Plac Wolnica i Ratusz Kazimierski

Wolnica jest częścią dawnego rynku miasta Kazimierza. Nazwa pochodziła od łacińskiego forum liberum, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu umożliwiało kupcom sprzedawanie mięsa poza jatkami. Rynek wytyczono niedługo po lokacji miasta. Od strony zachodniej sięgał dzisiejszej ul. Augustiańskiej, a od strony południowej linii ul. Skawińskiej i domu Esterki (ul. Krakowska 46). Pierzeje wschodnia i północna pozostały niezmienione. Przez środek rynku (dzisiejszą ulicą Krakowską) biegł handlowy szlak solny w kierunku Wieliczki i Bochni. Najazd szwedzki, wojna północna i postępująca destrukcja zabudowy sprawiły, że całe układy urbanistyczne – m.in. rynek – w znacznej mierze przestały być czytelne.

O dawnej świetności miasta świadczył wówczas wyniosły, choć zrujnowany ratusz, stojący w centrum Wolnicy. Niegdyś gotycki, dwukrotnie płonął i każdorazowo był odbudowywany. Podczas kolejnych prac utrwalone zostały renesansowe formy gmachu.

Po włączeniu Kazimierza do Krakowa (1800 r.) wytyczono nowe linie regulacyjne ulic i plac Wolnica zyskał dzisiejsze granice. Ratusz, przebudowany w roku 1876, stał się siedzibą szkoły, a po II wojnie światowej otwarto tu Muzeum Etnograficzne. W jego wschodnią ścianę wmurowano tablicę, upamiętniającą przybycie Żydów do Polski. W 1970 r. na placu ustawiono fontannę z rzeźbą Trzej grajkowie autorstwa Bronisława Chromego.