Ślad węglowy – czym jest oraz jak i dlaczego warto go zmierzyć?
O śladzie węglowym mówi się dziś często, ale rzeczowa rozmowa wymaga wprowadzenia w to zaganienie także na poziomie definicji.
Ślad węglowy to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych, wytwarzanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Jest rodzajem śladu ekologicznego.
Ślad węglowy organizacji obejmuje emisje spowodowane przez wszystkie jej działania, wliczając w to zużycie energii przez wykorzystywane przez nią budynki i środki transportu. Ślad węglowy produktu obejmuje emisje spowodowane wydobyciem surowców, z których został wytworzony, produkcją, użytkowaniem oraz składowaniem (metoda zwana „od kołyski do bramy”) bądź recyklingiem po zużyciu („od kołyski do grobu”).
Najczęściej stosowane metodyki do obliczania śladu węglowego organizacji wykorzystują międzynarodowe standardy, wśród których najbardziej popularnym jest The Greenhouse Gas Protocol.
W realiach przedsiębiorstwa najczęściej obliczany jest ślad węglowy organizacji, z uwzględnieniem wszystkich spółek powiązanych w ramach grupy kapitałowej. Emisje gazów cieplarnianych uwzględniane w obliczeniach mogą obejmować dwa lub trzy zakresy. W dużym uproszczeniu są to:
- Zakres 1: zakres obejmujący emisje bezpośrednie, pochodzące ze spalania paliw w źródłach, które są własnością organizacji, bądź są przez nią nadzorowane oraz emisje powstałe w prowadzonych procesach technologicznych,
- Zakres 2: obejmuje emisje pośrednie (energetyczne), które powstały w wyniku wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej, pary technologicznej czy chłodu, które organizacja importuje,
- Zakres 3: najbardziej złożony, który dotyczy pozostałych emisji pośrednich, będących poza kontrolą organizacji, ale uwzględniający cały łańcuch wartości.
Uwzględnienie emisji z zakresów 1 i 2 organizacji podczas obliczania śladu węglowego jest obecnie obligatoryjne dla niektórych spółek, zakres 3, póki co, nie. Należy mieć jednak świadomość, że planowane, nowe regulacje unijne wprowadzają konieczność informowania o emisjach z zakresu 3 na równi z dwoma pierwszymi zakresami. Kolejne, projektowane i wdrażane zmiany prawne rozszerzają grono przedsiębiorstw, które będą musiały wykazywać emisje ze wszystkich zakresów.
Mimo istniejących standardów liczenia śladu węglowego, pozyskanie odpowiednich danych, które pozwolą ustalić emisje z poszczególnych zakresów, stanowi nie lada wyzwanie. Rzetelne obliczenie śladu węglowego (zarówno organizacji, jak i produktu) wymaga zebrania i uporządkowania wielu informacji i danych liczbowych. Do ich zdobycia niezbędne jest zaangażowanie różnych działów organizacji oraz osób o zróżnicowanych kompetencjach. Potrzebne dane dotyczą różnych obszarów tematycznych m.in. emisji, informacji o zakupionych towarach i usługach, transporcie i dystrybucji, pozyskiwanej energii, prowadzonych inwestycjach, dobrach kapitałowych czy aktywach wynajmowanych. Z uwagi na tak skomplikowany proces jednym z istotniejszych elementów jest włączenie kadry zarządzającej wyższego szczebla (m.in. w zakresie monitorowania postępów w przygotowywaniu danych do obliczeń).
Obliczanie śladu węglowego będzie powtarzane corocznie. Istotną rolę odegra cyfryzacja całego procesu. Więcej informacji można znaleźć tutaj.
