Dziedzictwo jako zobowiązanie. Międzynarodowe seminarium edukacyjne

Dziedzictwo niematerialne to nasze szczególne, codzienne zobowiązanie! To przesłanie międzynarodowego seminarium edukacyjnego, które odbywało się w Krakowie od 17 do 21 czerwca 2024 r. Wzięły w nim udział grupy dzieci z Budapesztu, Dubrownika, Kutnej Hory, Bańskiej Szczawnicy, Wiednia oraz z krakowskiej Szkoły Podstawowej nr 37 im. Juliana Tuwima.

Seminarium zostało zorganizowane w ramach projektu, który Kraków realizuje wspólnie z miastami Sekretariatu Regionalnego Europy Środkowo-Wschodniej OWHC od ubiegłego roku. Pierwsze spotkanie edukacyjne w 2023 roku gościło słowackie miasto Bańska Szczawnica. Międzynarodowe wymiany służą nie tylko poszerzeniu wiedzy dzieci na temat historii i kultury miast Europy Środkowej i Wschodniej, ale także ich otwarciu na inne tradycje. Seminaria przyczyniają się do promocji Krakowa i popularyzacji idei światowego dziedzictwa. Dają możliwość testowania nowatorskich metod pracy z dziećmi i rozwijania kreatywności najmłodszych w kontekście edukacji historycznej. Nade wszystko jednak są szansą – często jedyną – na poznanie rówieśników z innych krajów i rozwijanie umiejętności komunikacji bezpośredniej. Ostatnie lata pokazały co prawda, że także spotkania wirtualne umożliwiają efektywną współpracę i naukę, nie pozostawiły jednak wątpliwości, co do nieocenionej wartości osobistych kontaktów dzieci.

W czasie wizyty w konkretnym mieście światowego dziedzictwa dzieci poznają nie tylko jego zabytki i historię, ale także – w czasie gier edukacyjnych przygotowanych w szkołach – poszerzają swoją wiedzę o europejskich regionach i problemach związanych z zarządzaniem dziedzictwem. Obowiązkowym punktem programu jest krótka prezentacja wygłoszona przez eksperta – opiekuna projektu, dr Katalin Kiss z Budapesztu – poświęcona problematyce ochrony dziedzictwa. Tematem wiodącym podczas spotkania w Krakowie było dziedzictwo niematerialne. Realizowany w języku angielskim program jest dla dzieci doskonałym ćwiczeniem komunikowania się w tym języku i okazją do nawiązania kontaktów z rówieśnikami.

W siedzibie władz Krakowa – Pałacu Wielopolskich – uczestników seminarium powitała Zastępczyni Prezydenta Krakowa Maria Klaman. Tutaj też odbyły się prezentacje miast i szkół. Wiedza zdobyta w tej części programu, była następnie wykorzystywana w czasie gier edukacyjnych przygotowanych przez każdy zespół.

Krakowskie dziedzictwo niematerialne obejmuje długą listę żywych tradycji. Ale to szopkarstwo krakowskie, które jako pierwszy polski wpis trafiło na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO w 2018 roku, jest wyjątkowym skarbem,  który powinniśmy poznawać, a także się nim chwalić. Dlatego ważnym elementem seminarium były warsztaty tematyczne w Pałacu Krzysztofory – siedzibie Muzeum Krakowa, które jest opiekunem i kustoszem krakowskiego dziedzictwa.  

W czasie pobytu w Krakowie dzieci zwiedziły Stare Miasto, Podziemia Rynku, spacerowały po Lesie Wolskim i Rezerwacie Panieńskie Skały, podziwiały panoramę miasta z Sowińca. W programie znalazła się wycieczka statkiem, spotkanie ze Smokiem Wawelskim w jego Jamie i zabawy w Ogrodzie Doświadczeń. Dzieci odwiedziły też Kazimierz, Nową Hutę oraz szkołę swoich gospodarzy - SP nr 37 - gdzie wzięły udział w zajęciach sportowych prowadzonych przez Dyrektorkę Barbarę Wikierę.

Przesłanie seminarium to pokazanie, że dziedzictwo towarzyszy nam na co dzień. Jesteśmy otoczeni historycznymi, pamiątkowymi przedmiotami i kultywujemy określone zwyczaje czy rytuały. Czasami są one istotne dla nas – jak rodzinne pamiątki czy ukochane przez nas potrawy przygotowane z babcinych przepisów lub spotkania w gronie najbliższych. Czasami są ważne dla naszego miasta, kraju czy narodu, gdyż tworzą jego tożsamość. Różnorodność, którą chcemy celebrować, to właśnie spotkanie różnych, wyjątkowych tradycji, za których kultywowanie jesteśmy odpowiedzialni.  

Nasi goście – choć młodzi – zrozumieli to przesłanie. A ponadto, byli zachwyceni Krakowem. I obiecali, że będą ambasadorami naszego miasta i wrócą tu z rodzinami i przyjaciółmi.

Projekt był finansowany przez Sekretariat Regionalny Europy Środkowo-Wschodniej z siedzibą w Warszawie oraz Miasto Kraków. Jego organizatorem było Biuro Współpracy Zagranicznej Kancelarii Prezydenta.