O wszystkim pamiętać i wszystko zapomnieć…

Prezentacja cyklu rysunków Lekcje mediolańskie to niezwykła szansa, by po raz kolejny doświadczyć, jak wielowymiarowa i gatunkowo bogata potrafi być twórczość Tadeusza Kantora. W roku 2024 zakupiliśmy cykl prac rysunkowych Tadeusza Kantora „Lekcje mediolańskie”. Wystawa jest więc okazją do świętowania i prezentacji nowych nabytków. Sam zakup wpisuje się w szereg podejmowanych już od kilku lat starań o rozwój i uzupełnianie zbiorów Cricoteki o kolejne dzieła plastyczne Tadeusza Kantora.

Cykl piętnastu prac rysunkowych powstał w nawiązaniu do czterotygodniowego, pedagogiczno-teatralnego epizodu w artystycznej wędrówce twórcy Teatru Cricot 2. W roku 1986 Kantor decyduje się poprowadzić wykłady i warsztaty w Civica Scuola D’Arte Drammatica w Mediolanie, na zaproszenie Ranato Palzziego – swojego przyjaciela, krytyka sztuki i ówczesnego rektora uczelni. Praca dydaktyczna zaowocowała stworzeniem we współpracy z mediolańskimi studentami cricotage’u pt. Ślub w manierze konstruktywistycznej i surrealistycznej, który zaprezentowany został trzykrotnie na zakończenie warsztatów. Prezentacje miały miejsce w Sali Błękitnej Piccolo Tatro di Milano.

W trakcie swojej miesięcznej pracy w Mediolanie Kantor naszkicował podzielony na 12 części – nazwanych lekcjami – tekst komentarza, który w praktyce przyjął formę sprawozdania, opisującego proces twórczy podjęty wspólnie z włoskimi artystami. Lekcje mediolańskie były jednak czymś więcej, w przedmowie do pierwszego polskiego wydania ich pełnego tekstu Ranato Palazzi nazwie je „rytuałem inicjacji w awangardzie”. Refleksje dotyczące istotnych prądów w sztuce XX wieku: abstrakcji, konstruktywizmu czy surrealizmu, przefiltrowane przez bogate, indywidualne doświadczenia i interpretacje Kantora, stanowiły istotny punkt wyjścia dla budowania przestrzeni do twórczych eksploracji aktorów i poszukiwania UR-MATERIE teatru.

Pracując z adeptami sztuki scenicznej, Tadeusz Kantor stworzył swoisty dla swojego trybu pracy, wielowymiarowy artystyczny kosmos. W oparciu o ćwiczenia z aktorami powstawały zręby sytuacji scenicznych, zalążki etiud i kolejne sceny przyszłego cricotage’u. Sam artysta, owładnięty już przymusem archiwizowania, czynił liczne notatki i zlecił nagrania swoich spotkań z aktorami. Z tego uniwersum tropów oraz inspiracji wyłania się również przygotowany przez Kantora cykl 15 rysunkowych reprezentacji, które – w otoczeniu materiałów archiwalnych, poświadczających bogactwo procesu twórczego – chcemy zaprezentować w ramach planowanej ekspozycji.

Wystawę otworzymy już 25 listopada 2024 w Galerii-Pracowni Tadeusza Kantora przy ul. Siennej. Ekspozycji towarzyszyć będzie – realizowany w przestrzeni wystawienniczej – program wydarzeń wprowadzających w temat Lekcji mediolańskich. Na dzień otwarcia zaplanowaliśmy oprowadzanie kuratorskie połączone z wykładem Tomasza Pietruchy. 9 grudnia zaprosimy natomiast na otwarty warsztat aktorski, który poprowadzi artysta Teatru Cricot 2, Bogdan Renczyński.

Dzięki dofinansowaniu z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Narodowa Kolekcja Sztuki Współczesnej 2024, przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Cricoteka po raz kolejny powiększyła swoje zbiory. W roku 2024 zakupiliśmy cykl prac rysunkowych Tadeusza Kantora Lekcje mediolańskie. Wystawa jest więc okazją do świętowania i prezentacji nowych nabytków. Sam zakup wpisuje się zaś w szereg podejmowanych już od kilku lat starań o rozwój i uzupełnianie zbiorów Cricoteki o kolejne dzieła plastyczne.

Realizacja zadania pod nazwą: Zakup cyklu prac Tadeusza Kantora „Lekcje mediolańskie” stała się możliwa dzięki dofinansowaniu z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Narodowa Kolekcja Sztuki Współczesnej 2024 oraz wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

PROGRAM TOWARZYSZĄCY:

25.11 Wykład wprowadzający Tomasza Pietruchy Lekcje mediolańskie – tropy [w ramach cyklu Dalej już nic?], oprowadzanie kuratorskie (17.00–19.00)

W ramach wykładu Tomasz Pietrucha opowie o najważniejszych założeniach wypływających z tekstu Tadeusza Kantora Lekcje mediolańskie i jego łączności z cyklem wizualnym o tej samej nazwie. Przystępny, popularno-naukowy charakter prelekcji sprawia, że jest ona przeznaczona także dla osób, które nie miały dotąd okazji, by zetknąć się z twórczością teatralną, wizualną i teoretyczną Tadeusza Kantora.  

Cykl rysunków powstał w 1986 roku w Mediolanie i odnosi się wprost do pedagogiczno-teatralnego epizodu w artystycznej wędrówce twórcy Teatru Cricot 2, który decyduje się poprowadzić wykłady i warsztaty w Civica Scuola D’Arte Drammatica na zaproszenie Renato Palazziego. Praca dydaktyczna oraz warsztatowa Tadeusza zaowocowała powstaniem cricotage’u Ślub w manierze konstruktywistycznej i surrealistycznej. Spektakl został zaprezentowany na zakończenie miesięcznego kursu trzykrotnie. Autorskie wykłady Kantor nazwał właśnie Lekcjami mediolańskimi.

Prelekcja w formie spisanego tekstu oraz nagrania audio z myślą o osobach z różnymi potrzebami zostanie również udostępniona na stronie internetowej Cricoteki.

9.12 Lekcja o Lekcjach – warsztat aktorski z Bogdanem Renczyńskim (14.00–16.00)

Dopełnieniem programu wystawienniczego nowych nabytków staną się działania edukacyjne, wypływające wprost z Kantorowskiej tradycji łączenia działań artystycznych z namysłem filozoficzno-teoretycznym nad nimi. Kiedy Tadeusz Kantor zdecydował się poprowadzić swoje autorskie warsztaty w Civica Scuola D’Arte Drammatica w Mediolanie w roku 1986, połączył formę wykładu z pracą artystyczną nad realizacją cricotage’u Ślub w manierze konstruktywistycznej i surrealistycznej Powracając do pomysłu artysty, chcemy w ramach programu edukacyjnego reprodukować właśnie tę naukowo-artystyczną formułę.

Dlatego wykład poświęcony cyklowi prac rysunkowych Lekcje mediolańskie będzie dopełniał się z otwartym warsztatem aktorskim – 9 grudnia zaprosimy do Galerii-Pracowni Tadeusza Kantora na spotkanie z artystą Teatru Cricot 2 Bogdanem Renczyńskim. Prowadzony przez niego warsztat ma dać szansę uczestnikom i uczestniczkom na konfrontację z techniką pracy scenicznej Tadeusza Kantora. Zakupiony cykl rysunków oraz tekst teoretyczny Lekcji mediolańskich wraz z ich szczególną historią staną się pretekstem do poszerzenia wiedzy o sztuce współczesnej, ale przede wszystkim inspiracją do poszukiwań twórczych w ramach warsztatów. Warsztat przeznaczony jest dla osób dorosłych