Odkryj drzewko emausowe – wielkanocny symbol Krakowa!

– Kraków to miasto wielu żywych i niezmiennie kultywowanych tradycji, które są elementami roku obrzędowego i zarazem niezwykle barwnymi reprezentacjami dziedzictwa niematerialnego. Kraków słynie z tradycji rzemieślniczych, legend i podań. Warto żebyśmy o tym pamiętali i pielęgnowali to, co stanowi o tożsamości naszego miasta i jest doceniane także na szczeblu międzynarodowym, jak np. krakowskie szopkarstwo wpisane na reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Pora, by podobnie jak Boże Narodzenie, mające w Krakowie dodatkowy wymiar dzięki konkursowi i szopkom rozlokowanym w różnych punktach miasta, także krakowska Wielkanoc czerpała z lokalnej, bogatej tradycji. Dlatego przypominamy o drzewku emausowym – tym pięknym wielkanocnym i wiosennym symbolu nadziei i odradzającego się życia – mówi prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

„Drzewo życia” nawiązujące do tradycyjnych zabawek sprzedawanych w Krakowie podczas odpustu Emaus, ozdobiło Rynek Główny, podobnie jak choinka w okresie bożonarodzeniowym. Muzeum Krakowa organizuje już 7. edycję konkursu na wykonane własnoręcznie najpiękniejsze drzewko, który ma zachęcić krakowian do przypomnienia sobie tej pięknej, ludycznej tradycji. Drzewko emausowe jest także zaprezentowane na specjalnie przygotowanej pocztówce, którą Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, pełniący funkcję Prezydenta OWHC (Organizacji Miast Światowego Dziedzictwa) prześle w tym roku do miast członkowskich   z okazji świąt wielkanocnych. A czy wy pamiętacie, jakie są tego drzewka „korzenie”?

Najstarsze informacje o drzewkach przygotowywanych na wiosnę przez mieszkańców Krakowa pochodzą z 1579 roku. Stanisław Sarnicki wspomina o nim w swojej relacji, odnoszącej się do obchodów Rękawki, podkreślając zaduszkowy charakter wiosennych uroczystości na Krzemionkach. Etnograf Tadeusz Seweryn wywodzi „drzewko życia” już bezpośrednio od kultu drzew – gajów cmentarnych będących schronem dla dusz zmarłych, które przybierają postać ptaków. Znane są też ludowe pieśni z nieodległego obszaru Karpat Wschodnich, w których drzewo w postaci wielkiego dębu stanowi przewodni motyw mitu o stworzeniu świata. Nie można więc wykluczyć, że krakowskie odpustowe drzewko jest śladem tych przedchrześcijańskich religijnych wyobrażeń.

Sprzedawane co najmniej od XIX wieku na Emausie i Rękawce „drzewka życia” przybrały formę drewnianych zabawek, złożonych z pionowego patyka osadzonego na podstawie, z umocowanymi na nim listkami, ptakami na gałązkach i najlepiej gniazdem na wierzchołku. Ptaszki często były mocowane na sprężynkach, a dodatkowe figurki nawiązywały do lokalnego folkloru. Drzewka sprzedawano obok innych odpustowych zabawek, z których wiele kojarzyło się z wiosną, jak np. ptaszki-gwizdki, drewniane koguciki i ptaki-klepaki.

Choć drzewka emausowe w „starym stylu” coraz trudniej obecnie kupić, Muzeum Krakowa widzi szansę na odrodzenie się tej pięknej lokalnej tradycji w organizowanym przez siebie konkursie. Obecnie zakończył się etap przyjmowania zgłoszeń zarówno do konkursu w formie tradycyjnej, jak też do jego wirtualnego odpowiednika. Do konkursu w tradycyjnej formule zgłoszono dwadzieścia trzy prace, a do konkursu online siedem. Aktualnie na profilu Domu Zwierzynieckiego można głosować na propozycje zgłoszone online, a zwycięzców konkursu w tradycyjnej formule wybierze jury.

Wyniki tradycyjnej odsłony konkursu zostaną podane na profilu Domu Zwierzynieckiego 5 kwietnia, w Poniedziałek Wielkanocny, o godz. 12.00. Tego samego dnia, również na profilu Domu Zwierzynieckiego, od godz. 9.00 do 17.00 będzie można głosować na najpiękniejsze drzewko publiczności. Pokonkursowa wystawa w Barbakanie będzie możliwa po zniesieniu obostrzeń sanitarnych związanych z pandemią. Szczegółowe informacje o konkursie można znaleźć na stronie internetowej Muzeum Krakowa oraz na profilu Domu Zwierzynieckiego.