Jak powstały dzielnice?
27 marca 1991 roku Rada Miasta Krakowa podjęła uchwałę w sprawie utworzenia w Krakowie 18 dzielnic. Idea ich utworzenia narodziła się w środowisku Komitetów Obywatelskich. Projekt podziału Krakowa na 18 dzielnic dokonał zespół kierowany przez doktora Kazimierza Trafasa - geografa związanego z UJ. Powstał on z uwzględnieniem historycznych uwarunkowań.
Rada Miasta Krakowa uchwałą Nr XXI/143/91 z dnia 27 marca 1991 r. w sprawie utworzenia w Mieście Krakowie dzielnic miejskich postanowiła o powołaniu osiemnastu dzielnic jako jednostek pomocniczych. Następnie 30 sierpnia 1991 r. podjęto uchwałę Nr XXIX/197/91 w sprawie zasad i trybu przeprowadzania wyborów do Rad Dzielnic.
Dokonując podziału kierowano się historycznymi podziałami Krakowa na dawne gminy – stąd przykładowo w dzielnicy VII znalazły się: Bielany, Chełm, Olszanica, Półwsie Zwierzynieckie, Przegorzały, Wola Justowska, Zwierzyniec - czyli dawne podkrakowskie wsie w większości włączone do miasta na początku XX wieku. Tworząc dzielnice starano się nie tylko uwzględniać dawne podziały katastralne, lecz także podział na parafie oraz dbać, aby komunikacja w obrębie nowo powstałych dzielnic była w miarę możliwości dogodna dla mieszkańców.
Wybory do rad dzielnic są powszechne, równe, bezpośrednie i wolne oraz przeprowadzane w głosowaniu tajnym. Prawo wybierania ma każdy mieszkaniec Krakowa uprawniony do głosowania w mieście zgodnie z ordynacją wyborczą do rad gmin zamieszkały stale na obszarze działania danej rady. Natomiast wybranym w skład rady może być każdy, komu przysługuje prawo wybierania do danej rady i jest zameldowany na pobyt stały na obszarze tej dzielnicy.
Statuty dzielnic
Dzielnice aktualnie działają w oparciu o Statuty Dzielnic ustalone przez Radę Miasta Krakowa uchwałami z 12 marca 2014 r. w sprawie organizacji i zakresu działania: Dzielnicy I Stare Miasto uchwała nr XCIX/1495/14 (z późn. zm.), Dzielnicy II Grzegórzki uchwała nr XCIX/1496/14 (z późn. zm.), Dzielnicy III Prądnik Czerwony uchwała nr XCIX/1497/14 (z późn. zm.), Dzielnicy IV Prądnik Biały uchwała nr XCIX/1498/14 (z późn. zm.), Dzielnicy V Krowodrza uchwała nr XCIX/1499/14 (z późn. zm.), Dzielnicy VI Bronowice uchwała nr XCIX/1500/14 (z późn. zm.), Dzielnicy VII Zwierzyniec uchwała nr XCIX/1501/14 (z późn. zm.), Dzielnicy VIII Dębniki uchwała nr XCIX/1502/14 (z późn. zm.), Dzielnicy IX Łagiewniki-Borek Fałęcki uchwała nr XCIX/1503/14 (z późn. zm.), Dzielnicy X Swoszowice uchwała nr XCIX/1504/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XI Podgórze Duchackie uchwała nr XCIX/1505/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XII Bieżanów-Prokocim uchwała nr XCIX/1506/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XIII Podgórze uchwała nr XCIX/1507/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XIV Czyżyny uchwała nr XCIX/1508/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XV Mistrzejowice uchwała nr XCIX/1509/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XVI Bieńczyce uchwała nr XCIX/1510/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie uchwała nr XCIX/1511/14 (z późn. zm.), Dzielnicy XVIII Nowa Huta uchwała nr XCIX/1512/14 (z późn. zm.).
Zakres działania dzielnic
Do zakresu działania dzielnic należą: wybór, planowanie i ocena realizacji zadań dotyczących bezpośrednio obszaru dzielnicy i służących zaspokajaniu potrzeb jej mieszkańców w określonych dziedzinach. Działanie na rzecz rozwoju samorządności społeczności lokalnych. Wnioskowanie do Rady Miasta, Prezydenta Miasta oraz do miejskich jednostek organizacyjnych w sprawach istotnych dla mieszkańców. Opiniowanie na wniosek lub z własnej inicjatywy spraw istotnych dla mieszkańców dzielnicy. Środki finansowe na realizację zadań dzielnic są określane corocznie przez Radę Miasta Krakowa w budżecie.