14 listopada - dzień czystego powietrza

W 2005 r. Fundacja Ekologiczna Arka postanowiła, że 14 listopada każdego roku będzie obchodzony dzień czystego powietrza. To dobry moment, żeby przypomnieć, jak Kraków radzi sobie z poprawą jakości powietrza i jakie działania podejmuje w tym zakresie.

W minionych sezonach grzewczych sukcesywnie zmniejsza się liczba dni z przekroczeniami 100 mikrogramów na metr sześcienny. Dla przykładu: w sezonie 2015/2016 było ich 29, na przełomie 2017 i 2018 r. – dziewięć.

W ostatnich latach miasto działania na rzecz polepszenia jakości powietrza w Krakowie, które realizowane są m.in. poprzez programy:

• dotacji na likwidację pieców opalanych paliwem stałym, w tym, w szczególności węglem (PONE – Program Ograniczania Niskiej Emisji).

Rezultaty realizacji programu w latach 2012-2018: zlikwidowano ok. 22,5 tys. pieców węglowych. Oznacza to, że na terenie miasta do usunięcia w 2019 r. pozostanie ok. 4 tys. palenisk. Na ten cel wydatki poniesione tylko w tej kadencji przekroczą 200 mln zł. Planowane wydatki na 2019 r. to ok. 100 mln zł (PONE, OZE, ZIT).

Dla przykładu: tylko w 2017 r. środki finansowe zaangażowane w ramach PONE przekroczyły ponad trzykrotnie wydatki łączne Poznania, Łodzi, Katowic
i Wrocławia. 

Ponadto, MPEC SA w ramach PONE, w latach 2014-2017 wybudował 59,2 km sieci ciepłowniczych. Tylko w 2018 r. powstanie jeszcze dodatkowych 20 km sieci, co łącznie da 80 km nowych sieci ciepłowniczych.

• osłonowy dopłat do rachunków za ogrzewanie ekologiczne (LPO).

Miasto wspiera osoby, które wymieniły piece na ogrzewanie proekologiczne, zwracając różnicę w rachunkach. W ramach LPO w latach 2014-2018 miasto udzieliło świadczeń na kwotę blisko 5,9 mln zł.

• kontroli spalania odpadów, realizowany przez straż miejską.

Od 2015 do 2018 r. funkcjonariusze przeprowadzili ponad 20 tys. kontroli pieców i kotłów węglowych pod kątem spalania odpadów. Nałożono blisko 650 mandatów karnych na kwotę 82,3 tys. zł, ponadto pouczono blisko 450 osób.

• wymiany starego taboru autobusowego na zeroemisyjny.

W latach 2015-2018 Miasto zakupiło 349 sztuk nowoczesnych autobusów, przekraczających wartość 431 mln zł.

• pilotażowy program termomodernizacji budynków (od 2018 r.).

Aktualnie trwa realizacja. W 2018 r. kwota przeznaczona na jego realizację to 1 mln zł. Maksymalna łączna wysokość dotacji to 100 proc. kosztów kwalifikowanych (maksymalnie 50 tys. zł). Beneficjentami programu mogą zostać osoby, w przypadku których dochód gospodarstwa domowego wynosi do 250 proc. kryterium dochodowego w oparciu o ustawę o pomocy społecznej. Wstępny plan na 2019 r. zakłada wydatkowanie 15 mln zł na ten cel.

• odbioru odpadów zielonych.

Program jest realizowany od 2015 r. Tylko w 2017 r. MPO nieodpłatnie odebrało od mieszkańców ok. 30,7 tys. ton masy zielonej.

Ponadto, miasto prowadzi szereg działań wspierających ograniczanie skali stężeń szkodliwych substancji w atmosferze m.in.: 

• zakup 5 nowych stacji monitoringu jakości powietrza, działających w ramach państwowego monitoringu środowiska – aktualnie Kraków jest w Polsce liderem pod względem liczby stacji monitorujących jakość powietrza.
• współpracę z policją przy realizacji kontroli jakości spalin pojazdów.
• wprowadzenie systemu bezpłatnej komunikacji w dniach z ponadnormatywnymi przekroczeniami stężeń pyłów w atmosferze (jako pierwsze miasto w Polsce). 
• współpracę z gminami ościennymi w ramach stowarzyszenia Metropolia Krakowska, chcąc wesprzeć wysiłki sąsiednich gmin, na rzecz likwidacji ponad 40 tys. starych palenisk węglowych:
  • przekazujemy swoje doświadczenia, zdobyte w ramach realizacji PONE,
  • koordynujemy działania, związane z wydatkowaniem środków UE, przeznaczonymi na poprawę jakości powietrza,
  • rozwijamy system aglomeracyjnej komunikacji publicznej.
• rozwój infrastruktury rowerowej: łącznie w Krakowie jest ok. 221,1 km infrastruktury rowerowej. Miejska wypożyczalnia rowerów z 1500 sztukami; zarejestrowana liczba użytkowników przekroczyła 30 tys. osób.