Kraków i jego symbole: jak czytać średniowieczne miasto?

Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zaprasza mieszkańców na fascynującą podróż do świata średniowiecznej wyobraźni, czyli na cykliczne święto Rynku Podziemnego „Drążenie miasta”. Każda edycja to inny temat przewodni – rok 2018 będzie poświęcony symbolom, przedstawionym z trzech perspektyw: heraldyki, historii sztuki oraz historii antropologicznej. W styczniu odbędą się wykłady ekspertów, warsztaty, spacery edukacyjne, zajęcia dla dzieci oraz turniej szachowy. Pierwsze spotkanie już 9 stycznia!

Bogata oferta wydarzeń towarzyszących daje duże możliwości wyboru. Zainteresowanych wymiarem teoretycznym wybranego zagadnienia MHK zaprasza na prowadzone przez ekspertów wykłady (we wtorki), a tych, którzy preferują aktywność poznawczą, na warsztaty oraz spacery edukacyjne (w soboty). Zajęcia dla rodziców z dziećmi, tradycyjnie, odbędą się w ostatnią niedzielę stycznia. Jest też wyjątkowa propozycja – turniej szachowy, bo przecież „królewska gra” posiadała i nadal posiada tak wiele znaczeń.

Na wszystkie wydarzenia w ramach „Drążenia miasta. Święta Rynku Podziemnego” wstęp jest bezpłatny. Obowiązuje rezerwacja miejsc w Centrum Obsługi Zwiedzających (Rynek Główny 1, info@mhk.pl). Kuratorka wydarzenia: Katarzyna Winiarczyk.

Program:

Emblemat:

• 9 stycznia, godz. 17.30 – Czytanie znaków – herb Krakowa, dr hab. Zenon Piech, prof. UJ – wykład
  Żyjemy w świecie znaków, starych i nowych, przemawiają do nas, komunikują pewne treści. Czy potrafimy poprawnie je odczytać? Podczas wykładu zaproponujemy odczytanie treści najważniejszego krakowskiego znaku – herbu miasta. Przedstawione zostaną jego geneza, etapy rozwoju, treści i funkcje, a także to, jak mocno przez niemal siedem stuleci był związany z historią miasta i państwa.
• 13 stycznia, godz. 10.00 – W poszukiwaniu herbów i pieczęci z krakowskich Sukiennic, dr hab. Zenon Piech, prof. UJ – spacer (miejsce zbiórki: wieża Ratuszowa)
  Krakowskie zabytki, nawet te znane, kryją tajemnice. W hali Sukiennic znajduje się duży zespół herbów i pieczęci miejskich i cechowych. Liczy on ponad sto obiektów. Tysiące turystów i krakowian przechodzą codziennie przez Sukiennice, spoglądają na herby. Co wiedzą na ich temat? Jest to jeden z największych w Polsce zespołów heraldyczno-sfragistycznych, wykonany w 1895 roku, dopełniający treści ideowych Sukiennic przebudowanych przez Tomasza Prylińskiego. To manifestacja stołeczności Krakowa zarówno staropolskiego, jak i galicyjskiego – „polskiego matecznika”. W czasie wycieczki poznamy historię tego zespołu, jego pierwotne przesłanie ideowe i zmiany, jakim uległ po II wojnie światowej.

Gest:

• 16 stycznia, godz. 17.30 – Król w mieście. O symbolach monarszej obecności w przestrzeni Krakowa, dr hab. Marek Walczak (UJ) – wykład
  Kraków jako królewskie miasto rezydencjonalne, a później stolica Królestwa Polskiego, był główną siedzibą monarchów. Nawet pod ich nieobecność w przestrzeni miejskiej można było napotkać widome znaki i symbole ich panowania. Poprzez wspaniałe fundacje artystyczne starano się podkreślać ciągłość dynastyczną, czemu służyły zarówno dostępne na co dzień dzieła, takie jak nagrobki w katedrze na Wawelu z wizerunkami dawno zmarłych monarchów, jak i dekoracje okolicznościowe przygotowywane z wielką starannością z okazji koronacji i królewskich pogrzebów. Zwierzchność króla nad Krakowem symbolizowały „miejsca władzy”, czyli budowle związane z władzą wkomponowane w przestrzeń miejską, jak domniemany pałac królewski przy Rynku Głównym 17 albo kaplica „królewska” po południowej stronie fasady kościoła Dominikanów. Zwierzchność ta była akcentowana nawet w ratuszu, gdzie w izbie pańskiej wymalowany był poczet władców Polski, i w kościele Mariackim, gdzie herby miasta znajdowały się niemal zawsze w towarzystwie Orła Białego.
• 20 stycznia, godz. 20.00 – W świecie symboli i gestów średniowiecznych tańców dworskich, Romana Agnel, Dyrektor Baletu Dworskiego Cracovia Danza – wykład połączony z warsztatami tanecznymi.

Etykieta:

• 23 stycznia, godz. 17.30 – Czytanie średniowiecznego miasta: tożsamość i pamięć, prof. Halina Manikowska, dr Piotr Okniński (PAN) – wykład
  W poświęconym ideologii miasta komunalnego wykładzie będziemy poznawać narzędzia, jakimi ono dysponowało, budując swoją tożsamość. Będziemy sięgać m.in. do wielkiej księgi przywilejów Krakowa – Kodeksu Behema, by zagłębić się w lekturze symbolicznej przestrzeni i topografii miejskiej i uchwycić fundamenty ładu ustrojowego i społecznego średniowiecznego miasta.
• 27 stycznia, godz. 10.00–19.00 – Drążenie miasta. Turniej szachowy z okazji święta Rynku Podziemnego organizowany we współpracy z Krakowskim Klubem Szachistów.
  „W średniowieczu znano wiele zajęć towarzyskich, ale szachy stały się czymś znacznie ważniejszym niż zwykła gra, jako że tworzyły swój własny świat. […] graczom, którzy zasiadali do gry, niejednokrotnie wydawało się, że na szachownicy sterują losami bitwy czy swego ludu, że są królami, którzy potrafią zapanować nad rzeczywistością” (Robert Bubczyk, Szachy i Rycerze, o grach planszowych w angielskiej kulturze wyższej późnego średniowiecza).
  Regulamin turnieju: Pobierz
  Zgoda rodzica/opiekuna na udział dziecka w turnieju: Pobierz
• 28 stycznia, godz. 10.30 – Blazonujemy, czyli poznajemy tajniki języka heraldyki!, Katarzyna Winiarczyk, Justyna Kutrzeba (MHK) – projektowanie herbów, warsztaty dla rodzin
  Wspólne projektowanie herbu to nie tylko dobra zabawa, ale także okazja do przekazania dzieciom informacji o historii rodziny, na przykład o tym, gdzie mieszkali, jakie zawody wykonywali nasi przodkowie lub jakimi cechami się wyróżniali. Zapraszamy Państwa na lekcję rodzinnego patriotyzmu!