Marcin Urbańczyk. PLAKAT+-TEKST

Twórczość prezentowana na wystawie Marcina Urbańczyka w Dworku Białoprądnickim koncentruje się na plakacie, w którym autor czuje się kontynuatorem Polskiej Szkoły Plakatu. Polskość w jego plakatach przejawia się poprzez tworzenie komunikatów wizualnych opartych na metaforze i skojarzeniach. Autor korzysta z globalnych i współczesnych technik, łącząc warsztat cyfrowy i analogowy.

Wystawa ukazuje, że poza metaforą i skojarzeniami, które tworzą komunikat i są podstawą gry między nadawcą a odbiorcą, znaczną część jego dorobku stanowią plakaty typograficzne, bardziej precyzyjnie określane jako typo-graficzne. Zainteresowanie kompozycją i konstrukcją to istotny element kultury formy, którą autor uprawia w swoich pracach.

Urbańczyk uważa, że siłą plakatu jest zarówno pomysł, skojarzenie i metafora, jak i formalna konstrukcja oraz zdolność do wywoływania wrażeń estetycznych w sensie Baumgartenowskim. Plakaty typograficzne są trudne z powodu wymagań stawianych przed odbiorcą – nie urzekają pięknem figuratywnego obrazu, nie wabią wdziękiem ludzkiego ciała czy efektywną miną. Są najczęściej układem znaków, liter i wyrazów, których forma i kompozycja tworzy nowy, często enigmatyczny i zawoalowany kontekst i sens.

W jego twórczości plakatowej wyraźnie zarysowują się cykle autorskich plakatów realizowanych nie na zlecenie, lecz z własnych wewnętrznych pobudek. Stanowią one formę komentarza, ilustracji i metafory. Wystawa obejmuje również cykl plakatów jazzowych.

Cykl plakatów jazzowych, który autor realizuje od 2013 roku, opiera się na literze i układzie literniczym. Temat muzyki w plakacie jest interesujący, ponieważ abstrakcyjna jest sama muzyka. Zależność ta pozwala na znaczną swobodę interpretacyjną plakatów odnoszących się do muzyki i jej twórców. Plakaty te są poszukiwaniem odpowiedzi na temat charakteru, koloru i struktury układu literniczego, który zbliża się do swoistego exemplum utworu muzycznego. Muzyka jazzowa ma swój rytm, strukturę i fakturę, co znajduje odzwierciedlenie w przestrzeniach realizowanych za pomocą kontrastów wielkościowych elementów, rytmu i kolorów w plakatach.

Niespodzianką będzie stworzony specjalnie na wystawę typograficzny wizerunek Janusza Muniaka, który patronuje Studiu Nagrań w CK Dworek Białoprądnicki.

***
Marcin Urbańczyk kończył studia na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (2001–2007). Uzyskał dyplom z malarstwa w pracowni prof. Lecha Kołodziejczyka. Ponadto studiował grafikę na tej uczelni w latach 2002–2007. Dyplom z projektowania graficznego obronił w pracowni prof. Józefa Hołarda, drugi z grafiki warsztatowej w pracowni dr. hab. Józefa Knopka. Zrealizował jeden semestr studiów w York St. John, College of The University of Leeds w Wielkiej Brytanii (2005).

W 2014 obronił stopień doktora sztuki. Obok pracy twórczej prowadzi działalność pedagogiczną. W latach 2007–2019 pracował jako adiunkt w Zakładzie Projektowania Graficznego na macierzystej uczelni. Od 2019 zatrudniony w Katedrze Komunikacji Wizualnej Instytutu Sztuki i Designu na Uniwersytecie im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

Wystawy indywidualne, m. in. w Galerii Plakatu Pigasus w Berlinie, w Vianden w Luksemburgu oraz w 6. Dzielnicy w Łodzi. Uczestnik ponad 100 wystaw zbiorowych w kraju i za granicą.

Zajmuje się plakatem, identyfikacją wizualną i projektowaniem stron internetowych. W obszarze jego szczególnych zainteresowań znajduje się plakat typograficzny.

*Autorem grafiki promującej wystawę jest dr hab. prof. UŚ Tomasz Jędrzejko.