Emisja dwutlenku węgla w sektorze turystyki

Czy można policzyć, za jaką część emisji dwutlenku węgla odpowiada sektor turystyki? Takie zadanie wykonała już Walencja: trzecie co wielkości miasto w środkowo-wschodniej Hiszpanii, położone nad Morzem Śródziemnym, jeden z większych ośrodków turystycznych na wybrzeżu. W rankingu InterNations Expat Insider 2020, Walencja została wybrana najlepszym miastem dla przyjezdnych na świecie.

Jest też wysoko notowana w rankingach najzdrowszych miast, zajmując na przykład pierwsze miejsce w rankingu najzdrowszych miejsc na świecie – The world's healthiest places to live. Przyjrzyjmy się zatem bliżej poczynaniom tamtejszych władz.

Inicjatywą godną uwagi jest opracowanie przez Walencję długoterminowej strategii, która zakłada stworzenie przyjaznej infrastruktury dla rowerzystów. Jej efektem jest powstanie 150 km ścieżek rowerowych i 40 ulic z priorytetem dla rowerzystów. Walencja dąży do tego, aby stać się „miastem 15-minutowym”, które jest tak zorganizowane, że pozwala do najważniejszych miejsc dotrzeć pieszo, rowerem lub środkami transportu publicznego w ciągu około kwadransa.

Popularna w mieście trasa rowerowa biegnie po Ogrodach Turia: parku, który rozciąga się na długości 9 km wokół centrum Walencji. Ten wygodny i zdrowy sposób na poruszanie się jest chętnie wykorzystywany zarówno przez mieszkańców, jak i odwiedzających miasto turystów.

Park biegnie wzdłuż dawnego koryta rzeki Turia, której bieg został odsunięty od centrum po katastrofalnej powodzi w 1957 roku. Po protestach mieszkańców porzucono pomysł wybudowania w starym korycie obwodnicy. Skutkiem tej decyzji było odzyskanie tak potrzebnej w infrastrukturze miejskiej zielonej przestrzeni. Ogrody Turia zostały otwarte w 1986 roku, a park jest jednym z największych w Hiszpanii, mieszczącym spektakularne Miasto Sztuki i Nauki, zaprojektowane przez Santiago Calatravę.

Chociaż wiele europejskich miast akcentuje dbałość o środowisko, to Walencja zajęła się wprowadzaniem ich w życie w ramach pionierskiej strategii zrównoważonej turystyki. Jest to pierwsze miasto na świecie, które zweryfikowało emisję dwutlenku węgla pochodzącą z działań związanych z turystyką. Zadanie to wynika ze zobowiązania miasta do bycia miejscem neutralnym klimatycznie do 2025 roku.

W 2019 r. firma wodociągowa Global Omnium, we współpracy z Fundacją Visit Valencia i radą miasta, dokonała pomiaru wpływu na środowisko i źródeł emisji gazów cieplarnianych. Wzięto pod uwagę podróże do Walencji, transport po mieście, zakwaterowanie, działalność firm z sektora turystyki (np. restauracji czy sklepów), gospodarkę wodną, gospodarkę odpadami i infrastrukturę turystyczną. Badanie wykazało, że 81% śladu węglowego w sektorze turystycznym pochodziło z podróży do miasta samolotem, pociągiem i statkami wycieczkowymi.

„Dzięki tym informacjom wiemy, co należy zrobić. Musimy zwiększyć wykorzystanie zasobów naturalnych do wytwarzania energii odnawialnej i rozbudować sieć elektrycznego transportu publicznego. Powinniśmy również rozwijać tereny zielone, aby zwiększyć absorpcję CO2. Chcemy, aby Walencja stała się jednym z najbardziej zrównoważonych miast na świecie i przyciągała turystów, którzy podzielają ten pogląd” – podkreśla Emiliano García, szef turystyki w radzie miasta Walencji. Więcej można przeczytać tutaj.

Warunki geograficzne Walencji dają jej pewną przewagę, jeśli chodzi o poprawę stanu środowiska. Jest położona na terenie równinnym, co ułatwia korzystanie z rowerów oraz pojazdów elektrycznych. Miasto wypada dobrze w sondażach jakości życia, co nie jest zaskakujące, biorąc pod uwagę, że graniczy z Morzem Śródziemnym, oferując 20 kilometrów plaż, wszystkie z Błękitną Flagą, do których można łatwo dotrzeć komunikacją miejską lub rowerem.

Być może najbardziej niezwykłą cechą Walencji jest to, że jest ona w dużej mierze otoczona gruntami rolnymi, znanymi jako L'Horta (ogród), na których od wieków uprawiano owoce i warzywa. Tereny położone na północ od centrum oferują niezwykły krajobraz gajów pomarańczowych i oliwnych, winnic i pól bakłażanów, cebuli oraz karczochów.

Na południu zaś, w rejonie Albufera, znajduje się naturalny park, składający się z pól ryżowych i ogromnego jeziora, które jest jednym z najważniejszych akwenów wodnych Hiszpanii.

W 2019 roku L'Horta została wpisana do rejestru Globally Important Agricultural Heritage Systems (GIAHS), części Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO).

L'Horta to tysiące małych gospodarstw, które są nawadniane przez sieć kanałów doprowadzających wodę z rzeki Turia i zarządzanych w sposób zrównoważony. Ten wyjątkowy system gospodarowania wodą ma status niematerialnego dziedzictwa światowego UNESCO, ma też własne przepisy regulujące dostawy na tym obszarze.

W każdy czwartek w Walencji odbywa się Tribunal de las Aguas (Sąd Wodny). Rozstrzyga on spory między rolnikami i pozostaje niezmieniony przez niemal 1000 lat. W jego skład wchodzi ośmiu ubranych na czarno sędziów, obradujących w kręgu. Trybunał jest znany z podejmowania szybkich decyzji, które są ostateczne.

Wiele europejskich miast, jak Walencja, Amsterdam czy Madryt podejmuje zdecydowane działania, aby zniwelować negatywne skutki zmian klimatycznych i przekształcić miasta w przyjazne środowisku i mieszkańcom miejsca do życia.

Także dla Krakowa to strategiczny kierunek rozwoju, czego najlepszym dowodem mogą być inicjatywy i projekty obecnie i w przeszłości realizowane, jak np. zakaz zużycia paliw stałych do ogrzewania, rozbudowa sieci ścieżek rowerowych i terenów zielonych, inwestycje w niskoemisyjną komunikację miejską czy wreszcie plany stworzenia w wydzielonej części centrum Kwartału Klimatycznego.

Kraków jako duży ośrodek turystyczny zadbał też o długofalową strategię  dla turystyki, przyjmując na początku tego roku „Politykę zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028” – dokument, który zawiera nową wizję, wytyczne i rekomendowane kierunki rozwoju turystyki w Krakowie po pandemii.