Brama Wazów

Położona między pomieszczeniami Archiwum i Biblioteki Kapitulnej a dawnym domem rorantystów, zwana też Niższą albo Dolną była do połowy XIX w. jedyną bramą wjazdową na Wawel.

Wzniesiona około 1590 r. przez Zygmunta III Wazę w miejsce gotyckiej budowli bramnej; dach osłania attyka zwieńczona kulami, palmetami, wolutami i herbem Wazów. Na elewacji północnej widoczna jest tablica z napisem i datą 1827, pamiątka odnowienia przez Senat Wolnego Miasta Krakowa. W elewacji południowej w zwieńczeniu portalu herb Polski (Orzeł) i Wazów (Snopek). W przejście bramy wmurowane trzy płyty nagrobne (pochodzące z katedry) oraz tarcze herbowe: Orzeł Polski i Odrowąż, z końca XV w.