Kontrakt klimatyczny dla Krakowa

„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” to dokument strategiczny, który powstał w ramach unijnej inicjatywy „Europejska misja 100 neutralnych klimatycznie i inteligentnych do 2030 roku”, do której Kraków przystąpił w 2022 roku. Nasze miasto jest na drodze do uzyskania neutralności klimatycznej.

Jej celem jest wsparcie europejskich miast w systemowej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i przekształcenie ich w ośrodki innowacji. Miasta, które zostały przyjęte do misji, wytyczają ścieżkę dojścia do neutralności klimatycznej z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązań technicznych, organizacyjnych, biznesowych i społecznych. Ścieżka ta to szczegółowy plan transformacji naszego miasta i właśnie on został zapisany w tym dokumencie.

„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” został we wrześniu tego roku podpisany przez Prezydenta Miasta Krakowa oraz pozytywnie zaopiniowany przez kluczowych lokalnych partnerów. Obecnie oczekuje na ocenę ekspertów z Komisji Europejskiej.

Miasta, których kontrakty uzyskają pozytywną opinię, otrzymują tzw. Mission Label, oraz wsparcie w realizacji kontraktów, które polega przede wszystkim na pomocy w odblokowaniu lokalnego potencjału miasta, usuwaniu barier legislacyjnych i proceduralnych, przygotowaniu pakietów działań inwestycyjnych do finansowania, ułatwieniu kontaktów z instytucjami finansowymi. Duże znaczenie ma również współpraca z innymi miastami misji (Warszawa, Łódź, Wrocław i Rzeszów) i możliwość korzystania z gotowych rozwiązań, doświadczeń i dobrych praktyk.

„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa”

Kontrakt jest dokumentem prezentującym podejście do luki między projektami już zrealizowanymi lub planowanymi, a działaniami niezbędnymi do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Kontrakt składa się z trzech części:

• część pierwsza: „Zobowiązania” – opisuje ambicje klimatyczne miasta, wskazuje cel oraz zawiera deklarację podjęcia działań by go osiągnąć.
• część druga: „Plan działania” – wskazuje obszary interwencji, listę działań oraz sposób ich wdrożenia.
• część trzecia: „Plan inwestycyjny” – zawiera scenariusze kosztowe, źródła finansowania, bariery i ryzyko związane z realizacją.

Kontrakt jest oparty na przygotowanym przez ekspertów uniwersytetu Universidad Politécnica de Madrid modelu ekonomicznym oraz na danych opracowanych przez Miasto: „Inwentaryzacji emisji”, dokumenty zarządzania strategicznego różnego szczebla, budżet miasta oraz Wieloletnią Prognozę Finansową.

Celem, jaki przyjęto w „Kontrakcie klimatycznym dla Krakowa” jest redukcja emisji gazów cieplarnianych o 80 proc. do roku 2030 w stosunku do roku 2018. Duża część redukcji emisji (4 473 tys. tCO₂e) wynikać będzie z działań realizowanych po 2018 roku lub zaplanowanych w strategicznych dokumentach miasta i polskiego rządu. Kontrakt zawiera szczegółowy opis dodatkowych 58 działań, które powinny zostać podjęte, aby uzyskać dodatkową redukcję emisji w wielkości 1 614 tys. tCO₂e (ekwiwalentu dwutlenku węgla). Koszt tych działań oszacowano na kwotę 28 769 mln zł.

Wyliczenia modelu ekonomicznego wskazują jednak, że łączne korzyści finansowe, bezpośrednie i pośrednie (mniejsze wydatki na energię, na ochronę zdrowia, dodatkowe miejsca pracy etc.) przewyższają koszty transformacji. Redukcja emisji w zdecydowanej większości wynikać będzie z wdrażania strategii krajowych, realizowanych przez podmioty prywatne: firmy energetyczne, przedsiębiorstwa oraz właścicieli i zarządców budynków. Osiem kluczowych działań na drodze do neutralności klimatycznej:

• dekarbonizacja systemu ciepłowniczego
• rozwój obywatelskich społeczności energetycznych
• renowacja gminnych budynków użyteczności publicznej
• modernizacja oświetlenia dróg i placów
• budowa metra i rozwój transportu szynowego
• renowacja budynków mieszkalnych i terenów zabudowy
• zwiększenie odporności na skutki zmian klimatu
• włączenie mieszkańców, przedsiębiorców do zarządzania miastem.

Kontrakt całościowo opisuję ścieżkę dojścia miasta do neutralności klimatycznej. Jest dokumentem pokazującym, co należy zrobić, aby osiągnąć neutralność klimatyczną miasta, dostrzegając jednocześnie skalę i złożoność wyzwania oraz trudności na jakie może natrafić wdrożenie. Kontrakt jest deklaracją współpracy i podjęcia działań. Zobowiązanie ma charakter etyczny i wizerunkowy. Wbrew nazwie, nie jest umową prawnie wiążącą.

Wszystkie trzy części „Kontraktu klimatycznego dla Krakowa” są dostępne w języku polskim pod tym linkiem (na dole strony). Zachęcamy do zapoznania się z opracowaniem.