Muzeum Żup Krakowskich, Zamek Żupny (Wieliczka, ul. Zamkowa 8)
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest jednym z największych muzeów górniczych Europy.
Posiada dwie stałe ekspozycje: podziemną – na III poziomie zabytkowej kopalni soli w Wieliczce – zlokalizowaną w 17 oryginalnych komorach w obiekcie wpisanym w 1978 r. na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO (na powierzchni 8 tys. m2 prezentowanych jest około 2500 oryginalnych, w tym także unikatowych zabytków) oraz drugą umiejscowioną w średniowiecznym Zamku Żupnym (siedzibie zarządu solnego przedsiębiorstwa od końca XIII w. do 1945 r., jedynym takim obiekcie w Polsce).
Muzeum Żup Krakowskich pokazuje pracę warzyczy – ludzi produkujących dawniej sól ze słonej wody oraz górników wydobywających ją w kopalni. Zgromadzone na ekspozycji podziemnej górnicze zabytki: maszyny – w tym kieraty konne z unikatowej kolekcji – narzędzia, lampki, wentylatory, wiertarki i wrębówki, a także kolejki i wózki – pozwalają prześledzić ich ewolucję. Winiety zdobiące najstarsze plany kopalni (pierwsza poł. XVII w.) W. Hondiusa, przekrój przez kopalnię (poł. XVIII w.) J. Nilsona oraz obrazy A. Długosza prezentują górników przy pracy, ich maszyny, narzędzia i ubiór.
W Noc Muzeów i Święto Soli w ekspozycji podziemnej oraz w Zamku Żupnym górnicy pokazują dawne prace: walacze przetaczają bałwana, wozacze pchają wózek, a nosicze przenoszą sól. Ponadto w czasie Święta Soli bednarz, kowal, powroźnik i garncarz uczą swego rzemiosła, warzycz produkuje sól, a kupiec ją sprzedaje. Goście zaś zjeżdżają z baszty na linie, podobnie jak kiedyś górnicy do kopalni.