Wędrowcy, migranci, poeci. Program 5. edycji Festiwalu Miłosza

Pochwała podróży, żywotności i ruchu, ale także rozterki emigracji i dramat ucieczki. Te wielkie tematy współczesności są bliskie twórcom z całego świata, którzy od 9 do 12 czerwca zatrzymają się w swojej wędrówce i wezmą udział w 5. Festiwalu Miłosza w Krakowie pt. „Piesek przydrożny”. Zapraszamy do zapoznania się z pełnym programem krakowskiego święta poezji – obfitującego w niezwykłe rozmowy, debaty, koncerty, projekcje filmowe i inne fascynujące spotkania z poezją.

Choć 5. edycja Festiwalu Miłosza oficjalnie rozpocznie się 9 czerwca, poetyckie świętowanie można zacząć już dzień wcześniej, zaglądając 8 czerwca o godz. 18:00 do Muzeum Historii Fotografii na wernisaż wystawy o Zuzannie Ginczance – poetce nazywanej „Tuwimem w spódnicy”, gwieździe bohemy przedwojennej Warszawy. Wystawa potrwa do 14 sierpnia. W przeddzień Festiwalu, 8 czerwca o godz. 20:00, w Filharmonii Krakowskiej Stanisław Soyka i Cracow Singers zaprezentują nową odsłonę Sonetów Szekspira. Koncert „Shakespeare a capella” połączy solowy śpiew Stanisława Soyki o charakterze jazzowej improwizacji z klasyczną sztuką wokalną w wykonaniu zespołu Cracow Singers. Bilety do nabycia w kasie Filharmonii Krakowskiej, przy ul. Zwierzynieckiej 1, w cenie 40 zł (ulgowe) i 50 zł (normalne).

Wszystkich poetyckich odkrywców, poszukiwaczy słowa i wielbicieli wierszy zapraszamy w niezwykłą festiwalową podróż, którą rozpocznie Miłosz Lecture w centrum festiwalowym – Pawilonie Czapskiego, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie przy ul. Piłsudskiego 12. Wykład wygłosi Michael Ondaatje, kanadyjski poeta urodzony na Sri Lance, w Polsce znany jako autor powieści „Angielski pacjent”, ale pozostający przede wszystkim mistrzem sztuki wiersza. Ondaatje weźmie także udział w debacie, która rozpocznie się po jego wystąpieniu. Oprócz niego, o tym, czym jest „Współczesny nomadyzm”, będą dyskutować także syryjski poeta Adonis oraz Olga Stanisławska, reportażystka, laureatka nagrody Kościelskich. Dyskusję poprowadzi poeta i dziennikarz Jarosław Mikołajewski.

Pierwszy dzień Festiwalu zakończy wieczór poetycki prowadzony przez Jerzego Illga w zabytkowej Synagodze Tempel, gdzie spotkają się poeci Wschodu i Zachodu. Wieczór nawiązuje do spotkań odbywających się w Krakowie pod koniec lat 90. pod patronatem Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. Swoje wiersze przeczytają Breyten Breytenbach, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Ashur Etwebi, Jerzy Kronhold, Piotr Matywiecki, Agnieszka Mirahina, Przemysław Owczarek, Tadeusz Pióro, Joanna Roszak i Olga Siedakowa.

W piątek 10 czerwca czytelnicy będą mogli spytać samych twórców o ich inspiracje i wędrówki w głąb wierszy – Libijczyk Ashur Etwebi opowie Krzysztofowi Siwczykowi o łączeniu sztuki lekarskiej z poetycką twórczością i podróżach między Libią a Norwegią, gdzie pisarz obecnie przebywa w ramach programu miast schronienia ICORN. Zaraz potem Anna Kałuża porozmawia o „Wierszach w podróży” ze swoimi gośćmi – Bartłomiejem Majzlem, Agnieszką Mirahiną,  Przemysławem Owczarkiem i  Tadeuszem Pióro. Podczas kolejnego spotkania Olga Siedakowa opowie Adamowi Pomorskiemu, tłumaczowi i znawcy jej poezji, o łączeniu poprzez literaturę metafizyki z codziennością.

Tematem debaty, która odbędzie się drugiego dnia Festiwalu, będzie „Sztuka przydrożna”. Na czym polega taka twórczość i gdzie szukać jej śladów? Wspólnie zastanowią się na tym: poetka, malarka i historyk sztuki Ewa Kuryluk, reportażysta Michał Książek oraz dziennikarz, krytyk i publicysta Tadeusz Sobolewski wraz z prowadzącym Adamem Lipszycem. Podczas drugiego wieczoru poetyckiego w kościele św. Marcina swoje wiersze przeczytają Kacper Bartczak, Stefan Hertmans, Barbara Klicka, Aldona Kopkiewicz, Bartłomiej Majzel, Michael Ondaatje, Piotr Przybyła i Julia Szychowiak. To niezwykłe spotkanie poprowadzi Wojciech Bonowicz. O 21:30 na publiczność festiwalową czeka także wydarzenie w plenerze – na fasadzie Pawilonu Czapskiego będzie miała miejsce projekcja filmu „Nadal wracam. Portret Ryszarda Krynickiego”, z wprowadzeniem Andrzeja Franaszka.

Trzeci dzień Festiwalu, 11 czerwca, rozpocznie panel dyskusyjny podsumowujący warsztaty krytyki poetyckiej. Z Tomaszem Cieślakiem-Sokołowskim rozmawiać będą: Kacper Bartczak, Jerzy Jarniewicz, Marcin Jaworski i Anna Kałuża. Kolejne spotkanie będzie wspomnieniem gwiazdy warszawskiej bohemy, przyjaciółki Juliana Tuwima i Witolda Gombrowicza – Zuzanny Ginczanki. Poetka, mająca żydowskie pochodzenie, zginęła podczas II wojny światowej, mając zaledwie 27 lat. O jej fenomenie, niezwykłym talencie i miejscu w historii Krakowa porozmawia z Romą Sendyką Jarosław Mikołajewski, a wiersze poetki przeczytają aktorki Lidia Bogaczówna i Paulina Kondrak.

W trzecim dniu Festiwalu dniu z czytelnikami spotka się Breyten Breytenbach, jeden z najbardziej cenionych twórców języka afrykanerskiego – pisarz, poeta, eseista i malarz, z którym rozmawiać będzie Jerzy Koch. Na czytelników czeka również Stefan Hertmans, jeden z najbardziej cenionych twórców języka niderlandzkiego, autor książki „Wojna i terpentyna”, ale przede wszystkim twórca poezji balansującej na granicy realizmu i surrealizmu. Z poetą i pisarzem porozmawia tłumacz jego wierszy, Sławomir Paszkiet. Podczas następnego spotkania o to, jak brzmią „Wiersze z niedaleka”, zapyta polskich poetów Paweł Kaczmarski. Odpowiedź spróbują znaleźć Barbara Klicka, Aldona Kopkiewicz (laureatki tegorocznej Nagrody Silesius), Piotr Przybyła i Kacper Bartczak. Tego samego dnia z Adonisem porozmawia Hatif Janabi – przedstawiając festiwalowej publiczności niezwykłą postać tego poety, tłumacza i myśliciela, prowadzącego krytyczny dialog z tradycją arabską.

W ramach trzeciej debaty Festiwalu Miłosza Magda Heydel zapyta swoich gości o jedną z najniezwyklejszych wypraw, jakie niesie z sobą literatura – o to, dokąd biegną „Szlaki przekładu”. W dyskusji wezmą udział wybitni tłumacze: Marek Bieńczyk, Małgorzata Łukasiewicz, Ashur Etwebi. Natomiast wieczór tego dnia Festiwalu przyniesie niecierpliwie wyczekiwaną odpowiedź na to, kto w tym roku zdobędzie Nagrodę im. Wisławy Szymborskiej. Podczas uroczystej gali w Operze Krakowskiej poznamy nazwiska dwóch nagrodzonych – za tom poezji w języku polskim oraz za tom przełożony na język polski.

Finałowy dzień Festiwalu rozpocznie się od spotkania z dopiero co poznanymi laureatami Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Później Bronisław Maj razem ze swoimi gośćmi będzie wspominał Zdzisława Jaskułę – zmarłego w ubiegłym roku tłumacza, poetę i dyrektora Teatru Nowego w Łodzi. Wspomnieniami dzielić się będą: Sława Lisiecka (żona twórcy i tłumaczka),  Krzysztof Siwczyk, Jerzy Jarniewicz i Joanna Orska. Podczas kolejnego spotkania z zagranicznym gościem, Agata Hołobut zaprosi Michaela Ondaatje do rozmowy o jego wielokulturowych korzeniach, migracji i wpływie tych doświadczeń na jego poezję.  Z kolei z polskimi twórcami – Jerzym Kronholdem, Piotrem Matywieckim, Joanną Roszak i Julią Szychowiak – będzie w ramach spotkania „Wiersze w słowach i ciszy” rozmawiała Marta Koronkiewicz.

Niedzielne popołudnie będzie także kolejną okazją, by powrócić do postaci Wisławy Szymborskiej i jej niezwykłej twórczości. O godzinie 16 w Kinie Pod Baranami będzie miała miejsce uroczysta premiera filmu „Napisane życie”, którego producentami są Instytut Książki, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Fundacja Wisławy Szymborskiej i Telewizja Polska. Premierze będzie towarzyszyć rozmowa, w której wezmą udział reżyserka Marta Węgiel, Robert Piaskowski, Dagmara Romanowska i Michał Rusinek. Po tej niezwykłej projekcji głos wciąż będzie należał do kobiet. O antologii wierszy polskich autorek „Scattering the dark” opowiedzą jej redaktorka Karen Kovacik oraz poetki – Ewa Chruściel, Krystyna Dąbrowska, Joanna Lech, Krystyna Lenkowska oraz Ewa Parma. Wszyscy uczestnicy krakowskiego świętowania poezji z pewnością niecierpliwie czekają na spotkanie z Eugeniuszem Tkaczyszynem-Dyckim, prowadzone przez Pawła Matywieckiego. W jego trakcie jeden z najbardziej znanych współczesnych polskich poetów będzie miał okazję opowiedzieć o swoim nowym tomiku „Nie dam ci siebie w żadnej postaci” (wydawnictwo Lokator), którego premiera będzie miała miejsce na Festiwalu Miłosza. Niedzielny wieczór to także czas drugiej plenerowej projekcji w Pawilonie Czapskiego – będzie to druga okazja, by zobaczyć film „Napisane życie” o polskiej Noblistce.

5. edycję Festiwalu Miłosza zakończy koncert „Jazzformance: Wirpsza”. Muzycy Marcin i Bartłomiej Oleś, Piotr Orzechowski wraz z aktorem Radosławem Krzyżowskim w widowisku łączącym poezję i jazz,  odkryją dla publiczności twórczość Witolda Wirpszy, poety nazywanego przez Stanisława Barańczaka „niedostępnym geniuszem”.  Koncert odbędzie się w ICE Kraków. Bilety na koncert w cenie 25 zł do nabycia w siedmiu punktach InfoKraków oraz na stronie www.eventim.pl.

Oprócz tych wydarzeń podczas Festiwalu Miłosza odbędą się oraz spotkania poetów i tłumaczy ze studentami, uczestniczącymi wcześniej w warsztatach translatorskich. Podczas nich o swoich doświadczeniach związanych z przekładem opowiedzą wszyscy twórcy zagraniczni.

Podczas Festiwalu będzie miała miejsce premiera tomików wierszy gości zagranicznych, wydanych przez czołowe polskie wydawnictwa – Znak, Marginesy, Anagram, Instytut Mikołowski oraz Kolegium Europy Wschodniej. Te publikacje, wraz z festiwalowym Almanachem i książkami zaproszonych gości będą dostępne w centrum festiwalowym.

„Piesek przydrożny” to książka–podróż, poruszająca się wśród inspirujących fragmentów, drobnych i wielkich  idei, mozaika różnorodnych doświadczeń i refleksji Noblisty. Z pewnością również krakowskie wydarzenie stanie się dla wszystkich gości i uczestników niezapomnianym źródłem przeżyć i przestrzenią do dyskusji o współczesnych problemach i ideach. Organizatorzy 5. Festiwalu Miłosza – Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz Fundacja Miasto Literatury, we współpracy z Fundacją Wisławy Szymborskiej i Festiwalem Literatury dla Dzieci, serdecznie zapraszają.

Szczegółowe informacje dotyczące programu Festiwalu, poszczególnych wydarzeń, gości oraz biletów wstępu na koncerty dostępne są na stronie www.miloszfestival.pl