Nagroda im. Stanisława Vincenza

Kraków stara się budować mosty tam, gdzie inni widzą pęknięcia. Jednym z najważniejszych symboli tej misji jest Nagroda Rady Miasta Krakowa im. Stanisława Vincenza, wyróżnienie przyznawane twórcom, intelektualistom i animatorom kultury Europy Środkowo-Wschodniej.

Rada Miasta Krakowa podkreśla, że to ważne, aby budować i dbać o dobre relacje w naszym makroregionie – na terenie styku Polski, Ukrainy, Słowacji i szerzej na terenie Europy Środkowo-Wschodniej. Przez wieki terytoria naszych państw, kultury i społeczeństwa wzajemnie się przenikały. Nasze dzieje są splecione i mimo różnych doświadczeń, mamy ze sobą wiele wspólnego. Nagroda Vincenza pozwala „spotkać” się naszym kulturom, docenić wybitne osiągnięcia ludzi związanych z naszym regionem. Ta celebracja i docenienie sukcesów obywateli Europy Środkowo-Wschodniej pozwala nam także na budowanie i wzmacnianie poczucia dumy oraz tożsamości regionalnej.

Nagrodę przyznaje Kapituła Nagrody z Przewodniczącym Rady Miasta Krakowa na czele. W jej skład wchodzą laureaci Nagrody oraz zaproszeni przedstawiciele instytucji działających w obszarze kultury, nauki, edukacji i działalności społecznej, a także reprezentant Prezydenta Miasta Krakowa. Kandydatów do Nagrody zgłaszają członkowie Kapituły. Wyróżnienie obejmuje gratyfikację finansową w wysokości 50 000 zł, statuetkę oraz prawo do posługiwania się tytułem Laureata Nagrody Rady Miasta Krakowa im. Stanisława Vincenza.

Nagroda jest kontynuacją przyznawanej w latach 2005-2019 nagrody „Nowa kultura – Nowej Europy”, której laureatami byli m.in.: Tomas Venclova, Jiři Gruša, Agnieszka Holland, Tatiana Tołstoj, Andrzej Stasiuk, Martin Pollack, Jacek Purchla, Jarosław Hrycak, Swietłana Aleksijewicz, Krzysztof Penderecki.

W odświeżonej formule od 2020 r. Nagroda im. Stanisława Vincenza trafia do twórców, którzy odważyli się powiedzieć coś ważnego o naszej części kontynentu. Nagrodzeni ludzie, którzy w swoich książkach, filmach, działaniach społecznych, w muzyce czy eseistyce budują język porozumienia i zrozumienia – czasem wbrew historii, czasem wbrew polityce, zawsze wbrew stereotypom. Jej laureatami są : Oleg Sencov (2020) – opozycjonista i reżyser filmowy, Wojciech Ornat (2021) – właściciel i współtwórca wydawnictwa Austeria, Oksana Zabużko (2022) – ukraińska pisarka i poetka i prof. Cezary Obracht Prondzyński (2023) – antropolog kultury, socjolog.

Tegorocznym laureatem nagrody został prof. Robert Traba, historyk, politolog i kulturoznawca, od lat zajmujący się problematyką pogranicza polsko-niemieckiego oraz pamięcią i tożsamością regionów. Od lat analizuje historię i współczesność Europy Środkowo-Wschodniej, interesuje go pamięć zbiorowa, relacje między kulturą a polityką historyczną oraz to, jak społeczeństwa tworzą własne narracje o przeszłości.

Nagroda im. Stanisława Vincenza została wręczona podczas sesji Rady Miasta Krakowa, 19 listopada, a laudację dla prof. Traby wygłosił prof. Jacek Purchla.

Patron nagrody Stanisław Vincenz to wybitny etnograf, eseista, filozof, ceniony pisarz, autor słynnej trylogii „Na wysokiej połoninie”. Był badaczem i wnikliwym znawcą kultury Huculszczyzny i Pokucia, organizatorem pierwszego zjazdu „małych ojczyzn” w szwajcarskim Vallamont i autorem koncepcji, zgodnie z którą nie tyle państwa, ile regionalne „małe ojczyzny” stanowią o więzi Europejczyków. Stanisław Vincenz był człowiekiem dialogu międzykulturowego i międzynarodowego.