Andrzej Wajda nie żyje

W niedzielę, 9 października 2016 r., zmarł Andrzej Wajda. Miał 90 lat. Był jednym z najwybitniejszych polskich twórców. Wielokrotnie nagradzany za zasługi dla rozwoju kinematografii; w 2000 roku dostał Oscara za całokształt twórczości. Jego dorobek życia nagrodzono także Złotym Lwem i Złotym Niedźwiedziem. Pogrzeb reżysera odbył się w Krakowie 19 października. Po mszy w bazylice oo. Dominikanów kondukt pogrzebowy udał się na Cmentarz Salwatorski.

Andrzej Wajda urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po kilku latach z nich jednak zrezygnował i przeniósł się do Łodzi, by tam rozpocząć studia w Wyższej Szkole Filmowej. Jako reżyser zadebiutował w 1955 roku filmem "Pokolenie". Już jego drugi film "Kanał" (1956 r.), opowiadający historię powstańców warszawskich przyniósł mu międzynarodowy sukces. Otrzymał za niego Srebrną Palmę na festiwalu w Cannes. Kolejnym sukcesem był "Popiół i diament", w którym zagrał Zbigniew Cybulski. Obraz został wyróżniony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji nagrodą FIPRESCI. W kolejnych latach w jego dorobku artystycznym znalazły się takie filmy jak: "Popioły" (1965 r.), "Polowanie na muchy" (1969 r.), "Krajobraz po bitwie" (1970 r.), "Brzezina" (1970 r.), "Wesele" (1973 r.), "Ziemia obiecana" (1975 r.).

W 1977 r. Andrzej Wajda wyreżyserował "Człowieka z marmuru" - opowieść o Mateuszu Birkucie, przodowniku pracy. Rok później powstał obraz "Bez znieczulenia". W 1979 r. wyreżyserował film "Panny z Wilka", który przyniósł mu nominację do Oscara. W 1981 r. nakręcił "Człowieka z żelaza" - film opisujący historię strajków robotników Wybrzeża. Za ten obraz otrzymał Złotą Palmę w Cannes oraz kolejną nominację do Oscara. Kolejne filmy Wajdy to m.in.: "Danton" (1983 r.), "Pan Tadeusz" (1998 r.), "Zemsta" (2002 r.), "Katyń" (2007 r.), "Tatarak" (2009 r.), "Wałęsa. Człowiek z nadziei" (2013 r.). Jego ostatnie "Powidoki", film o malarzu Władysławie Strzemińskim, oficjalną premierę miały we wrześniu na 41 Festiwalu Filmowym w Gdyni. Obraz trafi do kin trafi na początku przyszłego roku. Film ten jest kandydatem do przyszłorocznych Oscarów. Wajda zapowiadał, że nie jest to jego ostatni projekt.

Andrzej Wajda jako reżyser teatralny debiutował w 1959 r. sztuką "Kapelusz pełen deszczu", którą wystawił w Teatrze Dramatycznym w Gdyni. Od 1963 r. współpracował ze Starym Teatrem w Krakowie, gdzie wystawił m.in. "Wesele" Wyspiańskiego", "Nastasję Filipowną", "Antygonę" Sofoklesa, "Hamleta" Szekspira", czy "Dybuka" na podstawie sztuki Szymona An-skiego.

6 marca br. w Krakowie Andrzej Wajda świętował swoje 90. urodziny. Z tej okazji w Centrum Kongresowym ICE Kraków odbył się wyjątkowy koncert, zorganizowany dla Mistrza, a honorowym gościem wydarzenia był sam jubilat. - Od najwcześniejszego dzieciństwa Kraków jawił się w moich snach" - wyznał wtedy Andrzej Wajda.

Andrzej Wajda był doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Teatralnej i Telewizyjnej w Łodzi. Był honorowym członkiem francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przyznano mu tytuły honorowego obywatela Gdańska, Gdyni, Łodzi, Opola, Radomia, Suwałk i Warszawy. Otrzymał wiele odznaczeń państwowych, w tym Order Orła Białego. Uhonorowały go także rządy Bułgarii, Francji, Japonii, Węgier i Włoch.

Andrzej Wajda był założycielem i fundatorem Muzeum Techniki i Sztuki Japońskiej „Manggha” w Krakowie. Za zasługi dla Krakowa został odznaczony Srebrnym Medalem „Cracoviae Merenti” w 1995 r.

Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski wpisał się do księgi kondolencyjnej wyłożonej w magistracie. Prezydent Majchrowski napisał:

Drzewa umierają stojąc….

Andrzej Wajda zapisał własny, ważny rozdział w dziejach światowego kina

i polskiej kultury. Należał do tych, którzy czynili Polskę lepszą… Ale nie ma

w Polsce i na świecie miejsca, które zawdzięczałoby mu tak wiele. W duszy miał Polskę, ale w sercu Kraków…

Wraz z Nim utraciliśmy ważną cząstkę naszego życia…

Przed nabożeństwem w bazylice była wystawiona urna z prochami. Przed kościołem ustawiła się kolejka krakowian, czekających na ostatnie pożegnanie z Andrzejem Wajdą. Zmarłego pożegnali bliscy i rodzina oraz największe postaci polskiego filmu i kultury, m.in.: Bronisław i Anna Komorowscy, Janina Ochojska, Michał Rusinek, Adam Michnik, Andrzej Seweryn, Wojciech Pszoniak, Jerzy Trela, Maja Komorowska, Dorota Segda, Krzysztof Globisz, Agata Buzek. Pożegnali również prezydent Krakowa Jacek Majchrowski i europosłanka Róża Thun. Rodzina Andrzeja Wajdy prosiła, by na pogrzeb nie przynosić kwiatów, a w zamian wesprzeć hospicjum św. Łazarza.

Media zagraniczne o śmierci Andrzeja Wajdy