Wystawa „Nie odwracaj wzroku” w MuFo

Ekspozycja, wzbogacona o przestrzeń warsztatową i działania angażujące publiczność, stanie się miejscem refleksji nad godnością, cielesnością i przemijaniem, a także próbą odnalezienia sensu w odcieniach człowieczeństwa, których zwykle nie chcemy doświadczać.

Katarzyna Kozyra, dziś jedna z najbardziej wyrazistych postaci polskiej sztuki współczesnej, będąc studentką warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych dowiedziała się, że choruje na złośliwy nowotwór układu chłonnego. Miała wtedy 29 lat. W 1996 roku, pod koniec kilkuletniego leczenia, stworzyła jedno ze swoich najważniejszych dzieł – „Olimpię”. Rok później otrzymała Paszport „Polityki” w kategorii „Plastyka” (obecnie „Sztuki wizualne”) za „brak obłudy, bezkompromisowość i odwagę mówienia o rzeczach najtrudniejszych w sposób otwarty i przenikliwy”. W 2026 roku minie trzydzieści lat od premiery tego ikonicznego dzieła, a wystawa w Muzeum Fotografii w Krakowie stanie się okazją do refleksji nad tym, co przez te lata się zmieniło – w postrzeganiu ciała i kobiecości, przemijania, a także w nas samych.

Wystawa „Nie odwracaj wzroku” w MuFo to nie tylko przypomnienie „Olimpii” z 1996 roku, ale także jej współczesna kontynuacja. W 2024 roku Katarzyna Kozyra ponownie stanęła przed obiektywem jako Olimpia, podejmując dialog z własnym dziełem sprzed niemal trzech dekad. Efektem są nowe fotografie, które prowokują pytania o to, jak – i czy w ogóle – zmieniło się nasze postrzeganie kobiecego ciała, starości, choroby i śmierci.

– Po prawie trzydziestu latach przerwy artystka postanawia rozszerzyć swoją pracę o nowe konteksty. Zmiana z pozoru wydaje się błaha, ale wizualnie i myślowo ogromna, ponieważ zamiast pielęgniarki czy osoby podającej kwiaty, dzisiaj robi to kościotrup. Sesję realizujemy w MuFo, ponieważ jest to dom dla pierwotnej pracy z 1996 roku – mówiła podczas prac nad fotografiami Pamela Bachar, koordynatorka projektów i asystentka Katarzyny Kozyry.

Wystawę podzielono na dwie główne części. W pierwszej widzowie zetkną się z „Olimpią” – wieloelementowym dziełem, które niczym zwierciadło prowokuje do wejrzenia w głąb siebie, uruchamia emocje i wspomnienia. Ta konfrontacja stanie się impulsem do dalszych rozważań, rozmów i działań, odbywających się w drugiej części – żywej i dynamicznej, otwartej na doświadczenia publiczności. To przestrzeń przeznaczona na różnorodne aktywności – od działań twórczych i wykładów poświęconych cielesności, kobiecości i starzeniu się, przez rozwijające empatię warsztaty z symulatorami dysfunkcji wzroku, po arteterapeutyczne zajęcia taneczne i sesje hatha jogi, wspierające kontakt z własnym ciałem i emocjami. Celem tej części jest nie tylko pogłębienie refleksji nad dziełem Kozyry, ale także stworzenie przestrzeni wsparcia i wymiany – miejsca, gdzie odwiedzający mogą podzielić się swoimi doświadczeniami, stawiać pytania i wspólnie szukać sensu. Jej charakter jest otwarty i procesualny – będzie się zmieniać w rytmie toczących się wydarzeń.

Wchodząc tego lata do Muzeum Fotografii w Krakowie nie sposób będzie odwrócić wzroku – ani od „Olimpii”, ani od tematów, które ta praca porusza. Wystawa w MuFo to nie tylko powrót do ikonicznego dzieła, jednego z najważniejszych i najbardziej przełomowych projektów sztuki krytycznej, ale także zaproszenie do wspólnego przeżywania i rozmowy o tym, co zwykle spychamy na margines codzienności.

3 × Kozyra

Na początku czerwca w Krakowie odbędą się trzy wydarzenia poświęcone Katarzynie Kozyrze, które z różnych perspektyw przybliżą jej twórczość.

W piątek, 6 czerwca, w Muzeum Fotografii w Krakowie (MuFo) odbył się wernisaż wystawy „Nie odwracaj wzroku. Refleksje wokół pokazu Olimpii Katarzyny Kozyry”, prezentującej zarówno przełomową „Olimpię” z 1996 roku, jak i jej najnowszą kontynuację – pokazywaną po raz pierwszy właśnie w MuFo.

W sobotę, 7 czerwca, na Nowej Scenie Narodowego Starego Teatru odbyła się premiera spektaklu „Rewizja procesu Jezusa” – pierwszego teatralnego przedsięwzięcia Katarzyny Kozyry, inspirowanego jej wieloletnim projektem „Szukając Jezusa. Biblioteka”.

Tego samego dnia w Bunkrze Sztuki, w ramach cyklu „My, naród, Europa”, odbyło się spotkanie z Andą Rottenberg – wybitną historyczką i krytyczką sztuki. Rozmowę poświęconą pytaniu, jak dziś – w Polsce i Europie – przedstawiać postać Jezusa w sztuce, by uniknąć banału, ideologiczności i patosu, poprowadził Michał Nogaś.

Szczegóły na stronie muzeum.