Alfabet krakowskiej edukacji
Co zmieniło się w krakowskiej edukacji w minionym roku? Jakie tematy były najważniejsze? Oto przegląd haseł związanych z edukacją w Krakowie w mijającym roku – od A do Z.
A jak administracja i obsługa
Pod koniec 2025 roku w 316 samorządowych jednostkach oświatowych w Krakowie zatrudnionych jest aż 5124 pracowników administracji i obsługi. Ich wkład w codzienne funkcjonowanie szkół/placówek jest nieoceniony.
To właśnie pracowniczki i pracownicy administracji i obsługi stanowią oblicze każdej szkoły, przedszkola. Ich zaangażowanie, oddanie i profesjonalizm sprawiają, że to miejsca, które mają swoją duszę i świetnie funkcjonują. Bardzo za to dziękujemy!
B jak budżet obywatelski i Szkolny Budżet Obywatelski
Budżet Obywatelskiego Miasta Krakowa na stałe wpisał się w krajobraz miasta – także edukacyjny. Mieszkanki i mieszkańcy składają projekty, umożliwiające im współdecydowanie o rozwoju miasta oraz poszczególnych dzielnic. Przyczyniają się do realizacji wartościowych inicjatyw, w tym projektów z obszaru edukacji, skierowanych do dzieci i młodzieży, wspierających rozwój ich kompetencji, aktywności społecznej oraz podnoszenie jakości życia w mieście.
Ale to nie wszystko. W krakowskich szkołach działa z kolei Szkolny Budżet Obywatelski. Umożliwia uczennicom i uczniom współdecydowanie o wydatkach szkolnych, ucząc odpowiedzialności, partycypacji oraz zasad demokracji w praktyce. Uczniowie zgłaszają własne pomysły, uczestniczą w procesie głosowania i mają realny wpływ na wybór projektów, które będą realizowane w ich szkołach. Program rozwija kompetencje obywatelskie, umiejętność współpracy oraz planowania działań na rzecz społeczności szkolnej.
C jak cyfrowa szkoła
Cyfrowy świat jest dziś nieodłączną częścią codzienności. Także tej szkolnej. Dlatego kluczowa staje się edukacja w zakresie kompetencji cyfrowych i bezpieczeństwa w sieci. Krakowska edukacja skutecznie odpowiada na te wyzwania, co potwierdziły znakomite wyniki uczniów w tegorocznym IT Fitness Test – ogólnopolskim sprawdzianie kompetencji cyfrowych. Największe wrażenie robią wyniki – na każdym poziomie: w teście dla szkół podstawowych, dla szkół ponadpodstawowych oraz w wersji hard dla najzdolniejszych, czyli IT Master Test, krakowska młodzież znacząco przewyższyła średnią krajową.
D jak doskonalenie, ciągłe doskonalenie!
Krakowscy nauczyciele podnoszą swoje kompetencje zawodowe, również dzięki środkom przeznaczanym na ten cel z budżetu miasta. W 2025 roku rozpatrzono pozytywnie aż 821 wniosków o dofinansowanie doskonalenia zawodowego. Krakowscy nauczyciele najczęściej doskonalili się w zakresie pedagogiki specjalnej oraz psychoterapii.
E jak edukacja
Czy trzeba coś więcej dodawać?
F jak finanse
W 2025 roku krakowski samorząd aktywnie wspierał rozwój kadr oświatowych – poza systemowymi podwyżkami wynagrodzeń nauczycieli na poziomie ogólnopolskim (ok. 5 proc.), miasto podniosło wynagrodzenia pracownikom niepedagogicznym (A jak administracja i obsługa) w szkołach, przeznaczając na to istotną część własnych środków budżetowych.
Mijający rok potwierdził, że finansowanie oświaty w Krakowie pozostaje kluczową pozycją w budżecie miasta, odpowiadając za znaczną część jego wydatków bieżących (blisko 40 proc.), a jednocześnie wymagając aktywnego zarządzania i dopasowania do zmieniającego się otoczenia prawno‑finansowego.
G jak Granty i dotacje
W 2025 roku Gmina Miejska Kraków pozyskała ponad 60 mln zł na rozwój edukacji, w szczególności kształcenia zawodowego oraz wsparcie uczniów w różnych obszarach.
Największe środki pozyskano na Centrum Kompetencji Zawodowych oraz Branżowe Centra Umiejętności, które wzmocnią współpracę szkół z rynkiem pracy. Dodatkowe projekty obejmują m.in. integrację uczniów z Ukrainy, wsparcie rodzin oraz programy rozwoju czytelnictwa i kompetencji społecznych.
H jak hejt… na który w Krakowie nie ma miejsca!
Walka z mową nienawiści jest jednym z najbardziej aktualnych wyzwań stojących przed współczesną szkołą oraz społeczeństwem. Zjawisko to wpływa na poczucie bezpieczeństwa, dobrostan psychiczny oraz relacje rówieśnicze uczennic i uczniów. Dlatego nie może pozostawać bez zdecydowanej i konsekwentnej reakcji.
Z tego względu w 2025 roku w krakowskich szkołach realizowano liczne projekty, kampanie miejskie i inicjatywy edukacyjne promujące pozytywny przekaz, kulturę dialogu oraz postawy oparte na szacunku i otwartości. Działania te miały na celu nie tylko przeciwdziałanie mowie nienawiści, lecz także wzmacnianie młodych ludzi w umiejętnościach reagowania, wspierania siebie nawzajem oraz budowania bezpiecznej i przyjaznej przestrzeni szkolnej.
Dzieje się to m.in. w ramach miejskiej kampanii #ogarniam życie, w ramach której pokazujemy, że wspólnie możemy tworzyć społeczność, w której każdy czuje się bezpieczny, akceptowany i ma odwagę mówić o swoich emocjach. #ogarniam życie… bo życie jest jedno , jest moje i chcę mieć na nie wpływ.
I jak innowacyjne projekty
Rewolucja AI to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoi dziś edukacja na całym świecie. Umiejętne wykorzystanie sztucznej inteligencji staje się kluczową kompetencją, dlatego jednym z priorytetów jest podnoszenie wiedzy i umiejętności nauczycieli oraz uczniów w tym obszarze.
Wychodząc naprzeciw temu wyzwaniu w 2025 roku zainaugurowano projekt Generacja.AI. W jego ramach młodzi ludzie przybliżają nauczycielkom i nauczycielom praktyczne (i mądre) zastosowanie AI w codziennej pracy dydaktycznej.
J jak jednostka
W centrum procesu edukacyjnego znajduje się jednostka. Indywidualne podejście – wspierane przez mentorki i mentorów – pozwala dostrzec potencjał każdego młodego człowieka. Dzięki temu edukacja to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale też budowanie kształtowanie świadomych, odpowiedzialnych i samodzielnych jednostek… dobrze funkcjonujących w szerszej społeczności.
K jak Krakowski Rzecznik Uczniów i Dialogu Szkolnego
Wzmacnianie dialogu w szkołach, wspieranie uczniów w wyrażaniu potrzeb i zgłaszanie problemów oraz zwiększanie roli Rzeczników Praw Ucznia. To wszystko działo się w 2025 roku w krakowskich szkołach. Jak? Między innymi poprzez wprowadzanie spójnych narzędzi i regulaminów. Działania te służą budowaniu zaufania między uczniami a kadrą pedagogiczną oraz systemowemu wzmacnianiu mechanizmów dialogu w krakowskich szkołach.
L jak… lubimy działać!
Edukacja nie kończy się na teorii. Jest przestrzenią realnych działań, współpracy, pracy projektowej. To wszystko dzieje się w krakowskich szkołach, które udowadniają, że zaangażowanie przynosi w edukacji świetne efekty.
M jak młodzież
Miasto Kraków wspiera działania rozwijające aktywność obywatelską oraz zaangażowanie społeczne uczniów. Dzieje się to m.in. za sprawą programu Młody Kraków. Pracownie Młodych, Krakowska Akademia Samorządności, program #SUWAK, działania na rzecz wolontariatu, Młodzieżowi Ambasadorzy Budżetu Obywatelskiego… i wiele więcej!
N jak… nadzór i kontrola
Choć to słowa, które potrafią przysporzyć o gęsią skórkę. Są jednak potrzebne dla lepszego funkcjonowania szkół i przedszkoli. W 2025 roku przeprowadzono ponad 200 tego typu przeglądów, obejmujących ocenę realizacji zadań dyrektorów, weryfikację bezpiecznych i higienicznych warunków pracy czy też organizację pracy przedszkoli w okresie wakacyjnym. Do końca stycznia zostaną przedstawione wnioski z nadzoru, co pozwoli na dalsze doskonalenie funkcjonowania placówek.
O jak oferta kształcenia
W trwającym roku szkolnym zwiększona została oferta kształcenia zawodowego w nowych zawodach w wielu szkołach. Wśród nich m.in. te związane z programowaniem, spedycją, handlem i inne. Wszystko po to, by wspierać współpracę szkół pracodawcami, wykorzystanie nowych technologii i wspieranie kompetencji coraz bardziej potrzebnych na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy.
P jak promocja szkolnictwa technicznego i branżowego
Oferta kształcenia to jeden z wielu kroków mających na celu promocję szkolnictwa technicznego i branżowego. Wszystko po to, by pokazać uczniom (ale i rodzicom), że ich predyspozycje, talenty i zainteresowania można rozwijać w szkołach kształcących w różnorodnych zawodach.
R jak Respektuj.pl
To miejski projekt realizowany przez Miasto Kraków we współpracy z Nauczycielem Roku 2021 Dariuszem Martynowiczem. Jego celem jest promowanie postaw antyprzemocowych i antydyskryminacyjnych. Szkoły, które podejmowały działania w ramach projektu i udokumentowały je otrzymały prestiżowy tytuł „Szkoły respektującej”. Potwierdza on zaangażowanie w budowanie przyjaznej, pełnej szacunku społeczności szkolnej. Przed nami kolejne działania, już w 2026.
S jak social media
Media społecznościowe mogą być mądrze wykorzystywane w procesie edukacji. Wiedzą o tym przedstawiciele krakowskich jednostek edukacyjnych, które tworzą zaangażowane społeczności również w sieci. Niedawno dołączyła do nich również Krakowska Edukacja, która w mediach społecznościowych dzieli się dzieli się najważniejszymi projektami, inicjatywami i wydarzeniami edukacyjnymi. Zachęcamy do śledzenia.
T jak technika i szkoły branżowe
Krakowskie szkoły prowadzące kształcenie zawodowe nie bez powodu są uznawane za jedne z najlepszych w Polsce. Z ich oferty korzystają młodzi ludzie, którzy uczą się pod okiem świetnie wykwalifikowanych ekspertów. Zdobywają przy tym konkretny zawód, a tuż po zakończeniu nauki (a często także w jej trakcie) otrzymują dobrze płatną pracę. Po ukończeniu nauki w technikum lub szkole branżowej II stopnia mogą podjąć też naukę a studiach wyższych. To zdecydowanie dobry wybór.
U jak uczennice i uczniowie
Krakowscy uczniowie są otwarci na współpracę, wymianę doświadczeń i wspólne projekty zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Ich osiągnięcia na egzaminach, olimpiadach i konkursach są nie tylko świadectwem ich talentu, ale także dowodem na to, jak ważne jest wspieranie i rozwijanie potencjału młodych ludzi poprzez otwartość na różnorodność i współpracę.
Uczniowie w naszym mieści często angażują się we współpracę z rówieśnikami z innych miast i krajów, co pozwala im rozwijać umiejętności interpersonalne, kreatywność i zdolność do pracy zespołowej.
W jak współpraca
Jednym z jej przejawów jest kluczowy miejski projekt szkoleniowy – „Krakowska Szkoła Dyrektorów” oraz „Krakowska Akademia Dyrektorów”. Jest on organizowany dzięki zaangażowaniu magistratu, uczelni wyższych, ekspertów, przedstawicieli szkół i innych instytucji.
Współpraca w krakowskiej edukacji dzieje się jednak na wielu polach, każdego dnia. Niedawne spotkanie Przyjaciół Krakowskiej Edukacji pozwoliło podziękować organizacjom, instytucjom i ekspertom za ich zaangażowanie w rozwój edukacji w naszym mieście. Pokazało, że edukacja ma naprawdę wielu przyjaciół, gotowych do wspólnego działania. Liczymy, że w 2026 będzie ich jeszcze więcej!
Z jak zarządzanie kadrami
W Wydziale Edukacji i Projektów Edukacyjnych UMK w 2025 roku przeprowadzono 44 konkursy na stanowiska dyrektorów szkół, zapewniając transparentność i wysokie standardy rekrutacji. Ponadto zrealizowano 451 postępowań awansowych na stopień nauczyciela mianowanego. Przygotowano również 43 oceny cząstkowe dyrektorów, co stanowi istotny element systemu oceny jakości zarządzania.