„Cracoviae Merenti” dla Muzeum Krakowa i Krzysztofa Wielgusa

Wyróżnienia wręczyli prezydent Krakowa Jacek Majchrowski oraz przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec. „Cracoviae Merenti” to najwyższe odznaczenie Miasta Krakowa przyznawane przez Radę na wniosek Komisji Medalu, w uznaniu szczególnych zasług dla Krakowa.

– Świętujące jubileusz Muzeum z najwyższą dbałością opiekuje się dziedzictwem Krakowa i nieustannie szuka nowych form jego upowszechniania. Pomaga nam korzystać z dorobku minionych wieków w sposób efektywny i przemyślany, między innymi z korzyścią  dla rozwoju turystyki. Unikatowe ekspozycje takie jak Rynek Podziemny, Fabryka Emalia Oskara Schindlera czy Stara Synagoga stanowią obowiązkowy punkt na trasie każdej niemal wycieczki i rozsławiają nasze miasto szeroko w świecie. Staraniom znakomitej kadry Muzeum Krakowa zawdzięczamy też m.in. wpisanie tradycji szopkarstwa – w 2018 roku – na Listę światowego, niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO – powiedział prezydent Krakowa Jacek Majchrowski po uhonorowaniu srebrnym medalem „Cracoviae Merenti” Muzeum Krakowa.

– Muzeum Krakowa to miejsce, gdzie poprzez dokumentowanie, opisywanie i opowiadanie o Krakowie odbywa się nieustający dialog na temat historii naszego miasta, ale także jego współczesności – podkreślił przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec.

– To naprawdę wymarzony finisz wieńczący obchody 120-lecia istnienia – dziękował po otrzymaniu wyróżnienia dyrektor Muzeum Krakowa Michał Niezabitowski. Na zakończenie swojego wystąpienia poświęconego misji Muzeum podkreślił, że – Muzea są nie po to, aby gromadzić zbiory, ale po to, aby snuć wokół nich opowieść, bo miasta nieopowiadane umierają.

– Znakomity krakowski architekt – współtwórca genialnego planu odnowy Bastionu III Twierdzy Kraków – należy do największych autorytetów w swojej dziedzinie. Niewielu mamy w Polsce tak wysokiej klasy znawców architektury militarnej. Tym bardziej jesteśmy mu wdzięczni za wyjątkowe zaangażowanie w jej ochronę – powiedział o laureacie brązowego medalu „Cracoviae Merenti” prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

– Jesteśmy mu wdzięczni za niepodważalny wkład w tworzenie parków kulturowych o inżynieryjnych korzeniach, za wytyczne i uwagi do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, udział w tworzeniu planów ochrony dla Starego Miasta i dla uchwalonego niedawno parku kulturowego Nowa Huta, a także za pomoc w poszukiwaniu odpowiedzialnych gospodarzy dla naszych unikatowych fortów – dodał prezydent Krakowa.

– Wręczając Szanownemu Laureatowi brązowy medal „Cracoviae Merenti” dziękujemy za to, co przez lata zrobił na rzecz ochrony, rewaloryzacji i adaptacji dawnych dzieł inżynierii, zabytków fortyfikacji, przemysłu i komunikacji na terenie Krakowa, Małopolski i w wielu innych częściach Polski – powiedział przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec.

– Przyznanie wyróżnienia to znak uznania nie tylko dla mnie, ale też dla mojej uczelni – Politechniki Krakowskiej – miejsca, gdzie narodził się nowy kierunek działania dedykowany ochronie krajobrazów porzuconych – podkreślił Krzysztof Wielgus.

Opisy laureatów

Muzeum Krakowa, laureat srebrnego medalu, założone w 1899 r., w 2019 r. świętuje jubileusz swego 120-lecia. Powołane do życia jako oddział Archiwum Akt Dawnych Miasta Krakowa, szybko ugruntowało swoją markę jako Muzeum Historyczne Miasta Krakowa – obecnie Muzeum Krakowa – i przez szereg lat działalności trwale wpisało się w kulturowy pejzaż miasta. Muzeum stało się powiernikiem tradycji niematerialnego dziedzictwa i zarządcą miejsc związanych z historią miasta. Muzeum podejmuje liczne inicjatywy, które na stałe wpisały się w kalendarz wydarzeń kulturalnych naszego miasta, m.in.: konkurs i wystawę szopek krakowskich, pochód Lajkonika, Bieg „Pamiętaj z Nami” i wiele innych. Dzięki staraniom muzeum tradycja szopkarstwa krakowskiego została w roku 2018 wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.

Muzeum posiada 19 oddziałów wraz z filiami. Rocznie odwiedza je ponad milion trzysta tysięcy osób.

Muzeum Krakowa zajmuje także ważne miejsce na mapie muzealnej Polski jako instytucja stanowiąca inspirację dla innych muzeów w kraju. Strategia Muzeum spisana w formie dokumentu przez lata służyła za wzór dla innych instytucji muzealnych, a jego wystawy są wymieniane wśród najbardziej udanych projektów ekspozycji narracyjnych.

Zbudowane w ostatnich latach unikatowe ekspozycje i nowe trasy turystyczne (jak choćby Trasa Pamięci związana z II wojną światową) obok korzyści promocyjnych owocują poważnym dorobkiem naukowym: publikacjami wydawanymi na najwyższym poziomie merytorycznym.

W ciągu 120 lat istnienia Muzeum Krakowa doświadczyło wielu głębokich przemian, a od przystąpienia Polski do UE, dzięki umiejętności korzystania z funduszy zewnętrznych, także dzięki odrodzonej samorządności, rozwija się wyjątkowo dynamicznie. Z uwagi na rozmach realizowanych projektów dwukrotnie: w 2012 r. i 2013 r. znalazło się na liście Diamentów Forbesa. Trzykrotnie też zdobyło pierwszą nagrodę w najważniejszym konkursie muzealniczym w Polsce. Prestiżową Sybillą nagrodzono wystawę stałą w Fabryce Oskara Schindlera, publikację naukową Marii Zientary „Krakowscy artyści i ich sztuka w latach 1939–1945”, a ostatnio unikatowy projekt magazynu studialnego Thesaurus Cracoviensis – przedsięwzięcie nowatorskie w skali Polski i jedno z nielicznych tego typu w świecie.

Dr Krzysztof Wielgus, laureat brązowego medalu, jest architektem, od 1984 r. pracownikiem naukowym Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki; wieloletnim pracownikiem Muzeum Lotnictwa Polskiego. To społecznik oddany ochronie, rewaloryzacji i adaptacji dawnych dzieł inżynierii, zabytków fortyfikacji, przemysłu i komunikacji w Krakowie, Małopolsce, a także w Zamościu i na ziemi przemyskiej. Jest też rzeczoznawcą Ministra Kultury i Sztuki, autorem metodologii i programu prac konserwatorskich przy najstarszych zabytkach lotniczych z lat 1910–1918. Przedstawiciel Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa oraz Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a także Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS.

Krzysztof Wielgus aktywnie działał na rzecz odnowy i adaptacji kilkudziesięciu obiektów dawnej Twierdzy Kraków. Konsultant, projektant, autor i współautor programów kulturowych, m.in. projektu Lotniczego Parku Kulturowego na lotnisku Rakowice-Czyżyny oraz programu konserwacji zabytków lotniczych z okresu I wojny światowej w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Jest autorem i współautorem ponad 50 artykułów oraz książek na temat historii fortyfikacji, teorii i zasad konserwacji i adaptacji zabytków architektury obronnej i zespołów poprzemysłowych, ochrony i konserwacji dzieł techniki, historii lotnictwa.