Grosfeld i Popiela laureatami Nagrody im. ks. Musiała

Jan Grosfeld jest politologiem, ekonomistą, działaczem katolickim, profesorem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od lat aktywnie działa na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, będąc członkiem Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem.

Relacjom między chrześcijaństwem a judaizmem poświęcił wiele wykładów, artykułów oraz cztery książki: „Krzyż i gwiazda Dawida”, „Czekanie ma Mesjasza”, „Od lęku do nadziei. Chrześcijanie, Żydzi, świat” i „Dlaczego chrześcijanie potrzebują Żydów?” W 2019 roku ukazała się w jego tłumaczeniu książka ks. Marcela Debysera „Biblia dla moich parafian”, stanowiąca wprowadzenie do lektury ksiąg Starego Testamentu.

Jan Grosfeld konsekwentnie przypomina o żydowskich korzeniach chrześcijaństwa, przekonując o potrzebie odkrywania tych związków i ich konsekwencji. Podkreśla, że odrzucenie czy nieznajomość źródła, z którego wywodzi się Kościół, musi owocować brakiem rozumienia samego siebie, własnej tożsamości religijnej, samej istoty chrześcijaństwa.

Dlatego też aktywnie włączył się też m.in. w organizowanie Dnia Judaizmu w Kościele katolickim i wyjaśniał powody, dla których jest on co roku obchodzony. W pewnym momencie stał się jedną z twarzy dialogu prowadzonego przez Kościół w Polsce.

Dariusz Popiela jest utytułowanym sportowcem, olimpijczykiem, ośmiokrotnym Mistrzem Polski i dwukrotnym Wicemistrzem Europy w kajakarstwie górskim. Obok sportu ma też inną pasję: przywracanie pamięci o żydowskich mieszkańcach małopolskich miejscowości. W ten sposób powstał projekt „Ludzie, nie liczby”. Dariusz Popiela z pomocą ludzi, których zgromadził wokół tej inicjatywy, w latach 2017-2018 uporządkował zdewastowany i zarośnięty cmentarz żydowski w Krościenku. Pochowano tam ofiary masowego mordu dokonanego przez Niemców w 1942 roku. Na porządkach się nie skończyło – dzięki żmudnym poszukiwaniom udało się odtworzyć listę 256 ofiar, których nazwiska zostały następnie wyryte na ustawionym na cmentarzu pomniku.

W kolejnym roku podobną zmianę przeszedł żydowski cmentarz w Grybowie. Tam na pomniku wyryto imiona i nazwiska 1774 żydowskich mieszkańców, co Dariusz Popiela nazwał „ciosem dla zapomnienia i tryumfem pamięci”.

By następne takie działania były możliwe, założył fundację. Teraz razem z zespołem zaangażowanych osób zbiera środki na uporządkowanie cmentarza w Czarnym Dunajcu. Na facebookowym profilu „Ludzie, nie liczby” można przeczytać wiele historii konkretnych Żydów i żydowskich rodzin z tej miejscowości. Wszystko zgodnie z wpisaną w nazwę projektu zasadę, by imiennie upamiętniać ofiary Zagłady.

Uroczystość wręczenia Nagrody odbyła się w piątek, 6 marca w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Jej fundatorami są rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje kapituła, której przewodniczy Rektor UJ. Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach: za twórczość promującą ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania.

Patron Nagrody, ks. Stanisław Musiał SJ (1938-2004), był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Od 1981 roku był redaktorem „Tygodnika Powszechnego”, a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego. Publikował także m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wprost”, „Polin” i „Midraszu”. Ks. Musiał był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu pt. „Czarne jest czarne”. Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.

W ubiegłych latach laureatami Nagrody zostali: prof. Jan Błoński oraz Miasto i Gmina Chmielnik, prof. Joanna Tokarska-Bakir i Bogdan Białek, prof. prof. Bożena i Jerzy Wyrozumscy oraz Tomasz Pietrasiewicz i Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, Anna Lebet-Minakowska i ks. Manfred Deselaers, Stefan Wilkanowicz i nieformalna Grupa Przyjaciół z Olkusza (Ireneusz Cieślik, Olgerd Dziechciarz, Krzysztof Kocjan, Dariusz Rozmus), prof. Stanisław Krajewski i Mirosław Skrzypczyk, ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel i Zofia Radzikowska, prof. Jan Małecki i prof. Aleksander Skotnicki, Bella Szwarcman-Czarnota i prof. Wacław Wierzbieniec, ks. prof. Michał Czajkowski i Urszula Antosz-Rekucka oraz abp Henryk Muszyński i Adam Bartosz.

Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze” skupia osoby pochodzące z różnych środowisk katolickich i żydowskich. Włącza się w inicjatywy dotyczące dialogu, w tym m.in. w organizację obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim. Informuje systematycznie o ważnych wydarzeniach z dziedziny relacji chrześcijańsko-żydowskich za pośrednictwem newslettera i profilu na Facebooku.