Regionalny Plan Działań dla Klimatu i Energii

Regionalny Plan Działań dla Klimatu i Energii to dokument opracowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego w lutym 2020 roku. Jego celem jest wyznaczenie działań, które przyczynią się do: redukcji emisji gazów cieplarnianych, poprawy jakości powietrza oraz niskoemisyjnej transformacji Małopolski.

W dokumencie określono aktualny poziom emisji gazów cieplarnianych oraz wyznaczono priorytetowe obszary działań.

Plan jest lokalną odpowiedzią na wyznaczone przez Unię Europejską cele ilościowe w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatycznych:

• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% (w porównaniu do poziomu z 1990 r.), w tym dla sektorów non-ETS (głównie transport, sektor komunalno-bytowy i rolnictwo), jako 30% w porównaniu do poziomu w 2005 r.,
• zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do co najmniej 32% zużycia energii końcowej brutto,
• osiągnięcie co najmniej 32,5% poprawy efektywności energetycznej

Osiągnięcie tych celów będzie wymagało przeprowadzenia sprawiedliwej społecznie transformacji energetycznej, przy szerokim poparciu społecznym i zaangażowaniu instytucjonalnym na wszystkich poziomach: krajowym, regionalnym i lokalnym. 

Walka ze zmianami klimatu w województwie małopolskim wymaga podjęcia działań równocześnie na dwóch płaszczyznach:

• przeciwdziałania i łagodzenia zmian klimatu poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych,
• działań i środków adaptacyjnych łagodzących skutki zmian klimatu

Regionalny Plan Działań dla Klimatu i Energii obejmuje zadania realizowane przez Urząd Marszałkowski oraz jego jednostki organizacyjne. Zadania te wynikają również z innych dokumentów strategicznych: Planu działań ekoMałopolska, Programu ochrony powietrza, Planu gospodarki odpadami, Programu strategicznego ochrona środowiska.

Plan zawiera szczegółową diagnozę stanu obecnego. Określa m.in.:

• Główne źródła emisji gazów cieplarnianych w Małopolsce dla 6 kluczowych obszarów:  energia, budownictwo, transport, gospodarka, rolnictwo oraz lasy i użytkowanie gruntów (str. 5)
• Stopień wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie (str. 6-8)
• Bilans energetyczny (str. 8-9)

Dokument precyzuje także główne kierunki działań długoterminowych w zakresie energii i klimatu.

Są to:

• Redukcja emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów.
• Dywersyfikacja działań w kierunku niskoemisyjnych źródeł wytwarzania energii (wzrost wykorzystania lokalnego potencjału OZE).
• Zwiększenie dynamiki rozwoju instalacji OZE w latach 2020–2030 w zakresie produkcji ciepła i chłodu oraz energii elektrycznej.
• Transformacja niskoemisyjna regionu.
• Wykorzystanie efektu synergii z istniejącymi programami modernizacji (w szczególności działaniami mającymi na celu zmniejszenie zużycia energii i zanieczyszczeń powietrza w sektorze mieszkalnictwa oraz budynków użyteczności publicznej).
• Budowa zintegrowanego i nowoczesnego sektora energii opartego na źródłach odnawialnych.
• Wzorcowa rola sektora użyteczności publicznej w zakresie działań na rzecz klimatu (neutralność klimatyczna budynków użyteczności publicznej).
• Poprawa efektywności energetycznej istniejących budynków (trwałe zmniejszenie zapotrzebowania na energię), zaostrzenie standardów dla nowych budynków oraz budowa zintegrowanego i nowoczesnego sektora budowlanego, łączącego nowoczesne technologie budownictwa z instalacjami OZE.
• Rozwój ekologicznych rozwiązań transportowych (elektryczne hulajnogi, komunikacja pieszo–rowerowa, lokalizacja położenia przystanków transportu publicznego na żądanie, elektromobilność)
• Utrzymanie dominującej roli i zwiększenie udziału bezpiecznego i niezawodnego transportu zbiorowego w systemie transportowym.
• Budowa zintegrowanego i nowoczesnego systemu transportowego, jako kluczowego ogniwa w budowaniu spójności ekonomicznej, terytorialnej oraz społecznej województwa.
• Racjonalna gospodarka odpadami (ograniczenia ilości produkcji odpadów oraz ich deponowania w środowisku).
• Zmniejszenie zapotrzebowania na zasoby i energię w produkcji oraz wzmocnienie gospodarki o obiegu zamkniętym.
• Wykorzystanie odpadów, ścieków i osadów ściekowych oraz biomasy odpadowej (rolnej, rolno–spożywczej i zieleni miejskiej) do celów energetycznych.
• Oszczędna gospodarka wodna.
• Transformacja technologiczna w rolnictwie (racjonalizacja rolnictwa, zrównoważona produkcja rolna, adaptacja do zmian klimatu).
• Wzrost wykorzystania lokalnego potencjału biomasy odpadowej do celów energetycznych oraz wzrost wykorzystania technologii OZE.
• Zwiększenie małej retencji wód.
• Przeciwdziałanie powodziom i ograniczenie skutków susz.
• Dostosowanie lasów do zmian klimatu (zwiększenie ilości zalesionych gruntów).
• Wzrost pochłaniania CO2 przez tereny zielone w miastach.
• Ochrona trwałych użytków zielonych.
• Ograniczanie negatywnego wpływu sektora energii, budownictwa, transportu, przemysłu, rolnictwa oraz zminimalizowanie skutków ich rozwoju na klimat

W dalszej części dokumentu można zapoznać się ze szczegółowym planem działań dla poszczególnych sektorów gospodarki:

• Energetyka i budownictwo (str. 12-15)
• Transport (str. 15-16)
• Przemysł i gospodarka (str. 16-19)
• Rolnictwo i zagospodarowanie terenu (str.19-21)

Realizacja przyjętej w planie strategii wymagać będzie sporych inwestycji i nakładów finansowych. W dokumencie (str. 25) określono źródła finansowania planowanych działań wraz z szacunkowymi wielkościami dostępnych budżetów.

Z całością dokumentu Regionalny Plan Działań dla Klimatu i Energii​ można zapoznać się tutaj