Projekt 'Muzeum Utracone'
| Termin: | 15/16 maja 2015 r. |
„Rozpowszechnienie wizerunku utraconego dzieła sztuki jest pierwszym krokiem do jego odzyskania". Muzeum Utracone daje początek dyskusji, wymianie poglądów na temat edukacji i promocji wiedzy o dziełach utraconych z Polski podczas II wojny światowej. Projekt wspiera działania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, polegające na odnajdywaniu i odzyskiwaniu utraconych dóbr kultury. Mimo niewielkich szans na odzyskanie straconego na przestrzeni wieków dziedzictwa kultury polskiej, warto je prezentować, by zaginione obiekty, chociaż „mentalnie" wróciły do życia i świadomości społecznej. Co roku wybierane są kolejne kolekcje dzieł utraconych do zamieszczenia ich na www.muzeumutracone.pl oraz w specjalnie przygotowywanym filmie, który następnie prezentowany jest w całej Polsce w Noc Muzeów, w tym podczas wielkoformatowej projekcji w Krakowie na Wawelu od 21:30 do 01:00 (jedna projekcja filmu trwa ok 25 minut).
Film „Muzeum Utracone 2015" będzie opowiadał o miejscach, gdzie okupant składował polskie dzieła sztuki i gdzie w obliczu zagrożenia je potem wywoził. Poznamy historię Zamku w Fischhorn w Austrii, gdzie po upadku Powstania Warszawskiego, wywieziono mnóstwo obiektów z warszawskiej składnicy w Muzeum Narodowym w Warszawie. Głównym bohaterem tej historii będzie porucznik Bohdan Urbanowicz, żołnierz Kampanii Wrześniowej, malarz – absolwent warszawskiej ASP. Oswobodzony przez Amerykanów z obozu jenieckiego na terenie Austrii nie przypuszczał jaka misja go czeka. Został mianowany pełnomocnikiem wysiedlonych Polaków. W lipcu 1945 r. zgłosi się do niego plutonowy Jan Maj, meldując, że w górach, na zamku w Fischhornie, są ukryte polskie dzieła sztuki. Porucznik uzyskał w Warszawie wszystkie niezbędne dokumenty i zajął się odzyskiwaniem polskiego dobytku. W swoich dziennikach wspominał: „Prowadzimy codziennie dziennik pracy, sporządzamy inwentarze przedmiotów. Jesteśmy i fizycznymi robotnikami – zbijamy skrzynie, transportując je do samochodów". Gdyby nie upór i ciężka praca profesora, a także starania o zwrot skradzionych, np. przez okolicznych mieszkańców, obiektów, wiele z nich nigdy nie wróciłoby do Polski. Animacja powstała głównie na podstawie osobistych zapisków Urbanowicza. Dzięki nim przenosimy się do Zamku w Fischhorn i razem z porucznikiem odnajdujemy prawdziwe skarby:
akt Unii Polsko-Litewskiej z 1501 r., „Autoportret" Jana Matejki czy „Altanę" Gierymskiego. Razem z nim zdobywamy kolejne nagrody, inwentaryzujemy i zabezpieczamy zbiory, by nie uległy dalszemu niszczeniu. W filmie pojawią się te dzieła, które niestety do tej pory nie wróciły do Polski, np. „Portret Franciszki de Savoie-Nemours, M-lled'Aumale, późniejszej królowej portugalskiej" czy „Portret księżniczki Ludwiki Lotaryńskiej" autorstwa François Clouet.
Koncepcję filmu stworzyła agencja IDFX, która zaprosiła do współpracy ilustratorkę Martę Ignerską, a ta przygotowała koncepcję wizualną, Cezarego Chojnowskiego (animacja), Enveego (muzyka) i Roberta Więckiewicza (lektor). Sposób narracji inspirowany jest kultowymi grami komputerowymi.
Tegorocznej odsłonie Muzeum Utraconego i nowemu filmowi, towarzyszyć będzie obraz „Muzeum Utracone" autorstwa Mariusza Tarkawiana zainspirowany olbrzymią ilością utraconych z polski obiektów sztuki. Obraz pokazuje skalę strat wojennych.