„Nadzieja radykalna”, czyli 17. Festiwal Conrada w Krakowie

Tematem przewodnim 17. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie jest „Nadzieja radykalna”.

– Nawiązujemy do koncepcji filozofa Jonathana Leara, który zainspirował się postawą członków amerykańskiego plemienia Wron. Radykalna forma nadziei pozwoliła im zaadaptować się do nowych warunków, kiedy doświadczali końca świata, jaki do tej pory znali. Chcemy iść za ich przykładem i nawet w skrajnie trudnych sytuacjach zachowywać otwartość na dobro, które może nadejść – mówi Olga Drenda, dyrektorka kreatywna Festiwalu Conrada. – Na życie po kryzysie czy wielkiej zmianie staramy się spojrzeć z wielu perspektyw. Niezawodnie pomaga nam w tym literatura, która karmi wyobraźnię i pozwala tworzyć możliwe scenariusze wydarzeń. Dlatego w tym roku interesują nas między innymi szeroko pojęte historie alternatywne. Kontynuując tradycję Festiwalu Conrada, zachęcamy do czytania i dyskutowania odważnie, do zadawania nowych pytań – dodaje.

Na festiwalu spotkamy noblistę Abdulrazaka Gurnaha uważanego za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy. Autor głośnej powieści „Powróceni” jest Tanzańczykiem, urodził się na Zanzibarze, a od lat 60. ubiegłego stulecia mieszka w Wielkiej Brytanii. Pisze o kolonializmie, dobrowolnych migracjach i wygnaniach, odsłania życie zawieszone pomiędzy Afryką a Europą, pamięcią a teraźniejszością. Kluczowa w jego tekstach staje się próba opowiedzenia własnej historii, pomimo różnego rodzaju opresji.

Doświadczenie migracji jest także jednym z głównych tematów pisarstwa chińskiej autorki Yan Ge, która tworzy w języku mandaryńskim i angielskim. Jej literatura opowiada o życiu na styku kultur, w szczególności o ludziach, którzy zostawiają za sobą jeden język i próbują zakorzenić się w drugim. Dalekie od jednoznacznych ocen książki Yan Ge przyniosły jej liczne nagrody. W Polsce ukazał się niedawno jej zbiór opowiadań „Gdzie indziej”.

Do Krakowa przyjedzie również czołowy pisarz irlandzki Colm Tóibín, nominowany między innymi do Nagrody Bookera. W swojej prozie oddaje głos ukrytemu ciężarowi życia – drobnym porażkom, milczącym tęsknotom, chwilom, które wydają się za małe, żeby przekuć je w narrację, a jednak nie pozwalają o sobie zapomnieć. Uznanie czytelniczek i czytelników w Polsce zyskały takie jego książki, jak „Brooklyn”, „Nora Webster” i „Czarodziej”.

Wrażliwość na szczegół cechuje twórczość Auður Avy Ólafsdóttir. Islandzka prozaiczka pokazuje, że nadzieja rodzi się z drobnych, niemal niezauważalnych gestów, jak chociażby naprawa cieknącego kranu czy pielęgnacja ogrodu. Niedawno ukazała się w Polsce jej powieść „Blizna”, która otrzymała Literacką Nagrodę Rady Nordyckiej. Książka przekonuje, że nawet w najbardziej beznadziejnych chwilach można znaleźć język, który pozwala zacząć od nowa.

Z nieoczekiwanego zdarzenia wzięła się autobiograficzna proza Chloe Dalton zatytułowana „Jak wychować zająca”. Brytyjska ekspertka do spraw międzynarodowych, pracująca na co dzień jako doradczyni polityków, w swojej książce opowiada o uratowaniu małego zająca i więzi, która połączyła ją z tym dzikim zwierzęciem. Historia ta skłania do zastanowienia się nad naszymi związkami z przyrodą i sposobami na uszanowanie wolności swojej i innych.

Festiwal Conrada odwiedzi także Vincenzo Latronico – pisarz i tłumacz mieszkający w Mediolanie. Jego powieść „Do perfekcji” została przełożona na trzydzieści języków i znalazła się na krótkiej liście Międzynarodowej Nagrody Bookera.

Gościnią festiwalu będzie też jedna z najciekawszych postaci współczesnej literatury science fiction – Emily St. John Mandel. Kanadyjska pisarka związana z Nowym Jorkiem otrzymała wiele prestiżowych wyróżnień i zyskała uznanie czytelniczek i czytelników na całym globie. Na podstawie jej powieści „Stacja jedenasta” powstał popularny miniserial. 

Po dziesięciu latach na Festiwal Conrada powróci Kamel Daoud. Pochodzący z Algierii i mieszkający we Francji pisarz i dziennikarz od publikacji debiutanckiej „Sprawy Meursaulta” wywołuje gorące dyskusje. Jego najnowsza książka „Houris” otrzymała Nagrodę Goncourtów, najważniejszy laur w świecie literatury francuskiej – z przyczyn politycznych została jednak zakazana w Algierii. Daoud oddaje w niej głos kobiecie, która przetrwała wojnę domową z lat 1992–2002. 

Kolejną gościnią festiwalu będzie Sem Devillart – analityczka trendów, strateżka i futurystka specjalizująca się w kulturze wizualnej i zagadnieniach związanych z internetem. Dorastała na trzech kontynentach, między siedmioma językami. Studiowała semiotykę, design i religioznawstwo porównawcze w Tybindze i Mediolanie. Przez ostatnie dwadzieścia lat pracowała nad metodami przekształcania sygnałów kulturowych w wartościowe informacje, produkty i modele biznesowe odpowiadające na wyzwania przyszłości. Na Festiwalu Conrada wygłosi wykład o ważnych zjawiskach, których możemy spodziewać się w najbliższym czasie, a także o tym, jak się na nie przygotować.

Jak co roku na festiwalu spotkamy szerokie grono interesujących pisarzy i pisarek z Polski. W dyskusji o awangardzie i o tym, czego uczą doświadczenia dawnych buntowników, wezmą udział Małgorzata Halber, Rafał Księżyk i Dariusz Misiuna. O specyficznym dla kontrkultury marzeniu, by żyć poza systemem, będą rozmawiać Dariusz „Brzóska” Brzóskiewicz, Urszula Jabłońska i Łukasz Orbitowski. Natomiast Jan M. Piskorski, Ishbel Szatrawska i Michał Tabaczyński podyskutują o współczesnej historii Polski złożonej z nowych początków, zerwanych ciągłości i wstrząsów. Weronika Murek, Robert J. Szmidt i Adam Ubertowski pomówią o mniej oczywistych wizjach naszego kraju, które pojawiają się w najnowszej literaturze. Szerzej – na region Europy Środkowo-Wschodniej i typowe dla niego opowieści – spojrzą Weronika Gogola, Jan Pucek i Ziemowit Szczerek. Magdalena Salik, Marek Baraniecki i Michał Cetnarowski zastanowią się z kolei nad specyfiką polskiej literatury postapokaliptycznej.

– Nie sposób wymienić tu wszystkich pisarek i pisarzy, których spotkamy na Festiwalu Conrada, zwłaszcza że program jest jeszcze bogatszy niż w zeszłym roku. Do Krakowa przyjedzie plejada postaci o międzynarodowej renomie, nie zawsze u nas popularnych, ale bez wątpienia wartych poznania – takich jak Kamel Daoud, Ołeksandr Myched, Hanna Nordenhök, Norman Erikson Pasaribu, Jasmin Schreiber, Faruk Šehić, Emily St. John Mandel czy Daniel Wisser. Zapraszamy zatem do sprawdzenia programu na stronie festiwalu i sięgnięcia po książki, o których będziemy rozmawiać w październiku. Jesteśmy przekonani, że w każdej z nich pali się iskra nadziei – mówi Carolina Pietyra, dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada i dyrektorka Krakowskiego Biura Festiwalowego, które organizuje wydarzenie wspólnie z Miastem Krakowem i Fundacją Tygodnika Powszechnego.

Festiwal Conrada oprócz spotkań autorskich i dyskusji obejmuje także spotkania branżowe w ramach „Kongresu książki” oraz „Lekcje czytania”, czyli cykl warsztatów prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury. Po kilkuletniej przerwie wraca pasmo „Word2Picture”, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną i zaprasza do poznawania dzieł tworzonych na podstawie literatury – takich jak filmy, gry czy animacje. Częścią wydarzenia będą również aktywności dla dzieci i rodzin oraz pasmo filmowe. Już po raz jedenasty wręczona zostanie Nagroda Conrada za najlepszy debiut prozatorski. Szczegółowy program wydarzeń towarzyszących zostanie zaprezentowany w kolejnych tygodniach.

Więcej informacji na stronie internetowej conradfestival.pl.