Harcerze z Medalem

„100 lat temu – w roku pamiętnych obchodów 500-lecia bitwy pod Grunwaldem –  stąd, z Krakowa,  wyszło pierwsze wezwanie do tworzenia skautingu w Polsce. Niech dzisiejsza uroczystość będzie godnym zwieńczeniem wspaniałego jubileuszu.  Niech srebrny medal Cracoviae Merenti stanie się dla krakowskich  harcerek i harcerzy cenną pamiątką  historycznej rocznicy - ale przede wszystkim  dowodem najwyższej wdzięczności Krakowa - dumnego ze swych wiekowych silnych więzi z harcerskim  ruchem” – powiedział Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podczas uroczystej sesji Rady Miasta Krakowa.

Prezydent Krakowa przypomniał o  wybitnych   instruktorach  - postaciach  zasłużonych dla Krakowa - jak zmarły   niedawno komendant  Antoni Weyssenhoff  - wybitny pedagog, wychowawca i przyjaciel harcerzy,  organizator spotkań  młodzieży z członkami Szarych Szeregów  i  zasłużony dyrektor   Centrum Młodzieży im. dra Henryka Jordana.  Rozpoczęte przez niego   jeszcze w latach 70. –  w macierzystym   „Huraganie” –  kontakty ze  skautami we Francji  doprowadziły do współpracy  wielu polskich i francuskich  instytucji,  a z czasem  do  podpisania umów partnerskich między Krakowem  a Orleanem. Dzięki jego  wysiłkom  rodził się w Polsce, już  od  lat osiemdziesiątych, samorządny ruch placówek wychowania pozaszkolnego – ruch edukacji nieformalnej.  Dzięki niemu rozwinęła się współpraca Krakowa z  Lwowem.

W historii harcerstwa, która towarzyszy najnowszej historii Polski, ważne miejsce zajmuje Kraków. To w Krakowie zrodziły się inicjatywy, które odcisnęły piętno na wychowaniu harcerskim w całej Polsce.

Za organizacyjny początek istnienia skautingu na ziemiach polskich uznaje się datę 22 maja 1911 roku, kiedy to Andrzej Małkowski wydał pierwszy rozkaz powołujący

lwowskie drużyny skautowe. W tym samy czasie powstały drużyny w Krakowie. Ruch harcerski połączył w sobie różnorodne kierunki pracy z młodzieżą: etyczny („Eleusis”, Związek Nadziei), wychowania fizycznego (PTG „Sokół”) i przygotowania do walki o niepodległość („Zarzewie”).

Polskie harcerstwo, wzorowane na angielskim skautingu, było wzbogacane o silny nurt etyczno-moralny oraz głębokie zaangażowanie w sprawę niepodległości. Był to początek

niezwykłego systemu wychowawczego, który wyrażał się w idei służby Bogu, Polsce i bliźniemu. Tym ideałom harcerstwo było zawsze wierne, zarówno w okresie sowieckiej

i niemieckiej okupacji w „Szarych Szeregach” i „Hufcach Polskich”, a także po 1944 roku,

wbrew władzom „nowego” ZHP.

Lata stalinizmu, późniejszych rządów komunistycznych i systemu totalitarnego sprawiły,

że od roku 1956 w ZHP ukształtowały się dwa nurty ruchu harcerskiego. W jednym budowano system wychowania socjalistycznego, ateistycznego, opartego na Harcerskiej Służbie Polsce Socjalistycznej, a w drugim harcerze składali Przyrzeczenie Harcerskie o treści sprzed 1939 roku, trwał system zastępowy oraz stopnie harcerskie aż do Harcerza Rzeczypospolitej.

Od zarania ruch harcerski związany był z walką o odzyskanie lub utrzymanie niepodległości. W latach 1914-1921 w Legionach, w powstaniach, w walkach o Lwów

i w wojnie z bolszewikami, w latach 1939-1945, u boku Armii Krajowej, w strukturach Państwa Podziemnego, w walkach o Lwów i Grodno, a także w Powstaniu Warszawskim.

W latach 40-tych i następnych harcerstwo uczestniczyło w oporze przeciw sowieckiej

okupacji i władzy komunistów, zarówno w strukturach oficjalnie działającego ZHP, jak i w tzw. „Drugiej konspiracji”, czy w ZHP poza granicami Polski, w służbie Rzeczypospolitej

na Obczyźnie. I wreszcie latach 80-tych, u boku „Solidarności”, brało udział w budowie struktur niezależnego społeczeństwa.

Kraków dla kolejnych harcerskich pokoleń jest miejscem bardzo ważnym. To tutaj

powstał ośrodek, w którym idea i metoda harcerska znalazły bardzo dobre warunki rozwoju. To w Krakowie nadal istnieje wiele drużyn, które zachowały blisko stuletnią ciągłość działania.