłębienie zbiornika wodnego nie może być działaniem pochopnym. Taka ingerencja na terenie użytku ekologicznego, a jednocześnie na obszarze Natura 2000 wymaga uzasadnienia celowości oraz określenia kierunku zmian, jakie mogą nastąpić na terenie chronionym. W tym celu należy wykonać badania przyrodnicze oraz uzyskać uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

W celu określenia czy kierunek działań określony w Planie ochrony zapewnia właściwą ochronę siedlisk przyrodniczych, w 2009 roku na zlecenia Wydziału Kształtowania Środowiska została opracowana „Ocena stanu siedlisk roślin i zwierząt występujących na użytku ekologicznym Łąki Nowohuckie”. Opracowanie potwierdza korzystne zmiany na terenie użytku szczególnie w zakresie odbudowy cennych zbiorowisk roślinnych oraz szczególnie ważnych dla Unii Europejskiej – motyli (czerwończyka fioletka i modraszka telejusa). W dniu 29.10.2009 r. Minister Środowiska przekazał Komisji Europejskiej projekt listy nowych specjalnych obszarów ochrony siedlisk sieci Natura 2000, na której znalazły się m. in. Łąki Nowohuckie (PLH 120069). Dla tego obszaru zostanie sporządzony plan działań ochronnych, które wykażą zasadność proponowanego przez Stowarzyszenie działania.

• Koszenie Łąk jest dobrym przykładem ignorancji Administratora.

Głównym celem ochrony jest utrzymanie zbiorowisk roślinnych w związku z koniecznością utrzymania obszaru Natura 2000, dlatego też to stanowi główny wyznacznik terminu koszenia.

• Przedstawiciel MPiOZ nie mógł potwierdzić posiadania planu niezbędnych inwestycji dla Łąk.

Do chwili przejęcia przez Miejski Park i Ogród Zoologiczny w Krakowie na terenie łąk nie prowadzono żadnej gospodarki mającej na celu utrzymanie cennych zbiorowisk roślinnych i odtworzenie charakterystycznych dla tego obszaru zbiorowisk. Teren łąk był zaśmiecony, nie posiadał żadnej infrastruktury turystycznej oraz w części zachodniej zajęty przez nielegalne ogródki działkowe.

W 2004 roku Fundacja Miejski Park i Ogród Zoologiczny wykonała pomost obserwacyjno-widokowy oraz dwie zastawki wodne. Dodatkowo na południowej grobli ustawiono ławki i kosze na śmieci.

W 2005 na terenie użytku ekologicznego Łąki Nowohuckie wznowiono granice geodezyjne, zbudowano drugi pomost obserwacyjno widokowy i ścieżkę dydaktyczną. Ponadto we współpracy z ZGK wykonano ścieżkę pieszo rowerową. Fundacja Miejski Park i Ogród Zoologiczny co roku zabezpiecza środki na koszenie zbiorowisk roślinnych oraz inne prace, ujęte w „Planie ochrony użytku ekologicznego Łąki Nowohuckie”. W celu utrzymania licznych biotopów występujących na terenie łąk Fundacja prowadzi prace polegające na systematycznym wykaszaniu obszaru użytku ekologicznego na obszarze18 ha łąk wilgotnych i świeżych, 27 ha trzcinowisk w celu odtworzenia właściwych dla siedliska zespołów roślinnych. Łączny koszt wykonanych prac za lata 2004 i 2005 wyniósł: 335 740 zł. Przykładowo w 2009 roku wykonano: koszenia łąk świeżych na pow.18 ha, trzykrotnego koszenia trzcinowisk na łącznej pow.39 ha oraz koszenia p.poż na pow. 14 ha. Koszt prac wyniósł 248 200 zł.

Nadmieniam ponadto, że Fundacja Miejski Park i Ogród Zoologiczny dysponuje pracownikami posiadającymi kwalifikacje i doświadczenie w sprawowaniu funkcji zarządcy na terenach objętych ochroną prawną. Fundacja opiekuje się dwoma rezerwatami przyrody, dwoma użytkami ekologicznymi oraz lasami znajdującymi się na obszarach Natura 2000.

Na koniec jeszcze jedna uwaga. Zgodnie ze statutem stowarzyszenia, organem reprezentującym stowarzyszenie jest jego Zarząd, nie zaś samodzielnie występujący Prezes Stowarzyszenia. Zgodnie z zapisami z Krajowego Rejestru Sądowego brak jest podstaw do przyjęcia, iż autorka Listu Otwartego, Pani Halina Ordys-Skibińska jest Prezesem Stowarzyszenia Łąki Nowohuckie lub też Członkiem Zarządu. Fakt ten czyni wątpliwym umocowanie Pani Ordys-Skibińskiej do wypowiadania się w imieniu Stowarzyszenia.

Małgorzata Mrugała
Dyrektor Wydziału Kształtowania Środowiska
Urząd Miasta Krakowa