W wakacje, między czerwcem a sierpniem, Kraków odwiedziło ponad 4,5 miliona gości. Dobiegający końca wysoki sezon turystyczny to dobry moment, by podsumować działania miasta w tym obszarze.
Tylko nieco ponad 330 tys. stanowili odwiedzający zagraniczni. Pozostała część ruchu turystycznego to goście krajowi, z czego ponad 780 tys. stanowili odwiedzający z Małopolski. Warto dodać, że w ostatnich miesiącach, w Krakowie pojawiła się nowa grupa turystów, którzy przylatują z Półwyspu Arabskiego.
Choć turystyka przynosi miastu znaczące korzyści ekonomiczne i promuje jego dziedzictwo oraz wizerunek na arenie międzynarodowej, stawia jednocześnie przed Krakowem poważne wyzwania, związane z zachowaniem równowagi między potrzebami odwiedzających a komfortem mieszkańców. W działania miasta w tym zakresie wpisuje się kampania informacyjno-promocyjna Respect Kraków oraz akcja City Helpers.
Od 2019 r. realizowana jest inicjatywa Respect Kraków, która wpisuje się w prowadzoną przez miasto politykę zrównoważonej turystyki. Kluczowym założeniem programu jest stworzenie harmonijnych relacji pomiędzy turystami, mieszkańcami i przedsiębiorcami, w poszanowaniu i zrozumieniu potrzeb wszystkich zaangażowanych grup. W kampanii Kraków przedstawiany jest jako miejsce przyjazne i otwarte, słynące z bogatej oferty kulturalnej, licznych tradycji i doskonałej kuchni. Jednocześnie odwiedzający zachęcani są do przestrzegania podstawowych zasad, takich jak szanowanie ciszy nocnej, dbałość o czystość miasta, niespożywanie alkoholu w miejscu publicznym i proekologiczne zachowania.
Kampania informacyjno-promocyjna programu Respect Kraków już drugi rok z rzędu jest realizowana w mediach społecznościowych i na portalach podróżniczych. Goście z zagranicy są w ten sposób zachęcani do odwiedzenia naszego miasta, a po przyjeździe są im komunikowane obowiązujące zasady. W 2024 roku kampania dotarła do blisko 10 mln odbiorców w internecie. Akcja była także realizowana za pomocą materiałów promocyjnych, takich jak animacje, grafiki oraz ulotki, które w mieście były widoczne również w przestrzeni publicznej, m.in. na miejskich nośnikach reklamowych – digital citylightach na przystankach autobusowych, automatach Krakowskiej Karty Miejskiej oraz w autobusach i tramwajach. Dodatkowo, animacja Respect Kraków, wyświetlana w hali odbioru bagażu krakowskiego lotniska – witała gości i jednocześnie zachęcała do przestrzegania reguł i norm społecznych obowiązujących w Krakowie.
Co roku integralną częścią programu Respect Kraków są City Helpers, czyli miejscy pomocnicy. Ich zadaniem jest wychwytywanie i zwracanie uwagi na niewłaściwe zachowania w zabytkowym centrum miasta, a także udzielanie informacji i promowanie lokalnych wydarzeń oraz instytucji kultury. Podczas tegorocznej edycji, Helpersi patrolowali historyczne centrum Krakowa codziennie od 15 czerwca do 31 sierpnia, w godzinach od 13.00 do 21.00, a w weekendy, z myślą o mieszkańcach, aż do 1 w nocy. W przypadku trudniejszych interwencji współpracowali ze strażą miejską (218 zgłoszeń) i pogotowiem (96 zgłoszeń). Helpersi zostali także przeszkoleni do udzielenia pierwszej pomocy i użycia defibrylatorów, udostępnionych przez fundację „Ratuj życie”. Dzięki uprzejmości Zarządu Transportu Publicznego, City Helpers mieli do dyspozycji dwa rowery cargo, które był przydatne do przechowywania ulotek i folderów informacyjnych, przygotowanych na potrzeby programu. W tym roku pomagali także promować turystykę bardziej ekologiczną – rozdawali butelki wielorazowe, zachęcając tym samym do korzystania z miejskich pitników oraz do oszczędzania wody. Podczas tegorocznego sezonu turystycznego, Helpersi udzielili informacji ponad 5300 osobom, odnotowali 837 zachowań niepożądanych i 235 naruszeń zasad parku kulturowego, a 108 razy udzielili pierwszej pomocy. Warto zaznaczyć, że miejscy pomocnicy swobodnie posługują się językami obcymi, w tym przede wszystkim angielskim i ukraińskim. Ponadto, aby zwiększyć jakość obsługi zagranicznych turystów, każdy patrol jest wyposażony w elektroniczne translatory firmy Vasco, które umożliwiają komunikację w niemal 80 językach. Tegoroczna edycja akcji realizowana była we współpracy ze Stowarzyszeniem Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.
Warto przypomnieć, że City Helpers byli zaangażowani w działania związane z gospodarką nocy, która obejmuje różnorodne aktywności, od gastronomii po wydarzenia kulturalne. Gospodarka ta staje się istotnym elementem strategii rozwoju dużych, turystycznych miast, w tym także Krakowa. Zapewnienie bezpieczeństwa, porządku publicznego oraz różnorodnej oferty dla mieszkańców jest priorytetem władz miasta. Nowością w tym roku był udział City Helpers w obserwacjach terenowych, prowadzonych na potrzeby działań związanych z gospodarką nocy. Miejscy pomocnicy przy użyciu profesjonalnych sonometrów kontrolowali poziom hałasu w 4 punktach miasta w godzinach nocnych. Przeprowadzali także ankiety i monitorowali liczbę osób w określonych punktach miasta a także raportowali wnioski związane z funkcjonowaniem miasta nocą. Współpraca z mieszkańcami i lokalnymi przedsiębiorcami jest niezbędna dla minimalizacji negatywnych skutków wzmożonej, nocnej aktywności użytkowników miasta. W tym aspekcie szczególną rolę odgrywa instytucja Burmistrza Nocnego. Jest to nowa inicjatywa w Krakowie, mająca na celu zrównoważenie nocnej oferty miasta, budowanej w oparciu o kompromis i poszanowanie potrzeb mieszkańców i odwiedzających. Burmistrz nocny pełni także rolę koordynatora i przewodniczącego Komisji Zrównoważonej Gospodarki Nocy, która rozpoczęła działalność w połowie sierpnia tego roku. Zespół ten składa się z przedstawicieli kluczowych instytucji oraz społeczności, w tym stowarzyszeń przedsiębiorców i mieszkańców. Jego celem jest identyfikacja i rozwiązywanie problemów związanych z gospodarką nocy oraz inicjowanie rozwoju oferty kulturalnej, turystycznej i przemysłu kreatywnego. Aby usprawnić pracę Komisji, powołano trzy grupy robocze, które pracują nad zagadnieniami w obszarach: bezpieczeństwo i porządek publiczny, infrastruktura i logistyka oraz oferta dla mieszkańców i turystów. Burmistrz Nocny współpracował z zespołem City Helpers, aby skutecznie reagować na sytuacje wymagające interwencji, takie jak zakłócanie ciszy nocnej czy niewłaściwe zachowania w przestrzeni publicznej. Dzięki współdziałaniu, Kraków staje się jeszcze bardziej gościnny i przyjazny dla mieszkańców oraz odwiedzających.
Kraków, choć mierzy się z wyzwaniami związanymi z rosnącą liczbą odwiedzających, nie przestaje podejmować działań na rzecz zrównoważonego rozwoju turystyki. Dzięki zaangażowaniu mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz władz, a także inicjatywom, takim jak Respect Kraków oraz City Helpers, miasto wypracowuje rozsądny kompromis między potrzebami odwiedzających a komfortem mieszkańców. Najbliższe miesiące, pomimo mniejszego ruchu turystycznego, bez wątpienia będą czasem wytężonej pracy Komisji Zrównoważonej Gospodarki Nocy, by przed kolejnym sezonem turystycznym wypracować konkretne rozwiązania. Nie będą one możliwe bez aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych w działania pod szyldem #RespectKraków. Dlatego zachęcamy do włączenia się w akcję i korzystania z przygotowanych materiałów, dostępnych w siedzibie Wydziału ds. Turystyki lub pod tym adresem: wt.umk@um.krakow.pl.