Via Medicorum – śladami polskiej medycyny

Krakowska Wesoła – stosunkowo niewielka, lecz strategicznie położona część miasta – to miejsce niezwykłe. To tu przez ponad 200 lat powstawała i rozwijała się polska i światowa medycyna. „Medyczna” historia dzielnicy rozpoczęła się w roku 1788, kiedy w budynku dawnego klasztoru karmelitów bosych przy ul. Kopernika 19 otwarto Szpital Jeneralny św. Łazarza.

W 1827 roku przy dzisiejszej ul. Kopernika 7 otwarto nowy budynek kliniki, w której pacjentów leczył przyszły prezydent Krakowa, prof. Józef Dietl. W latach 1869–1872 przy ul. Kopernika 12, dzięki inicjatywie prof. Ludwika Teichmanna, wybudowano słynne Theatrum Anatomicum, gdzie do dziś mieści się Katedra Anatomii. To tu w 1889 roku otwarto jedną z najnowocześniejszych klinik chirurgicznych, czyli znaną wszystkim krakowianom Białą Chirurgię, gdzie pracował Ludwik Rydygier, najwybitniejszy polski specjalista z zakresu chirurgii miękkiej. Wzdłuż ulicy Kopernika powstawały także budynki miejskiego Szpitala św. Łazarza, który po II wojnie światowej scalono w jedno ze Szpitalem Uniwersyteckim.

To w tym miejscu wybitni medycy, uczeni dokonywali przełomowych odkryć i wdrażali nowatorskie procedury medyczne: Ludwik Bierkowski dokonał pierwszej na ziemiach polskich operacji w pełnym znieczuleniu, Walery Jaworski, pionier polskiej gastrologii, jako pierwszy na świecie zaobserwował bakterię Helicobacter pylori, a Karol Mayer sformułował podstawy tomografii RTG.

Przy Kopernika 17 swoje badania prowadził prof. Julian Aleksandrowicz, wybitny hematolog i filozof medycyny, a przy Botanicznej 3 prof. Jan Piltz, znakomity psychiatra i neurolog, korzystając z wzorów szwajcarskich i niemieckich, stworzył Klinikę Psychiatryczno-Neurologiczną, w której w znakomitych warunkach do zdrowia mogli dochodzić jego pacjenci. Przy nieodległej ul. Grzegórzeckiej pracował m.in. Napoleon Cybulski, odkrywca adrenaliny. Tam też otwarto pierwszą w Polsce klinikę urologiczną.

Dziś większość klinik Szpitala Uniwersyteckiego działa w nowoczesnej siedzibie w Prokocimiu. Nasz cykl ma za zadanie zachować pamięć o ich długiej historii.

Projekt wspólnie realizuje Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum i Agencja Rozwoju Miasta Krakowa – spółka miejska, do której podstawowych zadań należy realizacja przedsięwzięć strategicznych dla Krakowa.

Zdjęcia i montaż: Bogusław Sławiński
Reżyseria: Ewa Skalska (Zespół Promocji UJ CM)
Scenariusz: Michał Chlipała (Katedra Historii Medycyny UJ CM)
Współpraca: Violetta Kursa (Agencja Rozwoju Miasta Krakowa sp. z o.o.)
Lektorka: Alina Kamińska