górne tło

FAQ - SMOG

Dopuszczalne w Polsce poziomy zanieczyszczeń w powietrzu wynoszą:

1. Informacja o stanie powietrza na www.krakow.pl

Na stronie krakow.pl codziennie zamieszczamy informacje o stanie powietrza w Krakowie. Warto sprawdzać, jakie są stężenia pyłu PM10. Pył PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząstek substancji organicznych i nieorganicznych, które mają średnicę mniejszą niż 10 mikrometrów (µm) i mogą wnikać do układu oddechowego. Dopuszczalna norma dobowa to 50 µg/m3.

Informacje o stanie powietrza dodatkowo znajdują się:
- na stronach internetowych GIOŚ oraz UMWM
- na wyświetlaczach zlokalizowanych na przystankach komunikacji miejskiej przez MPK  S.A
- na paskach informacyjnych monitorów znajdujących się w pojazdach komunikacji miejskiej.

Poziom jakości powietrza, oznaczenia kolorów oraz zalecenia dla mieszkańców:

bardzo dobry

PM10 0–20 µg/m3

Jakość powietrza jest bardzo dobra, zanieczyszczenie powietrza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, warunki bardzo sprzyjające do wszelkich aktywności na wolnym powietrzu bez ograniczeń.

dobry

PM10 20,1–50 µg/m3


Jakość powietrza jest zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza niesie niskie ryzyko zagrożenia dla zdrowia.

Można przebywać na wolnym powietrzu i wykonywać dowolną aktywność, bez ograniczeń.

umiarkowany

PM10 50,1–80 µg/m3


Jakość powietrza jest akceptowalna.

Zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla zdrowia w przypadkach osób chorych, starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci.

Warunki umiarkowane do aktywności na wolnym powietrzu.

niekorzystny

PM10 80,1–110 µg/m3


Jakość powietrza jest dostateczna, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla zdrowia (szczególnie dla osób chorych, starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci) oraz może mieć negatywne skutki zdrowotne.

Należy rozważyć ograniczenie (skrócenie lub rozłożenie w czasie) aktywności na wolnym powietrzu, szczególnie jeśli ta aktywność wymaga długotrwałego lub wzmożonego wysiłku fizycznego.

zły

PM10 110,1–150 µg/m3


Jakość powietrza jest zła, osoby chore, starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny unikać przebywania na wolnym powietrzu.

Pozostałe osoby powinny ograniczyć do minimum wszelką aktywność fizyczną na wolnym powietrzu – szczególnie wymagającą długotrwałego lub wzmożonego wysiłku fizycznego.

bardzo zły

PM10 ˃ 150 µg/m3


Jakość powietrza jest bardzo zła i ma negatywny wpływ na zdrowie.

Osoby chore, starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny bezwzględnie unikać przebywania na wolnym powietrzu.

Pozostałe osoby powinny ograniczyć przebywanie na wolnym powietrzu do niezbędnego minimum.

Wszelkie aktywności fizyczne na zewnątrz są odradzane.

Długotrwała ekspozycja na działanie substancji znajdujących się w powietrzu zwiększa ryzyko wystąpienia zmian m.in. w układzie oddechowym, naczyniowo-sercowym oraz odpornościowym.


Liczba, na podstawie której prezentowana jest informacja na stronie, to średnia z ostatniej godziny ze wszystkich stacji pomiarowych w Krakowie.

Dane pochodzą z systemu monitoringu jakości powietrza Głównego Inspektorat Ochrony Środowiska. Indeks jakości powietrza i wszelkie dane dostępne na stronie internetowej powietrze.gios.gov.pl.

W celu wzmocnienia monitoringu i przekazywania mieszkańcom Krakowa dokładniejszych informacji, w ostatnich latach GMK zakupiła 5 dodatkowych stacji monitoringu jakości powietrza. Zgodnie z przepisami wymagana liczba stacji dla takiego Miasta jak Kraków to 3, natomiast obecnie w Krakowie jest ich 8 w następujących lokalizacjach:

2. Czy przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa zakaz stosowania węgla w paleniskach domowych jest obowiązujący?

Uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego z 15 stycznia 2016 r., w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, jest aktem obowiązującym. Uchwała weszła w życie 1 września 2019 r.

3. Co ma wpływ na stan jakości powietrza?

Źródła emisji, które w największym stopniu odpowiadają za występowanie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń substancji w powietrzu wskazane zostały w Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, uchwalonym przez Sejmik Województwa Małopolskiego (uchwała z 28 września 2020 r.). Więcej informacji o POP – tutaj.

Wyraźny postęp w zakresie zmniejszania się zanieczyszczeń pyłowych, a zarazem prawie całkowita likwidacja niskiej emisji, jest widoczny dzięki odpowiedzialnemu zarządzaniu i współpracy z mieszkańcami. W roku 2019 tylko jedna stacja wskazywała przekroczenia, a w roku 2020 wszystkie stacje monitoringowe wskazywały wartości normatywne w zakresie stężeń średniorocznych pyłu PM10. W rezultacie, można stwierdzić, że Kraków przestaje wyróżniać się na tle innych miast jako miasto z dużym zanieczyszczeniem powietrza.

Jednocześnie, warto ciągle pamiętać, że na jakość powietrza – tj. na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń do powietrza, oprócz wielkości emisji z konkretnych źródeł (niska emisja, przemysł, transport) wpływają przede wszystkim warunki meteorologiczne, wielkości tła miejskiego, tzw. emisja wtórna (tzn. unoszenie zanieczyszczeń z dróg czy chodników przez ruch pojazdów) oraz źródła emisji pochodzące z gmin ościennych (emisja napływowa). Świadomość wpływu tych zagadnień na jakość powietrza i wynikające z nich przemyślane działania w kwestii ochrony powietrza przyczyniają się do sukcesywnego zmniejszania się stężeń zanieczyszczeń odnotowywanych na stacjach monitoringu jakości powietrza w mieście.

4. Jakie działania realizuje Miasto, by poprawić stan jakości powietrza?

Kraków jest pierwszym miastem w Polsce, w którym wprowadzono zakaz ogrzewania paliwami stałymi od 1 września 2019 r.

NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA ZAKOŃCZONE

lub instalację odnawialnego źródła energii:

PONE był prowadzony przez Gminę Miejską Kraków w latach 1995-2019. W tym okresie, w ramach udzielonych dotacji, zastąpiono ponad 45 tys. palenisk na paliwa stałe ogrzewaniem proekologicznym, zainstalowano prawie 2 tys. odnawialnych źródeł energii, a łączne środki wydatkowane na ten cel wyniosły blisko 338 mln zł.

NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA W TRAKCIE REALIZACJI

Działania w zakresie ograniczania emisji komunikacyjnych:

5. Bezpłatna komunikacja w czasie smogu

1) Kiedy wprowadzana jest bezpłatna komunikacja?
Bezpłatna komunikacja jest wprowadzana na jedną dobę, w godzinach 00.00–24.00. Zasady jej wprowadzenia opierają się na codziennej prognozie jakości powietrza, dotyczącej kolejnej doby. Prognoza Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, wysyłana do Urzędu Miasta Krakowa, jest podzielona na trzy ośmiogodzinne przedziały (0.00–8.00, 8.00–16.00, 16.00–24.00).

Wystarczy, aby równocześnie spełnione zostały dwa warunki – w dwóch dowolnych ośmiogodzinnych przedziałach stężenie pyłów PM10 musi przekroczyć:

oraz

Nawet jeśli faktyczny pomiar średniego stężenia dobowego będzie mniejszy od założonego, decyzja o darmowej komunikacji pozostaje w mocy.

Kiedy codzienna prognoza jakości powietrza IMGW na następną dobę nie wskaże prawdopodobieństwa przekroczenia średnich poziomów stężeń pyłów PM10, a średnia pomiarów ze wszystkich stacji pomiarowych łącznie, zlokalizowanych na terenie Krakowa, wskaże w następnej dobie przekroczenia pyłu PM10 z godziny 3.00 powyżej 150 μg/m3, wprowadzone zostaną, począwszy od uruchomienia pierwszych kursów rannych autobusów lub tramwajów, do godziny 24.00 tego dnia, bezpłatne przejazdy komunikacją miejską na obszarze Gminy Miejskiej Kraków oraz gmin sąsiadujących.

W przypadku awarii jednej lub kilku stacji pomiarowych, skutkującej niemożnością wyliczenia średniej ze wszystkich stacji z godziny 3.00 stężeń pyłu PM10, użyte będą wyniki z pozostałych stacji.

Zasady wprowadzania bezpłatnej komunikacji miejskiej w czasie ponadnormatywnych stężeń pyłu PM10 zostały uchwalone przez miejskich radnych i obowiązują od 1 stycznia 2018 r.

Od 2019 r. organem udostępniającym informacje o tle substancji w powietrzu jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska (a nie, jak do tej pory, Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska). Zmiana ta wynika z przepisów ustawy z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska), która obowiązek realizacji tego zadania przenosi z wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska właśnie na GIOŚ.

W związku z tym, od 1 stycznia 2019 r. wnioski o udostępnienie informacji o tle substancji w powietrzu należy kierować do właściwego regionalnego wydziału monitoringu środowiska GIOŚ.

Bezpłatna komunikacja jest wprowadzana na jedną dobę, w godzinach 00.00–24.00. Zobacz uchwałę Rady Miasta Krakowa.

2) Na jakim obszarze jest dostępna bezpłatna komunikacja w czasie smogu?
Bezpłatna komunikacja w czasie smogu realizowana jest na obszarze Gminy Miejskiej Kraków oraz 17 gmin sąsiadujących, które przystąpiły do porozumienia w celu wspólnej realizacji tego zadania: 

3) Kto będzie mógł korzystać z bezpłatnych przejazdów?
Bezpłatne przejazdy obejmują wszystkie osoby korzystające z komunikacji miejskiej w Krakowie.

4) Gdzie będzie można znaleźć informacje o wprowadzeniu bezpłatnej komunikacji?
Informacje o jej wprowadzeniu, w związku z przekroczeniem norm stężenia pyłu zawieszonego PM10, są publikowane na stronach internetowych: krakow.pl, mpk.krakow.pl, a także w aplikacji mobilnej Powietrze Kraków oraz na portalach społecznościowych prowadzonych przez miasto i miejskie jednostki.

Ponadto dzięki współpracy ze służbami Wojewody Małopolskiego, informacje o darmowej komunikacji będą prezentowane również w systemie Regionalnego Systemu Ostrzegania, tj.:

Wszystkie informacje dotyczące funkcjonowania oraz możliwość pobrania aplikacji mobilnej RSO, znajdą Państwo tutaj www.muw.pl.

6. Gdzie zgłosić nieprzestrzeganie zakazu palenia węglem i drewnem?

Taki proceder można zgłosić: do straży miejskiej pod numerem alarmowym 986, poprzez formularz „Zgłoś problem / palenisko” na stronie www.krakow.pl, za pomocą miejskich aplikacji mobilnych – Powietrze Kraków i Kraków. Istnieje również możliwość zgłoszenia za pomocą aplikacji Ekointerwencja, obsługiwanej przez województwo małopolskie.

Po wejściu w życie zakazu stosowania węgla i drewna w Krakowie rozpoczęły się regularne kontrole palenisk domowych, prowadzone w ramach systemu kontroli uchwały antysmogowej. W okresie od 01.09.2019 do 31.12.2021  przeprowadzono ponad 11 tys. kontroli przestrzegania zakazu. Na tą ilość składają się kontrole prewencyjne, które są prowadzone według założonego planu oraz kontrole interwencyjne, tzn. te przeprowadzone w wyniku zgłoszeń, np. za pośrednictwem telefonu interwencyjnego Straży Miejskiej i aplikacji Powietrze Kraków. Z danych zebranych przez Wydział ds. Jakości Powietrza – koordynatora działań kontrolnych, wynika, że podczas kontroli wykryto 511 przypadków złamania zakazu stosowania paliw stałych, w wyniku czego nałożono 159 mandatów na łączną kwotę 35 900 zł.