Europejczycy szukają alternatywy dla podróży lotniczych

W poszukiwaniu bardziej ekologicznych sposobów podróżowania 62% mieszkańców Europy, jak wskazują badania, poparłoby zakaz lotów na krótkich dystansach. Branża lotnicza już na to reaguje: linie lotnicze, np. holenderski KLM, zawierają partnerstwa z przewoźnikami kolejowymi na niektórych trasach, a kraje takie jak Austria i Francja starają się ograniczyć lotnicze trasy wewnętrzne, na których dostępne są pociągi.

Dzieje się tak w obliczu postępującej rewolucji kolejowej w Europie kontynentalnej, z nowymi szybkimi trasami i operatorami, zwiększeniem usług sypialnych, nowymi połączeniami tunelowymi i lokomotywami o większej niezawodności i wydajności. Swoją role odgrywają systemy tanich biletów, wprowadzone np. w Hiszpanii, Niemczech i Austrii. Inwestycje kolejowe są zaawansowane, ale na efekty przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Zakaz niektórych lotów krótkodystansowych we Francji uznano za posunięcie symboliczne. Wymogiem Unii Europejskiej było, aby każda wycofywana trasa lotnicza miała alternatywę w postaci linii kolejowej dużych prędkości, która umożliwia podróżowanie między dwoma miastami w mniej niż dwie i pół godziny, a to tylko jedno z obostrzeń. W efekcie zlikwidowano tylko trzy trasy lotnicze: z Orly do Bordeaux, Nantes i Lyonu, a raczej zakazano ich przywrócenia, bo są zawieszone od 2020 r. Trzy trasy objęte zakazem stanowiłyby jedynie 3% emisji z lotów krajowych we Francji kontynentalnej. Gdyby dodać pięć dodatkowych tras, które chciały uwzględnić władze francuskie, liczba ta wyniosłaby 5%.

Chociaż lotnictwo jako całość odpowiada obecnie za około 2,5% światowej emisji dwutlenku węgla, szacuje się, że jego ogólny wkład w zmiany klimatu jest wyższy ze względu na inne gazy, parę wodną i smugi kondensacyjne. Jest to też szybko rozwijająca się branża. Według raportu z 2022 r. zleconego m.in. przez Europejskie Stowarzyszenie Regionalnych Linii Lotniczych (ERA), gdyby cały ruch lotniczy na trasach o dł. mniejszej niż  500 kilometrów został przeniesiony na inny środek transportu publicznego, oszczędności w emisji wyniosłyby łącznie do 5% wewnątrz UE.

Francja nie jest pierwszym i jedynym krajem europejskim, który stawia na większe obostrzenia dotyczące lotów na krótkich dystansach. W 2020 r. austriacki rząd wykupił narodowego przewoźnika, Austrian Airlines pod warunkiem, że ograniczy wszystkie loty na trasach, na których podróż koleją trwa mniej niż trzy godziny. W rzeczywistości zlikwidowano tylko trasę lotniczą Wiedeń-Salzburg i zwiększono liczbę pociągów na tej linii. Podobnie - krótka trasa z Wiednia do Linzu została przeniesiona do kolei w 2017 roku. W tym samym roku rząd wprowadził podatek w wysokości 30 euro na wszystkie loty poniżej 350 kilometrów odlatujące z austriackich lotnisk. Z kolei Hiszpania przedstawiła plany ograniczenia lotów, w przypadku których podróż pociągiem trwa mniej niż 2,5 godziny do 2050 r.

I chociaż koleje przecierają obecnie nowe szlaki przez Europę, na przeszkodzie ich rozwoju stoją wysokie ceny i niskie częstotliwości, utrudniające skłonienie większej liczby osób do rezygnacji z latania. Lepsza łączność między koleją międzymiastową a portami lotniczymi zmniejszyłaby również zapotrzebowanie na loty na krótkich dystansach. Oczekuje się, że w 2023 r. Komisja Europejska przyjmie akt prawny o nazwie Multimodalne cyfrowe usługi mobilności, którego celem jest ułatwienie podróży intermodalnych na szerszą skalę.

Mimo trudności, loty krótkodystansowe prawdopodobnie będą pierwszymi segmentami branży lotniczej, które zostaną poddane dekarbonizacji. Większość projektów w dziedzinie lotnictwa elektrycznego i napędzanego wodorem koncentruje się na małych samolotach przeznaczonych do pokonywania bardzo krótkich dystansów.

Nie zapominajmy jednak, że to loty długodystansowe generują najwięcej emisji na świecie. Naukowcy policzyli, że loty na odległość poniżej 500 km stanowią w UE 27,9% i spalają jedynie 5,9% paliwa. Natomiast loty dłuższe niż 4 tyś. km (zaledwie 6,2% wszystkich lotów z UE) pochłaniają aż 47% paliwa.

Więcej informacji na ten temat w języku angielskim można znaleźć na stronie internetowej CNN.