Kończy się festiwal Misteria Paschalia 2024

Od ponad dwóch dekad okres Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy to w Krakowie czas, gdy miasto rozbrzmiewa dziełami muzyki dawnej w światowej klasy wykonaniach. Podczas tej edycji festiwalowe wydarzenia podzielone zostały na dwa nurty: IN, a w nim cykle Grands Concerts i Dormitio, oraz OFF, w którego ramach odbędą się cykle Uchem malarza, Listening Keys i Keyboard Days.

Fundamentem, na którym został oparty program, jest połączenie dziedzictwa muzycznego i architektonicznego. W cyklu Grands Concerts publiczność znajdzie najważniejsze dzieła repertuaru muzyki zachodniej. Słuchacze zostaną także zaproszeni do odkrywania nowych miejsc.

Koncert muzyki sefardyjskiej odbył się w należącej do najstarszych w Polsce Starej Synagodze na Kazimierzu – na znak otwarcia na różne kultury Krakowa. W kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli „Wieliczka” obok dzieł Bacha i jemu współczesnych publiczność usłyszała utwór skomponowany przez sztuczną inteligencję. W bazylice Mariackiej przed odrestaurowanym niedawno ołtarzem Wita Stwosza, arcydziełem sztuki sakralnej i jednym z największych drewnianych ołtarzy gotyckich na świecie, zabrzmiało dzieło, które usłyszymy niejako na nowo: Nieszpory ku czci Najświętszej Maryi Panny Claudia Monteverdiego złożone głównie z kompozycji pochodzących z jego ostatniego zbioru Selva morale e spirituale opublikowanym na kilka lat przed jego śmiercią w 1643 roku. Ten muzyczny testament mistrza, przygotowany przez Le Poème Harmonique, solistów, chór i orkiestrę, będzie odpowiedzią na słynne, wydane w 1610 roku Nieszpory ku czci Najświętszej Maryi Panny tego samego autora, które wykonają zespół La Tempête i dyrygent Simon-Pierre Bestion.

Kontrapunktem dla Grands Concerts było kameralne odkrywanie repertuaru na klawesyn w serii wieczornych recitali poświęconych zetknięciu dzieł Bacha z kompozycjami innych mistrzów. Naszymi przewodnikami byli wirtuozi tego instrumentu: Pierre Hantaï (Bach i XVI wiek), Justin Taylor (Bach i XVII wiek) oraz Carole Cerasi (Bach i XVIII wiek). Cykl Dormitio (będący wspomnieniem Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny) był okazją do pełnego refleksji wsłuchania się w ten instrumentalny repertuar przy świecach w kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w dzielnicy Wesoła.

Święta Wielkanocy nabierają pełnego znaczenia i kontekstu w zestawieniu z czasem, który je poprzedza: Wielkim Postem i karnawałem. W epoce baroku ten ostatni był porą, gdy rozkwitała rozrywka, m.in. opera. Aby nawiązać do tego bogactwa, część OFF-owa festiwalu różniła się od tradycyjnego nurtu IN. W cyklu Keyboard Days! pałac Potockich przy Rynku Głównym otworzył podwoje, aby zaprezentować najwspanialsze dawne instrumenty klawiszowe. Zobaczyliśmy ich około trzydziestu, a recitale, wykłady, warsztaty i kursy mistrzowskie złożyły się na trzydniowe święto, w którym wezmą udział Jean-Luc Ho, Diego Ares, Patrick Ayrton, Maciej Skrzeczkowski, Justin Taylor, Lucie Chabard, Corina Marti, Marcin Świątkiewicz, twórcy instrumentów i studenci konserwatorium. Wśród prezentowanych instrumentów znalazły się m.in. klawesyny hiszpańskie, klawikordy, wirginał Mother & Child, klawicyterium, pianoforte, klawesyn-lutnia i wiele innych.

Kolejny element programu opierał się na przekonaniu, że zrozumieć znaczy docenić. Muzyka jest sztuką, która przemawia do wszystkich, jednak często przyjmujemy ją tylko intuicyjnie. Abyśmy mogli się nią głębiej delektować, potrzebujemy kluczy do jej słuchania. Dlatego wydarzenia cyklu Grands Concerts były poprzedzone spotkaniami Listening Keys, które przybliżały repertuar, postaci kompozytorów, ich czasy i okoliczności powstania utworów.

Cykl „Uchem malarza” gości w krakowskich muzeach. Są one pełne ważnych dzieł, które wzbogacają nasze rozumienie barokowego repertuaru. Majestatyczne sale Zamku Królewskiego na Wawelu wypełniły się muzyką w Wielki Piątek. W Sali Senatorskiej wykonane zostało niepublikowane dotąd dzieło należące do gatunku sepolcro – La Morte vinta autorstwa Marc’Antonia Zianiego, odkryte na nowo przez Les Traversées Baroques pod dyrekcją Etienne’a Meyera. W innych salach zamku muzyka zabrzmiała jako preludium do tego koncertu.

Wyjątkowe spotkanie ze sztuką zaoferuje również Muzeum Czartoryskich: spędzimy czas w obecności dwóch arcydzieł malarstwa zachodniego spod pędzla Leonarda da Vinci i Rembrandta, które zostaną umieszczone w muzycznym kontekście czasów ich powstania. Zabrzmią m.in. frottole Bartolomea Tromboncina w wykonaniu Sary Aguedy na harfie – posłuchamy tego, co wielki Leonardo mógł słyszeć w Mediolanie pod koniec XV wieku, gdy malował Damę z gronostajem. W ten sposób odkryjemy całkiem inne, muzyczne oblicze mistrza Leonarda, by spróbować wczuć się w jego emocje oraz pełniej doświadczyć jego epoki.

Więcej informacji o programie na stronie festiwalu Misteria Paschalia.