Konkurs historyczny dla młodzieży szkół średnich 'Niemiecka akcja pacyfikacyjna skierowana przeciwko polskiemu środowisku nauczycielskiemu Sonderaktion Krakau oraz Tajna Organizacja Nauczycielska TON jako bezimienni bohaterowie'
Związek Nauczycielstwa Polskiego z przyjemnością informuje o konkursie historycznym organizowanym w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej zatytułowanym „Sonderaktion Krakau i Tajna Organizacja Nauczycielska TON podczas II wojny światowej”. Organizatorem Konkursu jest Związek Nauczycielstwa Polskiego: Okręg Małopolski, Oddział Kraków – Śródmieście oraz Wydział Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Konkurs adresowany jest dla młodzieży klas maturalnych (Liceum oraz Technikum) w roku szkolnym 2018/2019.
| Termin: | 2019 r. |
Znaczącym dla uczestników konkursu, będzie uhonorowanie jego dwóch laureatów Indeksem na Wydział Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Honorowy Patronat nad konkursem objęli:
Pan prof. dr hab. Jacek Majchrowski – Prezydent Miasta Krakowa;
Pan prof. dr hab. med. Wojciech Nowak – Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie;
Pan prof. dr hab. Krzysztof Zamorski – Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego
w Krakowie.
Związek Nauczycielstwa Polskiego działający w czasie okupacji pod kryptonimem Tajnej Organizacji Nauczycielskiej jest spadkobiercą bezcennych pamiątek po nauczycielach, którzy w działając w TON będącym częścią Polskiego Państwa Podziemnego dali przykład wielkiej ofiarnej służby dla Ojczyzny. Publikujemy w całości rękopis będący wstępem do Historii TON przygotowany przez nauczyciela, członka Związku naocznego świadka i uczestnika tamtych wydarzeń.
„[…] Jako naoczni świadkowie i uczestnicy wojennych wydarzeń, będziemy przypominać młodemu pokoleniu o walce naszego narodu i o jego cierpieniach i ofiarach w walce
z okupantem hitlerowskim. W walce tej z brutalną akcją eksterminacyjną w stosunku do ludności polskiej – brało udział nauczycielstwo i pracownicy oświaty Krakowa. Po podstępnym aresztowaniu w dniu 6 listopada 1939 roku 183 profesorów, docentów
i asystentów Krakowskich wyższych uczelni i wywiezieniu ich do obozu w Sachsenchausen, aresztowaniu w dniu 9 listopada 1939 roku nauczycieli szkół średnich i wywiezieniu do obozu pracy w Nowym Wiśniczu, wreszcie zarządzeniem władz niemieckich z dnia 21 listopada 1939 roku likwidacja wszystkich polskich szkół średnich ogólnokształcących – nauczycielstwo w Krakowie natychmiast i samorzutnie rozpoczęło walkę o szkołę i kulturę polską organizując tajne nauczanie. Działalność nauczycielstwa w cywilnym i zbrojnym ruchu oporu stanowi chlubną kartę zawodu nauczycielskiego
B. Majewski”.
Tematyka materiału opiera się na podstawie programowej nauczania Historii do klas I Szkół Ponadgimnazjalnych w zakresie II wojny światowej a także obejmuje wykaz poniższej literatury.
Literatura ogólna
(Tylko w zakresie tematyki konkursu: Sonderaktion Krakau i dalsze losy uwięzionych naukowców, działalność konspiracyjna nauczycielstwa polskiego i polskich szkół wyższych w okresie drugiej wojny światowej, Tajna Organizacja Nauczycielska):
* Brzoza Czesław, Sowa Andrzej L., „Historia Polski 1918-1945”, Kraków 2006.
* Dybkowska Alicja, Żaryn Jan, Żaryn Małgorzata, „Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności”, Warszawa, dowolne wydanie (wydanie I: 1994 – wydanie ostatnie: 2018).
* Dziurok Adam [et al.] (red.), „Od niepodległości do niepodległości: historia Polski 1918 -1989”, Warszawa, dowolne wydanie (wydanie I: 2010 – wydanie III: 2014)
Literatura szczegółowa:
* Buszko Józef, Paczyńska Irena (oprac.), „Podstępne uwięzienie profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej (6 XI 1939 r.): dokumenty”, Kraków 1995.
* Chrobaczyński Jacek, Kruczek Władysław, „Nauczyciele małopolscy: Portret zbiorowy
1939-1945”, Kraków 2004.
* Chrobaczyński Jacek, „Szkolnictwo krakowskie w latach drugiej wojny światowej,
1939-1945”, Kraków 1993.
* Gwiazdomorski Jan, „Wspomnienia z Sachsenhausen” (także pod tytułem: „Wspomnienia
z pobytu w Sachsenhausen”), Kraków, dowolne wydanie (wydanie I: 1945 – wydanie ostatnie: 1975).
* Panek Wojciech [et al.] (red.), „Tajna Organizacja Nauczycielska: działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego podczas okupacji hitlerowskiej, 1939-1945”, Kraków 2016. – Publikacja dostępna w wersji PDF na stronie internetowej ZNP – Oddział Kraków-Śródmieście.
* Pierzchała Henryk, „Pomocne dłonie Europejczyków, 1939-1944”, Kraków 2005.
* Starachowicz Zygmunt, „Sonderaktion Krakau: wspomnienia z akcji przeciwko profesorom uniwersyteckim w Krakowie (6-10 listopada 1939 roku), Gdańsk 2012.
* Zaręba Alfred, Zaręba Maria (oprac.), „Ne cedat Academia: kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim, 1939-1945”, Kraków 1975.
* Dodatkowe materiały opublikowane w wersji PDF na stronie internetowej ZNP – Oddział Kraków-Śródmieście
Szczegółowe informacje dotyczące konkursu znajdują się na: www.krakow-srodmiescie.znp.edu.pl w zakładce (konkurs historyczny) oraz www.historia.uj.edu.pl w zakładce (dla szkół).
Informacji również udziela Tomasz Wilczyński - przewodniczący projektu z ramienia Związku Nauczycielstwa Polskiego (e-mali: twilczynski@znp.edu.pl, tel. 667 771 145)