Wesoła – coraz więcej kultury i muzyki

Na Wesołą wprowadzili się nowi gospodarze. Od 18 sierpnia swoją siedzibę w budynku dawnego klasztoru przy ul. Kopernika 19A, gdzie kiedyś funkcjonowała administracja Szpitala Uniwersyteckiego, ma Spółdzielnia Muzyczna Contemporary Ensemble.

To znakomity zespół niepokornych muzyków i muzyczek – jak mówi się o nich w środowisku muzycznym. Grupa specjalizuje się w wykonawstwie muzyki nowej. Dwa lata temu została wyróżniona Ensemble Prize od Ernst von Siemens Musikstiftung. W ubiegłym roku Spółdzielnia otrzymała nominację do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej i Fryderyk 2022 w kategorii „Album roku – Muzyka współczesna”. Regularnie występuje na najważniejszych polskich festiwalach, takich jak: Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Sacrum Profanum, Audio Art, Unsound, Musica Moderna, NeoArte, Syntezator Sztuki, Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej „Kody” czy Musica Polonica Nova.

W Krakowie Spółdzielnia Muzyczna prowadzi także działalność edukacyjną w zakresie muzyki najnowszej, organizując warsztaty dla młodych kompozytorów oraz konkursy kompozytorskie.

Capella Cracoviensis i Centrum Muzyki Sakralnej

Jako pierwsza na Wesołej zagościła Capella Cracoviensis, jeden z najciekawszych zespołów na współczesnej scenie muzyki dawnej. W repertuarze tego chóru kameralnego i orkiestry znajdziemy zarówno utwory renesansowej polifonii, jak i wczesnoromantyczne opery na instrumentach z epoki i przy użyciu historycznych praktyk wykonawczych.

Capella Cracoviensis koncertuje na ważnych festiwalach i salach koncertowych: Amsterdam, Bachfest Leipzig, SWR Festspiele Schwetzingen, Händel Festspiele Halle, Haydn Festspiele Brühl, Opéra Royal Versailles, Theater an der Wien, NOSPR Katowice, Filharmonia Szczecin, Misteria Paschalia Kraków. W oczekiwaniu na koniec budowy Krakowskiego Centrum Muzyki, tymczasowo pracuje w budynku klasztoru, gdzie powoli tworzy się całe muzyczne piętro.

Capella Cracoviensis zapraszała już mieszkańców na otwarte próby przed koncertami do swojej sali prób w klasztorze, a teraz planuje swój pomysł przekuć w propozycję koncertów organizowanych na podobnej zasadzie w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Kopernika, w ramach Europejskiego Centrum Muzyki Sakralnej. Staraniem Agencji Rozwoju Miasta Krakowa ma ono zacząć działać na Wesołej na przełomie września i października.

Apteka Designu już we wrześniu

Na Wesołej działa także KBF, który ma tu mieć swoją siedzibę. Zanim to jednak nastąpi, już organizuje kolejne otwarte dla mieszkańców wydarzenia, jak chociażby ostatni czerwcowy piknik naukowo-przyrodniczy. Pomimo deszczu cieszył się on ogromnym powodzeniem, co jest najlepszym dowodem na to, jak duży potencjał ma Wesoła.

We wrześniu, w dawnym budynku szpitalnej apteki przy ul. Kopernika 19A, ma zacząć działać Apteka Designu. KBF ogłosił właśnie nabór do I edycji konkursu, na udział w Programie Pracowni i Coworkingu w tym miejscu.

Wnętrze postmodernistycznej bryły, wyróżniającej się na tle dziewiętnastowiecznej architektury ul. Kopernika, jest podzielone na cztery poziomy, z których dwa środkowe: wysoki i niski parter, będą przeznaczone odpowiednio na przestrzeń biurową, czytelnię, open space, księgarnię i sklepik. Swoje miejsce znajdzie w Aptece Designu także Klinika Zabawek (gościła już czasowo na Wesołej w czasie pandemii), w której oprócz wystawy, będzie można nauczyć się, jak naprawić lub zrobić zabawkę.

Niższy parter będzie przestrzenią eksperymentowania, służącą kołom naukowym ASP, projektantom pracującym piętro wyżej i każdemu, kto będzie miał potrzebę pracy w warsztacie. Apteka będzie poświęcona designowi, a w niedalekiej przyszłości również i innym obszarom, z pozoru z nim niezwiązanym. Chodzi bowiem o to, by Apteka Designu na Wesołej stała się miejscem spotkań szeroko rozumianego designu z nauką, nowymi technologiami i aktywizmem. Miejscem życzliwym bez względu na wiek odbiorców i użytkowników i ich doświadczenie z projektowaniem. Będzie to inkubator myśli i eksperymentów dla innowatorów, którzy poszukują przestrzeni współpracy, by zaangażować się w najbardziej aktualne kwestie naszych czasów, np. ekologię.

Wesoła mekką designerów

Kulminacją tegorocznego działania Apteki Designu będzie odbywający się w jej wnętrzach festiwal, przypadający na listopad. Jednocześnie będzie to nowa odsłona cyklicznego wydarzenia „Sztuka do rzeczy. Design w Krakowie”. W formule #namiejscu odbędą się warsztaty praktyczne, targi publikacji niezależnych i printów, wykłady teoretyków i praktyków designu z Niemiec, Francji, Ukrainy i Polski, spotkania sieciujące, wydarzenia wizualne na zewnątrz Apteki Designu, a także społeczna wymiana książek o tematyce związanej z projektowaniem, czy dzieleniem się jedzeniem. Ze wszystkich wydarzeń będzie prowadzony streaming, co wzmocni ich dostępność.

Wystawy, warsztaty i spacery

Także we wrześniu, na mobilnej, plenerowej wystawie „Krakowski skarb” ruszą organizowane przez KBF warsztaty edukacyjne dla szkół. Wystawa, a właściwie ścieżka edukacyjna, która znajduje się koło dawnej szpitalnej apteki i pokazuje, z czego Kraków zbudowano, to przygotowany przed Kids in Krakow i KBF, przy współpracy organizacyjnej ARMK, projekt edukacyjno-historyczny, nawiązujący do skarbów Krakowa (materialnych i niematerialnych), związanych z rocznicą wpisania Krakowa na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Ustawienie ścieżki w sąsiedztwie rewitalizowanych obecnie obiektów i przestrzeni Wesołej tworzy nowy wizerunek dzielnicy jako przyjaznej rodzinom, oferującej teren do miłego, kreatywnego spędzenia czasu wolnego. Projekt uatrakcyjnia także tereny zielone Wesołej i może zainteresować indywidualnych spacerowiczów, a także być urozmaiceniem dnia dla pacjentów pobliskich oddziałów szpitalnych.

Kolorowe, dynamiczne i interaktywne plansze zachęcą dzieci do poznawania skarbów Krakowa, a usytuowanie ścieżki pośród zieleni sprawia, że mogą one spędzić czas aktywnie w przyjaznym dla nich terenie. Projekt skierowany jest do dzieci, rodzin z dziećmi w wieku od 4 do 12 lat.

Dostępna jest audiodeskrypcja tablic dla osób niewidzących i słabowidzących.

Fascynująca opowieść o medycznej historii

W październiku natomiast na Wesołą zawita przygotowana przez UJ CM i ARMK wystawa „Wesoła. Wczoraj i dziś”, prezentowana już wcześniej w MuFo na Rakowickiej i na placu Szczepańskim.

Współczesne zdjęcia z lotu ptaka i archiwalne fotografie dokumentują historię dzielnicy i pionierskich odkryć, które weszły do kanonu zarówno polskiej, jak i światowej medycyny. Kto dziś pamięta, że w budynku „Białej chirurgii”, który powstał w 1889 r., pracował Ludwik Rydygier, znakomity chirurg, który ma na swoim koncie pierwszą w Polsce, a drugą na świecie, operację wycięcia odźwiernika z powodu raka żołądka, a także pierwszy na świecie zabieg resekcji żołądka z powodu owrzodzenia, czy nowatorską jak na ówczesne czasy metodę chirurgicznego leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy za pomocą zespolenia żołądkowo-jelitowego, udoskonalenie operacyjnego usunięcia raka piersi czy opracowanie metody usuwania gruczolaka gruczołu krokowego, która z resztą do dziś nosi nazwę metody Rydygiera?

A to tylko jedno nazwisko! Są jeszcze: Brodowicz, Dietl, Mikulicz, Obaliński, Mayer, Teichman, Sas-Korczyński, Browicz czy Jaworski. Historia pracy każdego z nich jest opowieścią na osobną, fascynująca książkę. Ich dokonania przypomina powstający właśnie przy ul. Kopernika szlak Via Medicorum. Wystawie będą towarzyszyć cieszące się dużym zainteresowaniem spacery po Wesołej.

Kreatywna Wesoła

Miejska część Wesołej, nieco ponad 9 ha, jest otwarta na działalność artystyczną i kulturalną, prowadzoną zarówno przez instytucje, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa kreatywne i ludzi tworzących najróżniejsze wydarzenia dla bardzo zróżnicowanych grup społecznych. Stąd Kreatywna Wesoła – narzędzie przygotowane przez ARMK do współpracy ze wszystkimi chętnymi do organizowania tu pikników, festiwali, warsztatów, zajęć edukacyjnych czy koncertów i zarazem program budujący ważny kierunek rozwoju dzielnicy, spójny z diagnozą rozwoju sektora kreatywnego Krakowa, opracowaną przed kilku laty przez światowej sławy eksperta prof. Charlesa Landry’ego, twórcy pojęcia „miasto kreatywne”.

To także najprostszy sposób na zgłoszenie swojego pomysłu na organizację danego wydarzenia na Wesołej, do czego wszystkich namawiamy. W ramach tego właśnie programu zaczynała się współpraca ARMK z KBF.

Kronika wydarzeń kulturalnych na Wesołej, czyli to, co już było:

• PIKNIK NAUKOWO-PRZYRODNICZY NA WESOŁEJ – piknik astronomiczny zorganizowany 24 czerwca przez KBF i Miasto Kraków, przy wsparciu ARMK w ramach Wianków, pomimo niesprzyjającej pogody i deszczu, przyciągnął na Wesołą tłumy dzieci i rodziców. Eksperymenty i warsztaty, zabawy i ciekawostki, oglądanie meteorytów i obserwowanie ciał niebieskich, mobilne planetarium i ponad pięciometrowa makieta Słońca, a także wiankowe zabawy, poszukiwanie baśniowego kwiatu paproci, warsztaty sensoryczne i strefa zabawy cieszyły się dużym zainteresowaniem, co jest kolejnym dowodem na ogromny potencjał tej nowej przestrzeni miejskiej.
• ALE WKOŁO JEST WESOŁA, czyli święto ulicy Kopernika – 4 czerwca pod hasłem „Ale wkoło jest Wesoła” na zielonym terenie przy ul. Śniadeckic,h miało miejsce święto ulicy Kopernika. Organizatorem rodzinnej zabawy na Wesołej, w czasie której nie zabrakło gier i animacji plastyczno-muzycznych dla dzieci, było Krakowskie Forum Kultury i Rada Dzielnicy II Grzegórzki, przy wsparciu organizacyjnym ARMK.
• WYSTAWA „LISTY DO R.” – wystawa zorganizowana w dawnej Klinice Chorób Wewnętrznych, a przyszłej siedzibie Biblioteki Kraków w ramach tegorocznego Cracow Art Week KRAKERS, czyli największej imprezy tego typu w Polsce, dzięki której Kraków każdego roku wypełnia się sztuką współczesną. Na Wesołej pojawiło się ponad 90 prac: realizacje wykonane w technice malarskiej i rysunkowej, prace wideo, fotografie, rzeźby kinetyczne oraz instalacje. Motywem przewodnim wystawy stała się idea sztuki jako narzędzia terapeutycznego, które odpowiednio wykorzystane może służyć poprawie życia psychicznego człowieka.
• SANATORIUM SZTUKA – cykl interaktywnych wystaw przygotowanych w sierpniu 2022 r. przez KBF, ASP i Akademię Muzyczną pod wspólnych hasłem „Zmiana jako siła napędowa”. Ulokowany na łące przy ul. Śniadeckich 3 projekt typu pop-up, prezentujący projekty młodych artystów pokazywał także, jak bardzo brakuje im stałego miejsca dla swobodnego ich prezentowania zwłaszcza, że nie o oglądanie tylko chodziło, ale o doświadczanie interwencji rzeźbiarskich, malarskich, performatywnych i intermedialnych.
• OPEN ART NA WESOŁEJ – wystawa zorganizowana w październiku i listopadzie 2022 r. w ramach OPEN EYES ART FESTIVAL jednocześnie na Kampusie Uniwersytetu Ekonomicznego i na Wesołej. W tych właśnie przestrzeniach było prezentowanych 25 interdyscyplinarnych, międzywydziałowych i międzyuczelnianych projektów artystycznych studentów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
• JESTEM WESOŁA – przygotowany czerwcu 2021 r. przez KBF trzydniowy maraton koncertów, inaugurujący nową przestrzeń kulturalną Krakowa, któremu towarzyszył piknik rodzinny, minifestiwal kulinarny i kiermasz. Imprezy towarzyszyły Wiankom 2021.
• ZRÓB ZDJĘCIA NA WESOŁEJ – konkurs fotograficzny ogłoszony w 2021 r. przez ARMK na najciekawsze zdjęcie zrobione na Wesołej. Aleksandra Sepielak, zdobywczyni 1. miejsca, była wtedy uczennicą Zespołu Szkół Poligraficzno-Medialnych na os. Tysiąclecia w Krakowie, podobnie jak autorzy wyróżnionych przez jury prac: Jakub Jania i Jakub Maniek. O konkursie powiedział im Janusz Paszek, nauczyciel, który mieszka na Wesołej. Nagrodzone zdjęcia zręcznie uchwyciły trudny do zdefiniowania klimat obecnej Wesołej – mówił o wyborach konkursowego jury, Przemek Czaja z profilu @madeinkrakow, podkreślając, że to krakowskie miejsce, tuż obok Starego Miasta, ma jednak swoje własne życie, w dodatku czekające na całkiem nowy scenariusz. W konkursowym jury zasiedli także: Anna Kaczmarz – fotoreporterka „Dziennika Polskiego”, i Tomasz Gutkowski – szef Fundacji Sztuk Wizualnych, organizator Miesiąca Fotografii.
• „8304”, CZYLI PIERWSZA WYSTAWA NA WESOŁEJ – najzdolniejsze studentki i studenci z czołowych polskich uczelni artystycznych, z własnym spojrzeniem na otaczającą rzeczywistość, niemający na co dzień wielu okazji do współpracy – zaprezentowali swoje prace w czerwcu 2021 r. w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie w byłym budynku Kliniki Chorób Wewnętrznych, a jednocześnie w przyszłej siedzibie Biblioteki Kraków przy ul. Kopernika 15. To była pierwsza wystawa na Wesołej, poszpitalnej dzielnicy, która powoli zmienia swoje oblicze, stając się nową, kreatywną i otwartą dla sztuki i mieszkańców dzielnicą miasta.

Lista budynków znajdujących się na Wesołej oraz plan ich zagospodarowania:

• ul. Kopernika 19A – w dawnej poszpitalnej aptece powstaje Apteka Designu.
• ul. Kopernika 15, 15A i 15B – tu ma powstać siedziba Biblioteki Kraków, przy czym przy Kopernika 15B ma powstać nowoczesny pawilon konferencyjno-edukacyjny nawiązujący swoim wyglądem do palmiarni znajdującego się nieopodal Ogrodu Botanicznego.
• ul. Kopernika 17 i 17A (Stara kuchnia) – do końca września budynki są jeszcze w posiadaniu Szpitala Uniwersyteckiego. Trwają jednak przygotowania do przejęcia nieruchomości.
• ul. Kopernika 19 – kościół Niepokalanego Poczęcia NMP.
• ul. Kopernika 19 (klasztor) – do końca września część budynku ma być jeszcze zajmowana przez Szpital Uniwersytecki. Na I piętrze mieści się czasowa siedziba Capelli Cracoviensis, muzycznym gospodarzem części budynku od sierpnia będzie także Spółdzielnia Muzyczna. Na parterze Biuro Inwestycji ARMK i część administracji Szpitala im. Św. Ludwika. Prowadzone są także rozmowy z innymi najemcami (branże artystyczne i medyczne).
• ul. Kopernika 21 (Czerwona Chirurgia) – ARMK przygotowuje się do remontu tej zabytkowej poszpitalnej nieruchomości. Jest już zgoda Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na przeprowadzenie koniecznych prac. ARMK ma już także pozwolenie na budowę.
• ul. Kopernika 21B (Stara szwalnia) – budynek wynajmowany przez PLEYADEX 5, ma w nim powstać centrum szkoleniowe dla gastronomii. Prace trwają.
• ul. Kopernika 21A (Oddział kliniczny Psychiatrii SU) – budynek będzie zajmowany przez Szpital do końca 2023 roku.
• ul. Kopernika 19A (Króliczarnia) – budynek jest zajmowany przez grupę obsługi technicznej ARMK.
• ul. Kopernika 19E – prace rozbiórkowe mające na celu uporządkowanie terenu, na którym stał zniszczony, niezabytkowy budynek, w którym mieściły się szpitalne warsztaty i garaże zostały czasowo wstrzymane. Wojewoda z powodów formalnych (niepoinformowanie wszystkich stron) musi powtórzyć postępowanie dotyczące wydania zgody na ich prowadzenie.
• ul. Grzegórzecka 18 (dawna urologia) – najemca, spółka PLEJADES-6, prowadzi prace i uzgodnienia w celu otwarcia planowanej działalności gastronomicznej (kuchnia regionu).
• ul. Śniadeckich 3 – umowy najmu budynku zawarte odpowiednio z Fundacją Internationaler Bund Polska („Szafa dobra” przeniesiona z Plazy) oraz Fundacją Kalina Kraków („Zupa dla Ukrainy” i „Wolontariat 4. Peron”), w ramach pomocy Ukrainie, zostały zakończone. Aktualnie budynek nie jest zagospodarowany, niemniej prowadzone są wstępne rozmowy z potencjalnymi inwestorami.
• ul. Śniadeckich 5 – obiekt aktualnie nie jest zagospodarowany po opuszczeniu przez Centrum Pomocy Ukrainie. W części jest zajmowany przez fundację Unicorn. Prowadzone są wstępne rozmowy z potencjalnym inwestorem.

Wspólne przestrzenie Wesołej. Wymyślą je studenci architektury i urbanistyki

Miasto zrezygnowało z ogłoszenia konkursu urbanistycznego na zagospodarowanie wspólnych przestrzeni Wesołej z powodów finansowych. Dlatego ARMK rozpoczęła rozmowy z Wydziałem Architektury i Sztuk Pięknych Krakowskiej Akademii oraz Wydziałem Architektury Politechniki Krakowskiej, by to właśnie studenci, przyszli architekci i urbaniści, przedstawili swoje propozycje dotyczące zagospodarowania przestrzeni Wesołej.