Inauguracja Sacrum Profanum

11 września, w dziesiątą rocznicę zamachów terrorystycznych na World Trade Center, rozpocznie się 9. Edycja Festiwalu Sacrum Profanum. Program dedykowany w tym roku w całości kompozytorom amerykańskim to wydarzenie bez precedensu w historii polskich festiwali. Gościem specjalnym będzie Steve Reich – jeden z najwybitniejszych twórców amerykańskiej sceny kompozytorskiej, twórca, który na stałe zapisał się w historii muzyki i którego The New York Times okrzyknął „największym z naszych żyjących kompozytorów”.

Świat muzyczny od miesięcy niezwykle żywo komentuje inauguracyjny koncert Festiwalu. 11 września (czwartek) o godz. 19:30 w hali ocynowni ArcelorMittal, na scenie obok Steve’a Reicha staną najwybitniejsi muzycy związani z jego twórczością, a wśród nich znakomity zespół Ensemble Modern, czy uważany za jednego z czołowych światowych gitarzystów – Jonny Greenwood, związany z legendarnym zespołem brytyjskim Radiohead.

Koncert inauguracyjny będzie miał wymiar rocznicowy i poprzez staranny dobór repertuaru, w uroczysty sposób uhonoruje ofiary dramatycznych wydarzeń sprzed dziesięciu lat. Rozpocznie go wstrząsające dzieło Reicha: Daniel Variations – muzyczne epitafium dla amerykańskiego dziennikarza i skrzypka Daniela Pearla, który zginął w 2003 roku w Pakistanie, uprowadzony przez terrorystów muzułmańskich i zamordowany przez Chaleda Szejka Mohammeda. W utworze wykorzystano fragmenty z biblijnej Księgi Daniela i teksty samego Pearla. W utworze, skomponowanym w 2006 roku na zamówienie ojca zamordowanego dziennikarza, Reich wykorzystał teksty z bibilijnej Księgi Dawida oraz słowa samego Daniela.

W kolejnym utworze – Electric Counterpoint – na scenie pojawi się Jonny Greenwood. Ten uznany za jednego ze 100 największych gitarzystów wszechczasów legendarnego magazynu Rolling Stone artysta, specjalnie na potrzeby krakowskiego koncertu, przygotuje w londyńskim studiu nagraniowym taśmę z podkładem, do wykorzystania podczas premiery utworu w Krakowie. Utwór składa się z trzech części: Fast, Slow i Fast. Reich stosuje w nim między innymi techniki samplingu i zapętlenia dźwięku. Kompozycja została nagrana przez Pata Metheny'ego na płycie wytwórni Nonesuch, razem z Different Trains w wykonaniu Kronos Quartet.

Druga połowa niezwykłego wieczoru poświęcona będzie utworowi Music for 18 Musicians, w którym wybitnym muzykom – zespołowi Ensemble Modern – jako pianista towarzyszyć będzie sam Steve Reich. To utwór przeznaczony na wiolonczelę, skrzypce, dwa klarnety, cztery fortepiany, trzy marimby i głosy. Tytułowa osiemnastka odnosi się do składu zespołu Steve Reich & Musicians, który uczestniczył w premierze dzieła 24 kwietnia 1976 roku w sali Town Hall w Nowym Jorku. To kompozycja wyjątkowo bogata pod względem harmonicznym – opiera się na cyklu jedenastu współbrzmień, wokół których skupiają się poszczególne człony narracji. Utwór jest pierwszą w dorobku Reicha próbą zmierzenia się z większym zespołem, zastosowania techniki augmentacji i twórczego wykorzystania właściwości psychoakustycznych muzyki. Warto wspomnieć, że za utwór Music for 18 Musicians Reich zdobył w roku 1999 nagrodę Grammy.

Festiwal Sacrum Profanum to międzynarodowy projekt, który zyskał status jednego z najciekawszych wydarzeń muzycznych Europy. Prezentuje muzykę XX wieku i najnowszą, łączy muzykę poważną z innymi nurtami. Co roku program koncentruje się na twórczości kompozytorów z innego kraju lub grupy krajów. Jego rangę buduje udział: z jednej strony – najlepszych zespołów wykonujących muzykę współczesną, m.in. Ensemble Modern, Ensemble intercontemporain, Klangforum Wien, z drugiej – gwiazd światowej sceny alternatywnej m.in. Aphex Twina, Jónsiego, Kraftwerk, Jonny’ego Greenwooda, Adriana Utley’a (Portishead), Toma Verleine’a (Television), Willa Gregory’ego (Goldfrapp). Prestiż festiwalu podkreśla obecność na koncertach twórców uznawanych za ikony muzyki – w 2011 r, Steve Reich – mistrz minimalizmu świętuje swoje 75. urodziny właśnie w Krakowie.

Festiwal zdobył najpoważniejsze polskie nagrody i wyróżnienia, został wpisany do oficjalnego kalendarza Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W 2011 r., po raz pierwszy w historii, amerykańską edycję festiwalu zapowiadał wspólny koncert muzyki Steve’a Reicha i Krzysztofa Pendereckiego, zorganizowany w jednej z najbardziej prestiżowych sal koncertowych świata – Alice Tully Hall nowojorskiego Lincoln Center. Festiwal, rekomendowany m.in. przez prestiżowe magazyny muzyczne świata m.in. Gramophone, telewizję Mezzo i BBC Music Magazine, cieszy się uznaniem krytyków i publiczności. Festiwalowe wydarzenia relacjonuje co roku ponad 160 dziennikarzy z Polski i zagranicy. Dyrektorem artystycznym Festiwalu jest Filip Berkowicz. Więcej na: www.sacrumprofanum.com. (KF)