System kaucyjny w pytaniach i odpowiedziach

System kaucyjny to mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. W Polsce zaczął on funkcjonować od 1 października. Wtedy w sklepach zaczęły pojawiać się napoje w opakowaniach objętych systemem, a więc takie, na których znajdzie się wyraźny znak kaucji z jej kwotą.

Co wprowadzenie systemu oznacza w praktyce? Sprawdź najważniejsze informacje w pytaniach i odpowiedziach.

Czym jest system kaucyjny?

System kaucyjny to mechanizm, w ramach którego konsumenci przy zakupie napojów w opakowaniach objętych systemem ponoszą dodatkową opłatę (kaucję), która w momencie oddania opakowania w punkcie zbiórki jest im zwracana. System kaucyjny to mechanizm wspierający recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. System tworzyć będą przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach (producenci, importerzy, właściciele marek) oraz sklepy, w których oferowane są produkty w opakowaniach na napoje objęte systemem kaucyjnym czyli te na których znajdzie się wyraźny znak kaucji z jej kwotą.

Od kiedy obowiązuje system kaucyjny w Polsce?

System kaucyjny obowiązuje w Polsce od 1 października 2025 r., po tej dacie możemy spodziewać się w punktach handlowych napojów w opakowaniach oznaczonych kaucją. W początkowym okresie mogą jeszcze funkcjonować opakowania bez znaczka kaucji.

Jakie opakowania są objęte systemem kaucyjnym?

Są to:

• butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów
• puszki metalowe o pojemności do 1 litra
• butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra
• które oznaczone są znakiem kaucji

Ile wynosi kaucja za poszczególne opakowania?

Kaucja za opakowania wynosi:

• 50 gr za butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów
• 50 gr za puszki metalowe o pojemności do 1 litra
• 1 zł za butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra

Jak rozpoznać opakowanie objęte systemem kaucyjnym?

Systemem kaucyjnym objęte są te opakowania, które oznaczone są znakiem kaucji.

Czy kaucja jest doliczana do ceny produktu?

Cena napoju nie będzie uwzględniała kaucji, kaucja zostanie doliczona dopiero przy kasie.

Jak i gdzie można zwrócić opakowanie, aby odzyskać kaucję?

Opakowanie można będzie zwracać w:

• sklepach powyżej 200 m², które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym
• sklepach poniżej 200 m², w których sprzedawane będą napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku (obecnie na rynku dotyczy to przede wszystkim napojów piwnych)
• pozostałych sklepach, które przystąpią do systemu
• automatach kaucyjnych dostępnych także poza punktami handlowymi
• innych punktach zbiórki.

Czy potrzebny jest paragon, aby odzyskać kaucję?

Nie, system kaucyjny będzie bezparagonowy, co oznacza, że konsument będzie mógł zwrócić opakowanie w dowolnym punkcie zbiórki bez okazania dowodu zakupu.

Czy kaucja jest zwracana w gotówce czy w formie bonu?

Zgodnie z ustawą zwrot kaucji powinien zostać dokonany w określonej kwocie pieniężnej zwracanej w momencie zwrotu opakowania (art. 8 ust. 1 pkt 6a ustawy). W przepisach zawarto bezwzględny obowiązek zwrotu kwoty pieniężnej (w gotówce lub na konto), dopuszczalne jest jednak wydanie bonu, który będzie można zamienić na pieniądze np. w kasie sklepu.

Czy opakowanie musi być czyste i niezgniecione?

Zwracane w punkcie zbiórki opakowanie powinno być puste, niezgniecione i bez oznak uszkodzenia.

Co się stanie, jeśli opakowanie nie ma oznaczenia kaucji?

Wdrożenie systemu kaucyjnego będzie przebiegać stopniowo. Od października na sklepowych półkach zaczną pojawiać się opakowania oznaczone znakiem kaucji. W pierwszym okresie funkcjonowania obok nich będą dostępne również wcześniej wyprodukowane opakowania jeszcze nieobjęte systemem, nawet jeśli pochodzą od tego samego producenta. Opakowanie bez znaku kaucji nie jest objęte systemem kaucyjnym.

Czy wszystkie sklepy w Krakowie będą przyjmować opakowania?

W Krakowie, podobnie jak w całej Polsce, obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy o powierzchni powyżej 200 m², a małe sklepy (o powierzchni poniżej 200 m²) mogą dobrowolnie przystępować do systemu. Przepisy prawa nie nakładają obowiązku prowadzenia listy punktów zbiórki opakowań wobec czego brak takiej listy.

Czy system kaucyjny wpłynie na sposób segregacji odpadów w domach?

Zwrot opakowań objętych systemem kaucyjnym jest prawem a nie obowiązkiem mieszkańca/konsumenta i to do niego należy decyzja czy wrzuci opakowanie do żółtego pojemnika na odpady czy dostarczy do punktu zbiórki w celu odzyskania kaucji.

Czy nadal można wyrzucać puszki i butelki do żółtych pojemników?

Tak.

Co z opakowaniami kupionymi przed 1 października 2025?

Opakowanie zakupione przed uruchomieniem systemu kaucyjnego nie będzie przyjmowane w punktach zbiórki. Odzyskać kaucję można będzie jedynie za opakowania ze znakiem kaucji.

Czy system kaucyjny zastępuje segregację odpadów?

Nie. System kaucyjny ma wspomóc selektywną zbiórkę odpadów nadających się do recyklingu.

Jakie korzyści ekologiczne przynosi system kaucyjny?

Wprowadzenie systemu kaucyjnego przyczyni się do zmniejszenia zaśmiecenia środowiska odpadami opakowaniowymi, zwiększenia osiąganego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych oraz zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych. Dodatkowo wyrobi w społeczeństwie pozytywne nawyki dot. segregowania odpadów i będzie to kolejny krok w kierunku przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Czy system kaucyjny może się opłacać finansowo dla konsumenta?

Konsumenci nie poniosą dodatkowych wydatków, ponieważ kaucja jest im zwracana po oddaniu opakowania. Nieodebrane kaucje będą finansować system, wspierając jego obsługę i utrzymanie. Koszty wdrożenia i utrzymania systemu kaucyjnego w Polsce pokryją przedsiębiorcy, którzy wprowadzają na rynek napoje w opakowaniach objętych systemem (np. wytwórcy wprowadzający produkty, importerzy).

---

Informacje na temat systemu i operatorów na stronach internetowych gov.pl .