Smok Sportowiec

Smok sportowiec trzyma koło hula-hop. Spotkamy go naprzeciwko budynku Towarzystwa Sportowego „Sokół”.

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” to organizacja powstała w czasie zaborów. Popularyzowała gimnastykę wśród społeczeństwa polskiego, ale też np. turystykę oraz sporty paramilitarne. Działacze i sportowcy wychowani w „Sokole” zakładali potem różne kluby sportowe. Ale nie tylko sportem się zajmowano – ważną rolę odgrywała także prowadzona w sokolniach, czyli budynkach Towarzystwa, działalność patriotyczna. Towarzystwo działało we wszystkich trzech zaborach, choć zdecydowanie najlepsze warunki do rozwoju miało w zaborze austriackim, w ramach autonomii galicyjskiej. W zaborach niemieckim i rosyjskim często działalność towarzystwa była wręcz zabroniona. Nic dziwnego, że polscy patrioci przekonywali władze zaborcze, że tylko o sport gimnastyczny chodzi. Nie dodawali jednak, że sokół w herbie Towarzystwa był zakamuflowanym godłem narodowym.

W momencie wybuchu I wojny światowej galicyjski „Sokół” przystąpił do Legionów Polskich, a jego członkowie zasilili głównie II Brygadę. Po wojnie na bazie tradycji sokolskich założono Związek Harcerstwa Polskiego, a harcerskie powitanie „Czuwaj!” wywodzi się właśnie od sokołów.

Budynek naprzeciwko, gdzie smok mógłby poćwiczyć gimnastykę, został zaprojektowany przez Karola Knausa i rozbudowany przez Teodora Talowskiego, który nadał mu cechy neogotyckie. Budynek służy sportowcom od 1889 r., choć z przerwami, bo np. w 1947 r. Urząd Bezpieczeństwa odebrał budynek Towarzystwu. Odzyskało go dopiero w 1990 r.

Nieopodal znajduje się pomnik Józefa Piłsudskiego i jego legionistów z I Brygady Legionów Polskich. Sam smok stoi na skwerze poświęconym politologowi prof. Zbigniewowi Brzezińskiemu, który był doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego amerykańskiego prezydenta Jimmy’ego Cartera w latach 1977-1981.