Ile nas kosztują zmiany klimatu w Polsce?

Zjawiska ekstremalne generują ogromne straty w gospodarce. Tylko w ciągu ostatnich dwóch dekad mogły spowodować w naszym kraju ok. 115 mld zł strat bezpośrednich.

Zjawiska ekstremalne takie jak: susze, powodzie, intensywne opady deszczu czy huragany występują na całym świecie nawet kilkaset razy rocznie. W latach 2001-2019 liczba tego typu zdarzeń wahała się od 300 do 400 rocznie, przy czym najwięcej takich zjawisk miało miejsce w 2005 r. Najczęściej występującym tego rodzaju zdarzeniem na świecie były powodzie (49%) oraz burze i huragany (31%). Zjawiska ekstremalne generują znaczne straty finansowe – huragan Katrina, który w 2005 r. nawiedził Stany Zjednoczone spowodował straty w wysokości 125 mld USD (wartość porównywalna z wysokością rocznych dochodów budżetu Polski).

Z jakimi zjawiskami ekstremalnymi mamy do czynienia w Polsce i jakie są ich konsekwencje dla gospodarki? Odpowiedź na te pytania daje opracowany przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) „Atlas skutków zjawisk ekstremalnych w Polsce”.

Jak wynika z opublikowanych w raporcie danych w ostatnich latach w naszym kraju nasiliła się częstotliwość występowania susz. W latach 2010-2019 susze występowały dwukrotnie częściej niż w poprzednich dekadach.

Natomiast jedną z najczęstszych przyczyn interwencji Państwowej Straży Pożarnej w latach 2010-2019 były zagrożenia będące następstwem wystąpienia silnego wiatru (54% interwencji) oraz intensywnych opadów deszczu (30%). Opady deszczu w powiązaniu z silnym wiatrem prowadziły do wezbrań wód i podtopień, które w statystykach uwzględniono jako przyczyny 10% interwencji.

Analizy prowadzone przez Instytut wykazały, że zjawiska ekstremalne powodują każdego roku straty wynoszące od 0,1% do 0,4% PKB. Szacunki wskazują, że z tego powodu Polska traci średnio nawet 6 mld zł rocznie, a w ciągu ostatnich dwóch dekad ekstremalne zjawiska spowodować mogły około 115 mld zł strat bezpośrednich. Precyzyjne oszacowanie skutków zjawisk ekstremalnych jest bardzo trudne, gdyż do analiz powinny zostać włączone również koszty trudne do wyceny tj. koszt przerwania ciągłości działania przedsiębiorstw czy też koszty utraconych możliwości.

Autorzy raportu podkreślają, że w poprzedniej dekadzie Polska musiała zmierzyć się ze skutkami nadmiaru wody, natomiast obecnie problemem stają się straty spowodowane jej deficytem, dlatego sektorem, w którym zjawiska ekstremalne generują najwyższe straty finansowe jest obecnie rolnictwo.

Zjawiska ekstremalne stanowią ryzyko dla zdrowia i życia człowieka. Statystyki zgromadzone w bazie Centrum Badań nad Epidemiologią Katastrof wskazują, że w Polsce główną przyczyną zgonów z powodu zjawisk ekstremalnych były fale upałów, które spowodowały ponad 90% ofiar śmiertelnych. Z powodu oddziaływania zjawisk ekstremalnych od 2001 roku w Polsce straciło życie ponad 1800 osób.

Zdaniem autorów opracowania, jedną z możliwych odpowiedzi na zagrożenia związane z występowaniem ekstremalnych zjawisk pogodowych jest ograniczenie ryzyka klęsk żywiołowych oraz adaptacja do zmian klimatu. Kluczowym elementem dla ograniczenia liczby ofiar śmiertelnych i poszkodowanych jest usprawnienie systemów monitorowania i ostrzegania mieszkańców przed zagrożeniami klimatycznymi, w tym informowanie o ryzyku zdrowotnym związanym z występowaniem fal upałów, czy ryzyku epidemii chorób zakaźnych.

Zobacz pełną wersję opracowania [pdf]

Szczegółowe informacje na stronie Teraz środowisko