Smok Lajkonik

Smok Wawelski w przebraniu Lajkonika to aż dwie znane krakowskiej legendy w jednej figurze. Na pewno smokowi doskwiera brak możliwości ruchu, gdyż istotą Lajkonika jest to, że robi harce, a przy okazji uderza na szczęście swoją buławą.

Legenda o Lajkoniku, choć relatywnie nowa, swoją treścią sięga swoimi korzeniami aż do XIII w., gdy Kraków był trzykrotnie najechany przez Mongołów, zwanych też Tatarami – czyli wprost przybyszami z Piekieł (Tartaru). Dwukrotnie zniszczyli oni miasto, a dopiero za trzecim razem w 1287 r. mieszczanie mogli się obronić, gdyż za zgodą księcia Leszka Czarnego wcześniej wznieśli wokół miasta drewniane mury obronne.

Według legendy, Tatarzy zakradli się w okolice miasta i planowali atak na miasto chronione obwałowaniami. Ich obecność w rejonie klasztoru norbertanek zauważyli zwierzynieccy włóczkowie, czyli flisacy spławiający Wisłą drewna, którzy napadli na wroga i rozgromili go. Następnie, aby donieść o zwycięstwie ubrali się w zdobyczne stroje tatarskie i za swoim dowódcą, udali się do miasta, aby ogłosić dobrą nowinę. Na pamiątkę tego wydarzenia corocznie, w oktawę Bożego Ciała, organizowany jest pochód Lajkonika – z orszakiem i muzyką – spod Wodociągów Miejskich przy ul. Senatorskiej przez klasztor norbertanek, pl. Na Stawach, skrzyżowanie przy Filharmonii, ulice Franciszkańską i Grodzką na Rynek Główny.  Po drodze harcujący Konik rozdaje widzom przemarszu uderzenia buławą, ale chętnie je przyjmują.

Strój, w który ubrał się smok został zaprojektowany przez Andrzeja Mleczkę, ale w Muzeum Krakowa w Pałacu Krzysztofory można zobaczyć strój Lajkonika zaprojektowany przez Stanisława Wyspiańskiego.