Harald Kirschner: Kraków – Lipsk. Październik 1989. Wernisaż wystawy fotografii w Domu Norymberskim

Galeria Domu Norymberskiego, ul. Skałeczna 2.

Wystawa potrwa do 12 października 2023 roku.

W latach 80-tych ubiegłego wieku wielu obywateli NRD z sympatią odnosiło się do Solidarności w Polsce, choć we wschodnioniemieckich mediach nie było o niej rzetelnych informacji. Z kolei ci, którzy otwarcie opowiadali się za podobnymi krokami w NRD, byli prześladowani i zwykle surowo karani – kilkuletnim więzieniem lub pozbawieniem obywatelstwa i wydaleniem z kraju.

Dla wielu obserwatorów, także tych z Polski, opozycja w NRD pozostawała niewidoczna – mikroskopijne pęknięcia w „betonie” NRD były niezauważalne nie tylko dla obserwatorów zagranicznych, ale także dla własnych obywateli. Widząc zmiany w strukturze władzy, jakie zaszły w Polsce po częściowo wolnych wyborach w czerwcu 1989 roku, coraz więcej ludzi w NRD wypowiadało się przeciw własnemu systemowi politycznemu. Dla wielu opuszczenie NRD (ucieczka przez ambasady RFN w Warszawie, Pradze i Budapeszcie) było najbezpieczniejszą i najszybszą perspektywą zmian, inni świadomie podejmowali decyzję o pozostaniu i zaczęli angażować się politycznie. W dniu 9/10 września 1989 w miejscowości Grünheide niedaleko Berlina powstało tzw. Nowe Forum – ruch obywatelski,  który wzywał do reform demokratycznych w NRD. Podczas demonstracji w Dreźnie, Plauen i Lipsku jednym z ważnych postulatów było żądanie „zezwolenia na utworzenie nowego forum”. Na tym tle demonstracja w Krakowie, jaka odbyła się 5 października 1989 roku była wczesnym i ważnym świadectwem solidarności i wspólnego dążenia do wolności, jakie ogarnęło wówczas kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

Skąd pomysł na wystawę zdjęć z tamtego czasu?

Bernd Karwen (Przewodniczący Stowarzyszenia „Partnerstwo Lipska i Krakowa”, pracownik Instytutu Polskiego w Lipsku): Kiedy wiele lat temu po raz pierwszy natknąłem się na zdjęcia Haralda Kirschnera z krakowskiej demonstracji, byłem zachwycony tym mocnym gestem solidarności, kiedy Polska wybrała już niekomunistycznego szefa rządu – Tadeusza Mazowieckiego i kiedy fascynowano się wydarzeniami w krajach Europy Wschodniej, a wzajemne wsparcie przekraczało granice państwowe. W 50. rocznicę partnerstwa Lipska i Krakowa wystawa ta przywraca pamięć o tamtych czasach, kiedy panował duch solidarności, optymizm, a nawet europejska euforia. Być może będzie ona także szansą na spotkanie ówczesnych bohaterów – mieszkańców Krakowa, ale także Lipska i całej NRD oraz próbą odpowiedzi na pytania: Jak to było wtedy, w październiku 1989 roku, w Krakowie i w Lipsku? Jakie były wzajemnie kontakty i jak można było się wspierać mimo wszystkich trudności?

Część zdjęć z wystawy była pokazywana we wrześniu i październiku 2019 roku w lipskiej filii Instytutu Polskiego w Berlinie.