Cel i intencje
Czym jest panel obywatelski?
Panel obywatelski jest formą demokracji deliberacyjnej. Jest to sposób podejmowania istotnych decyzji przez losowo wyłonioną grupę obywateli i obywatelek, której rolą jest rozstrzygnięcie danej sprawy, biorąc pod uwagę dobro wspólne. Grupa ta ma reprezentować ogólną populację miasta.
Krakowski Panel Transportowy poświęcony był zagadnieniom zrównoważonego transportu w mieście. W ramach panelu zostaly wypracowane odpowiedzi na pytanie: jak Miasto Kraków i mieszkańcy mogą wpływać na dalszy rozwój działań na rzecz zrównoważonego transportu?
Preambuła Krakowskiego Panelu Transportowego [PDF]
Przekazanie Prezydentowi Miasta Krakowa rekomendacji panelu obywatelskiego [PDF]
Zrównoważony transport jako temat debaty publicznej
Bez względu na to, czy jesteś kierowcą, czy korzystasz z komunikacji miejskiej, czy poruszasz się rowerem, czy pieszo – jako mieszkaniec lub mieszkanka dużej aglomeracji miejskiej uczestniczysz w ruchu i jesteś częścią rozległej sieci transportu.
Polityka transportowa miasta to nasza wspólna sprawa i wspólny problem. Kwestie takie, jak komfort poruszania się po mieście i dbałość o środowisko naturalne, dotyczą wszystkich mieszkańców i mieszkanek Krakowa. Dołączenie do panelu daje szansę na rozmowę na istotne dla mieszkańców tematy.
Zrównoważony transport to m.in.:
- efektywna i ekonomiczna komunikacja miejska,
- dostępność miejsc parkingowych,
- płynny ruch drogowy,
- niska emisja spalin i ochrona środowiska naturalnego.
Przebieg Krakowskiego Panelu Transportowego
- Mieszkańcy i mieszkanki Krakowa mieli okazję wypowiedzieć się w sprawach dotyczących zrównoważonego transportu za pośrednictwem elektronicznej ankiety lub bezpośrednio, biorąc udział w konsultacjach społecznych.
- Drogą losowania została wyłoniona reprezentatywna grupa mieszkańców, którzy uczestniczyli w spotkaniach dyskusyjnych panelu.
- Do udziału zostali zaproszeni eksperci, którzy podzielili się z uczestnikami panelu wiedzą specjalistyczną z zakresu zrównoważonego transportu.
- Zespół facylitacyjny zadbał o moderację dyskusji, tak aby wszystkie strony mogły wypowiedzieć się i osiągnąć konsensus w kwestiach spornych.
- Został powołany zespół koordynujący Krakowski Panel Transportowy, którego zadaniem będzie weryfikacja powstałych w toku dyskusji rozwiązań pod względem formalno-prawnym, merytorycznym i finansowym.
Co chcemy osiągnąć poprzez przeprowadzenie panelu obywatelskiego?
- Zwiększenie świadomości i wiedzy na temat zrównoważonego transportu wśród społeczności Krakowa.
- Integracja i aktywizacja społeczności miejskiej, złożonej z mieszkańców i mieszkanek, instytucji, organizacji pozarządowych i grup nieformalnych, wokół zagadnienia transportu.
- Diagnoza potrzeb i problemów związanych z transportem w mieście wśród różnych grup społecznych.
- Zebranie pomysłów i uwag krytycznych dotyczących aktualnej polityki transportowej oraz wypracowanie propozycji nowych rozwiązań w postaci rekomendacji dla władz miejskich.
- Wzmocnienie dialogu i kompetencji zbiorowego podejmowania decyzji wewnątrz społeczności Krakowa.
Efekty Krakowskiego Panelu Transportowego
- W wyniku procesu konsultacyjnego powstały rekomendacje, które zostały poddane głosowaniu panelistów.
- Rekomendacje, które uzyskają minimum 80-proc. poparcie i leżą w kompetencjach samorządu, prezydent uznał za wiążące i będą one sukcesywnie wdrażane.
Podsumowanie konsultacji społecznych przed realizacją Krakowskiego Panelu Transportowego
W ramach konsultacji społecznych przed realizacją Krakowskiego Panelu Transportowego odbyły się 3 spotkania konsultacyjne:
- 12.01.2023 spotkanie (na żywo) z osobami reprezentującymi środowisko krakowskich organizacji społecznych(8 osób uczestniczących)
- 17.01.2023 spotkanie (na żywo) z mieszkańcami i mieszkankami Krakowa
(7 osób uczestniczących) - 25.01.2023 otwarte spotkanie online transmitowane na profilu Panelu
(12 osób uczestniczących w spotkaniu na Zoomie plus ok. 60 osób oglądających transmisję)
W każdym spotkaniu poza osobami prowadzącymi (z ramienia Operatora) udział wzięli pracownicy reprezentujący Urząd Miasta Krakowa.
Jednocześnie w dniach 12.01 - 3.02.2023 na stronie krakow.pl został umieszczony otwarty formularz konsultacyjny, za pomocą którego wszystkie zainteresowane osoby mogły zgłaszać swoje uwagi. Spłynęło ich łącznie 222.
Celem konsultacji było doprecyzowanie zakresu tematycznego Panelu, poszukując szczegółowych zagadnień w ramach pytań Panelu, którymi warto zająć się podczas sesji edukacyjnych, a także identyfikacja głównych oczekiwań i wyzwań związanych z samą organizacją Panelu w Krakowie.
Struktura poszczególnych spotkań konsultacyjnych była podobna.
W części wprowadzającej Operator Panelu charakteryzował narzędzie, jakim jest panel obywatelski, a przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa wprowadzali uczestników spotkania w kontekst aktualnie realizowanych i planowanych polityk miejskich istotnych z perspektywy tematyki Krakowskiego Panelu Transportowego. Z prezentacją pokazywaną podczas konsultacji można zapoznać się TUTAJ. Dyskusje z przedstawicielami i przedstawicielkami organizacji społecznych oraz mieszkańcami i mieszkankami koncentrowały się na głównych celach konsultacji.
Główne wątki z dyskusji oraz ankiet konsultacyjnych
Wyzwania i oczekiwania wobec Panelu:
- doprecyzowanie relacji między działaniami Panelu a pracami nad SUMP (Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej): w jakim zakresie możliwy jest wpływ rekomendacji panelistów na kształt tego dokumentu
- transparentność procesu wdrażania rekomendacji już po zakończeniu Panelu
- reprezentatywność grupy Panelistów, dyskusja podkreślająca ważność tego elementu Panelu
- zadbanie nie tylko o wprowadzenie rekomendacji Panelu czy nowych regulacji
ale także o ich egzekwowanie. Problem z egzekwowaniem - dotyczy również aktualnie obowiązujących przepisów (np. dotyczących parkowania) - możliwe problemy w realizacji progresywnej polityki miasta - losowy dobór grupy może sprawić, że w grupie dominować będzie np. nastawienie sprzyjające kierowcom, a niechętne rowerzystom
- zbyt duży wpływ na skład zespołu ekspertów oraz wstępne propozycje rekomendacji
- obawy, czy Panel będzie mógł doprowadzić do zmian w mieście, w sytuacji gdy jego kompetencje będą istotnie ograniczone już obowiązującymi programami i uchwałami
- wątpliwości co do słuszności organizacji Panelu w obecnej sytuacji budżetowej miasta
Ważne zagadnienia tematyczne dotyczące zrównoważonego transportu w Krakowie do uwzględnienia podczas Panelu
Ogólne wątpliwości co do podziału zagadnień Panelu na trzy obszary tematyczne wyznaczone przez pytania o (1) zmniejszenie emisji i zarządzanie ruchem pojazdów, (2) optymalizację przemieszczanie się po mieście i (3) miejsca parkingowe w mieście. Sugerowano, że te obszary są ze sobą ściśle powiązane, że nie da się ich ostro rozdzielić.
Obszar 1: zmniejszenie emisji z transportu i zarządzanie ruchem pojazdów na terenie Krakowa po domknięciu obwodnicy autostradowej
- plan elektryfikacji transportu publicznego, w tym wymiana, unowocześnienie taboru
- alternatywy dla samochodu (również elektrycznego) i systemy zachęt
- dyskusja wokół pytania „Jaki koszt są w stanie ponieść mieszkańcy, żeby zmniejszyć emisję?”
- ograniczenia we wjeżdżaniu do centrum samochodem, w tym tranzytu
- inteligentne systemy zarządzania ruchem w mieście oraz na obwodnicach
- współpraca metropolitalna, również w kwestii zbiorowego transportu
- poprawa oznaczeń, sygnalizacji, płynności zjazdów z obwodnicy
Obszar 2: optymalizacja przemieszczanie się po mieście
- inwestycje drogowe i kolejowe, w tym metro, premetro, rozbudowa linii tramwajowych
- optymalizacja czasowa – miasto 15-minutowe
- analiza korzyści z rozmieszczania przystanków transportu zbiorowego co 800 m
- optymalizacja finansowa na poziomie miasta – wielkość środków budżetowych
na rozwój i utrzymanie transportu, ich alokacja i dysproporcje finansowania różnych form transportu - atrakcyjność innych form przemieszczania się po mieście, innych niż samochód, zachęty
- zintegrowany system biletowy, Szybka Kolej Miejska
- idea Smart City
- inwestycje w transport zbiorowy: gęstość siatki połączeń, częstotliwość,dostępność
dla osób z niepełnosprawnościami, nowe trasy autobusowe, buspasy, rozładowanie opóźnień, węzły przesiadkowe, dynamiczna informacja pasażerska - obniżka cen biletów komunikacji miejskiej
- bezpieczeństwo pieszych, większe chodniki
- inwestycje w ścieżki rowerowe i rowery miejskie
Obszar 3: miejsca parkingowe w mieście
- parkowanie a zajętość terenu, rozwiązania parkingowe w przestrzeni miejskiej
- opłaty za parkowanie, strefy płatnego parkowania – czy i jak rozszerzamy ich wprowadzanie?
- egzekwowanie kar za nielegalne parkowanie i ochrona terenów zielonych przed nielegalnych parkowaniem
- rozwój parkingów Parkuj i Jedź – jak wykorzystywane są obecne parking P&R
- parkingi rowerowe – plan na rozwój
- car sharing, rowery miejskie (być może elektryczne rowery i samochody miejskie)
- miejsca parkingowe a zieleń
- rola konserwatora zabytków w polityce parkingowej
- ładowarki samochodów i rowerów elektrycznych – jak powinna rozwijać się siatka ładowarek w mieście?
- wprowadzenie systemu zachęt do zostawiania samochodu poza miastem lub poza centrum miasta i zniechęcanie do przyjeżdżania samochodem do miasta
Szczegółowy raport z konsultacji będzie opracowany wraz z raportem z całego procesu po zakończeniu zadania publicznego „Krakowski Panel Transportowy”.