W Krakowie powstaje największe w Polsce Archiwum Narodowe

14 tysięcy metrów kwadratowych - taką powierzchnię użytkową będzie miała nowa siedziba Archiwum Narodowego w Krakowie przy ul. Rakowickiej. W budynku planowane jest utworzenie najnowocześniejszej w Polsce pracowni konserwacji materiałów archiwalnych oraz Zapasowego Repozytorium Cyfrowego Archiwów Państwowych – miejsca przechowywania i udostępniania w internecie reprodukcji cyfrowych materiałów archiwalnych ze wszystkich archiwów państwowych w Polsce. W piątek, 8 czerwca, został podpisany akt erekcyjny oraz wmurowany kamień węgielny pod budowę nowej siedziby Archiwum Narodowego. W wydarzeniu wziął udział m.in. prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

W wydarzeniu uczestniczyli Magdalena Gawin, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Wojciech Krawczuk, Dyrektor Archiwum Narodowego w Krakowie; Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych; Grzegorz Lipiec, Członek Zarządu Województwa Małopolskiego; Magnus Persson, Wiceprezes Skanska SA.

Nowa siedziba krakowskiego Archiwum budowana jest na nieruchomości położonej przy ul. Rakowickiej 22 w Krakowie, na działce przekazanej Archiwum w 2013 r. przez Agencję Mienia Wojskowego. Nieruchomość od południa przylega do muru cmentarza Rakowickiego i znajduje się w niezwykle dogodnej lokalizacji, w odległości ok. 5 minut spaceru od Dworca Głównego PKP w Krakowie.

Celem inwestycji jest wybudowanie i wyposażenie nowoczesnego obiektu, który zdoła pomieścić cały obecny i spodziewany zasób archiwum oraz w którym przez wiele lat można będzie w komfortowych warunkach udostępniać, poddawać konserwacji i digitalizować przechowywane materiały archiwalne. Najważniejsze parametry budynku to: powierzchnia zabudowy – ok. 2400 m², powierzchnia użytkowa – 14 059,33 m², kubatura – 64 719 m³, podział na dwa segmenty – biurowy i magazynowy, wysokość segmentów odpowiednio – 20 i 24 m, ilość kondygnacji odpowiednio – 8 (w tym jedna podziemna) i 6 (w tym jedna podziemna) oraz pojemność magazynów – 80 000 mb standardowych materiałów aktowych. W obiekcie zastosowane będą nowoczesne systemy przeciwpożarowe („pre-action” – gaszenie mgłą wodną), geotermalne (źródłem ciepła i chłodu są sondy głębinowe oraz tzw. pale aktywne) i wentylacyjne, celem zapewnienia odpowiednich warunków klimatycznych dla przechowywanego zasobu archiwalnego.

Projektantem budynku są Pracownie Konserwacji Zabytków „Arkona” Sp. z o.o., natomiast generalnym wykonawcą robót budowlanych – Skanska SA.

W roku 2020 archiwum mogłoby zwolnić dotychczas zajmowane siedziby (pięć lokalizacji w Krakowie: w Zamku na Wawelu, przy ul. Siennej 16, Grodzkiej 52, Orzeszkowej 7 i Lubicz 25 b oraz zamek w Spytkowicach) i przewieźć zasób do nowego budynku. Budżet inwestycji, łącznie z przeprowadzką, to 123 mln zł. Źródłem całości środków jest budżet państwa w części dysponowanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Archiwum Narodowe w Krakowie ma już 140-letnią instytucjonalną tradycję. Jest sukcesorem Krajowego Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich oraz Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. Jako jedyne polskie archiwum wyszło bez większych strat z okresu II wojny światowej. Jego zasób obejmuje niezwykle bogate i cenne archiwalia, począwszy od XII wieku aż po czasy współczesne. Wśród nich są dokumenty królewskie, staropolskie archiwa miast: Krakowa, Kazimierza i Kleparza, księgi sądowe grodzkie i ziemskie, archiwa rodowe, m.in. Sanguszków, Dzikowskie Tarnowskich, Młynowskie Chodkiewiczów oraz akta Naczelnego Komitetu Narodowego, Legionów Polskich, Teatru Rapsodycznego, a także bogate zbiory kartograficzne, ikonograficzne i fotograficzne.

Zbiory liczą ponad 25 kilometrów bieżących akt. Obok gromadzenia, opracowywania i udostępniania materiałów archiwalnych zadaniem Archiwum Narodowego w Krakowie jest nadzór nad powstawaniem i przechowywaniem dokumentacji oraz profilaktyka konserwatorska. Archiwum prowadzi także prace naukowe oraz wydawnicze w zakresie historii i archiwistyki, popularyzuje wiedzę o materiałach archiwalnych i archiwach oraz podejmuje aktywność edukacyjną i informacyjną. Nowa siedziba archiwum będzie stanowiła otwartą, przyjazną i nowoczesną przestrzeń dla wszystkich użytkowników oraz istotne centrum kulturalne na mapie Krakowa.