Odłowy raków luizjańskich w stawie Dąbskim

Do 20 listopada w stawie Dąbskim prowadzone będą odłowy inwazyjnego gatunku obcego (IGO) – raka luizjańskiego (Procambarus clarkii) w ramach działań zaradczych wykonywanych na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie. 

Inwazyjne gatunki obce to organizmy, które nie są rodzime dla polskiej przyrody i często powodują straty zarówno w środowisku naturalnym, jak i w gospodarce. Ich obecność wiąże się z zagrożeniem dla gatunków zwierząt i roślin naturalnie występujących w danym miejscu.

Rak luizjański (Procambarus clarkii) to gatunek pochodzący z Ameryki Północnej, ceniony w akwarystyce na całym świecie ze względu na liczne odmiany barwne. Niestety, zdarza się że zwierzęta te są uwalniane do środowiska, co wynika najczęściej ze znudzenia się zwierzęciem, jego nadmiernym rozmnożeniem lub okaleczaniem innych zwierząt w akwarium. Przez takie nieodpowiedzialne działania jak uwalnianie zwierząt do środowiska, człowiek stwarza zagrożenie dla przyrody, a więc ponosi również za to pełną odpowiedzialność. Jest też zobowiązany minimalizować to zagrożenie - w tym przypadku poprzez odłowy.

W środowisku przyrodniczym rak luizjański jest gatunkiem inwazyjnym, w miejscach pojawienia się wykazującym silną ekspansywność. Zagraża rodzimym gatunkom raków poprzez przenoszenie dżumy raczej oraz konkurencję o siedlisko. Cechuje się również bardzo dużą plastycznością ekologiczną, która pozwala mu adaptować się do różnego rodzaju siedlisk wodnych, a także wysoką tolerancją na niekorzystne czynniki środowiskowe (natlenienie, zasolenie). Raki luizjańskie są gatunkiem ziemno-wodnym, dzięki czemu łatwo się rozprzestrzeniają, zajmując nowe zbiorniki. Wszystko to powoduje, że są one bardzo trudne do całkowitej eliminacji.

Z uwagi na zagrożenie spowodowane występowaniem raka luizjańskiego w wodach europejskich, zaklasyfikowano go jako gatunek stwarzający zagrożenie dla Unii, podlegający szybkiej eliminacji. Było to uzasadnione przede wszystkim pilną potrzebą ograniczenia dalszego rozprzestrzeniania się tego niepożądanego gatunku w środowisku. W przypadku stwierdzenia obecności raka luizjańskiego w środowisku przyrodniczym podejmuje się działania zaradcze oparte na jego kontroli, izolacji i eliminacji. W tym celu Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych, wybrał wykonawcę działań zaradczych - Rafała Maciaszka („Łowca Obcych”), który posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie w zakresie tego typu zadań i to on właśnie prowadzi odłowy raków luizjańskich na Stawie Dąbskim.

Działania zaradcze prowadzone w stawie Dąbskim polegają na odłowie raków poprzez aktywny odłów ręką i podbierakiem, a także przy użyciu dedykowanych pułapek. Odłowy będą prowadzone przez minimum 25 dni, w rozłożeniu na miesiące: lipiec, sierpień, wrzesień, październik (dopasowane do aktywności dobowej raka luizjańskiego, jego liczebności, warunków terenowych oraz warunków pogodowych). Odłowione gatunki obcych raków zostaną zagospodarowane do celów badawczych oraz jako pokarm dla zwierząt w ośrodkach rehabilitacji zwierząt lub ogrodach zoologicznych.

Podjęcie odpowiedzialnych i niezwłocznych działań zaradczych daje szansę na odniesienie zakładanego sukcesu, gdyż gatunek ten jest w Polsce póki co na wczesnym etapie inwazji. Ma to bardzo duże znaczenie dla ochrony rodzimych raków (rak szlachetny i rak błotny) oraz w szczególności dla ochrony płazów, które nie mają szans przeżyć w miejscach występowania raka luizjańskiego.

Członkowie zespołu prowadzącego odłowy raka luizjańskiego w stawie Dąbskim będą odpowiednio oznakowani, posiadają ważne zezwolenia na prowadzenie opisanych prac i chętnie udzielą informacji o realizowanych działaniach.

W przypadku zauważenia działań (np. odłowów), podejmowanych przez osoby nie należące do zespołu wykonawcy, prosimy o zgłoszenie takiego faktu odpowiednim służbom (straż miejska, policja).