Adaptacja lasów do zmiany klimatu

Zmiana klimatu na Ziemi dotyczy również lasów – niektórym skutkom możemy przeciwdziałać, do innych przystosować się. W adaptacji do zmian klimatu bardzo ważna jest ochrona przeciwpożarowa – pożary lasów są jednymi z poważniejszych konsekwencji globalnego ocieplenia.

Według danych z ostatnich lat Polska jest w czołówce krajów z największą liczbą pożarów lasów (za Portugalią i Hiszpanią) i w pierwszej dziesiątce krajów pod względem powierzchni nimi objętej.

Leśnicy podają, że częstotliwość pożarów warunkują przede wszystkim trzy czynniki:

1. zmiany klimatu – w Polsce ich przejawami są wydłużające się okresy bezdeszczowe, długotrwałe susze oraz wzrost średnich temperatur, w efekcie zwiększa się parowanie i wysuszenie gleby w lasach
2. człowiek – niestety nadal większość pożarów lasu ma podłoże antropogeniczne, człowiek umyślnie podpala, wypala np. ścierniska czy nieostrożnie obchodzi się z ogniem
3. przewaga gatunków iglastych, głównie sosny, której igliwie zawiera łatwopalne olejki eteryczne.

Lasy odgrywają istotną rolę w kształtowaniu klimatu całej planety. Gromadzą zasoby wodne, chronią glebę przed erozją, a krajobraz przed stepowieniem. Produkując tlen oczyszczają powietrze, a jednocześnie wiążą dwutlenek węgla i pochłaniają pyły emitowane przez przemysł.

Szacuje się, że lasy przyswajają rocznie 2/3 ilości CO₂ wiązanego przez całą szatę roślinną kontynentów. Niestety pożary lasów pozbawiają nas tej naturalnej ochrony przed negatywnymi następstwami rozwoju cywilizacyjnego, a jednocześnie potęgują efekt cieplarniany: spalanie uwalnia do atmosfery dwutlenek węgla zgromadzony w drzewach i ściółce.

Pożary niosą zagładę całym leśnym ekosystemom, stwarzają zagrożenie życia dla człowieka, powodują ogromne straty materialne i ekologiczne.

Lasy Państwowe prowadzą w ostatnich latach inwestycje mające chronić przed skutkami suszy, takie jak: budowa i modernizacja niewielkich zbiorników i oczek wodnych, odtwarzanie mokradeł czy powstrzymywanie nadmiernego odpływu wody z terenów leśnych. W maju z kolei zakończony został wieloletni projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu, którego celem było zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów, realizowany z udziałem funduszy unijnych. Zakładał m.in. budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych, stacji meteorologicznych, zakup sprzętu do lokalizacji pożarów, samochodów patrolowo-gaśniczych itp.

Wiele zależy od nas, leśnicy przypominają zasady, m.in.:

• w lesie nie używaj ognia
• nie wjeżdżaj do lasu samochodem
• biwakuj w miejscach wyznaczonych
• czytaj leśne tablice
• jeśli widzisz pożar zadzwoń na 998 lub 112
• śmieci zabierz ze sobą.

Więcej na ten temat można przeczytać na stornie Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.